Buzz
Quá trình hút máu của muỗi dường như đơn giản nhưng tác động của chúng đối với sức khỏe con người không thể xem nhẹ.
Cấu trúc miệng của muỗi và tác động của nó đối với con người
Hãy xem xét cấu trúc miệng của muỗi. Miệng của muỗi chủ yếu bao gồm một cặp kim nhọn và ống hút. Nhờ những cấu trúc đặc biệt này, muỗi có thể xâm nhập vào da người và hút máu một cách hiệu quả.
Muỗi phát hiện con người thông qua các mùi, nhiệt độ và carbon dioxide được cơ thể con người phát ra. Chúng có thể xác định vị trí của con người và tiếp cận chúng một cách lặng lẽ.
Muỗi là loài côn trùng nhỏ bé, dù kích thước của chúng không đến 1 centimet nhưng chúng có thể gây ra nhiều vấn đề cho con người. Ảnh: Dailymail
Muỗi sử dụng kim ở miệng để đâm vào da người. Mũi kim của muỗi rất sắc và ít khi gây ra cảm giác đau đớn lớn khi xâm nhập vào cơ thể con người. Muỗi tiết ra chất gây tê khi xâm nhập vào cơ thể con người nên thường không gây cảm giác khó chịu lớn khi bị muỗi đốt. Ngoài ra, nước bọt của muỗi cũng chứa chất antitrombin, giúp quá trình hút máu của chúng diễn ra một cách suôn sẻ hơn.
Muỗi sở hữu ống hút đặc biệt, có cạnh răng cưa bên trong, giúp chúng hút máu một cách thuận lợi và làm giảm lượng máu chảy ra. Muỗi hút máu nhanh chóng, thường chỉ mất vài phút là đủ. Sau khi hút đủ máu, muỗi sẽ ngay lập tức bay đi để tìm nơi an toàn và tiêu hóa thức ăn.
Quá trình hút máu của muỗi dường như đơn giản nhưng tác động của chúng đối với con người không thể phủ nhận. Trước hết, quá trình hút máu của muỗi tạo ra cảm giác ngứa ngáy, châm chích trên da. Muỗi để lại nước bọt khi cắn, thường gây ra các vết đỏ và ngứa trên da. Một số người thậm chí có dị ứng với vết cắn của muỗi và có thể gặp phản ứng dị ứng nghiêm trọng, như sưng phồng da và khó thở.
Muỗi mang bệnh sốt rét thường dành nhiều thời gian hơn để thăm dò các mạch máu, điều này cho thấy rằng ký sinh trùng gây bệnh sốt rét, Plasmodium, có thể đang kiểm soát hệ thống thần kinh của côn trùng. Ảnh: Theconversation
Muỗi là vật trung gian truyền các bệnh như sốt rét, sốt xuất huyết và virus zika. Khi muỗi đốt người nhiễm các mầm bệnh này, chúng sẽ mang mầm bệnh vào cơ thể của chính mình và sau đó truyền bệnh bằng cách đốt người khác. Đây là lý do tại sao muỗi là một trong những kẻ phổ biến lây truyền nhiều bệnh tật.
Tại sao muỗi lại chọn bạn để đốt?
Có nhiều nguyên nhân khiến muỗi chọn bạn để đốt. Trước hết, chúng phát hiện mùi carbon dioxide mà chúng ta thải ra. Cơ thể con người sản xuất carbon dioxide trong quá trình hô hấp, và khí này rất nhạy cảm với các cơ quan cảm giác của muỗi. Ngoài ra, muỗi có thể phát hiện các thành phần mùi cơ thể như axit lactic và amoniac mà chúng ta thải ra. Một số thành phần của mùi cơ thể thể hiện rõ hơn ở một số người, khiến họ trở nên dễ bị muỗi nhắm tới hơn.
Với muỗi, nhiệt độ cũng là yếu tố quan trọng trong việc lựa chọn mục tiêu đốt. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng muỗi thích những người có nhiệt độ cơ thể cao hơn. Vì vậy, những người có nhiệt độ cơ thể cao hơn và quá trình trao đổi chất tích cực hơn sẽ dễ bị muỗi phát hiện và đốt hơn. Ngoài ra, muỗi nhạy cảm hơn với quần áo màu tối vì chúng có thể hấp thụ nhiệt và làm tăng nhiệt độ da.
Nhóm máu cũng chơi một vai trò quan trọng. Theo nghiên cứu, muỗi có sở thích khác nhau đối với những người có nhóm máu khác nhau. Ví dụ, những người có nhóm máu O thường bị muỗi tấn công nhiều hơn, trong khi những người có nhóm máu A thì an toàn hơn. Điều này là do muỗi có thể phát hiện các loại hóa chất khác nhau do con người thuộc các nhóm máu khác nhau thải ra khi chọn vật chủ và từ đó quyết định chọn lựa.
Khác với những gì nhiều người nghĩ, phần miệng của muỗi không đơn giản như một chiếc kim, mà thực sự là một hệ thống phức tạp. Dưới kính hiển vi, 'cái mõm' của muỗi trông giống như một mảnh vật liệu dài, hẹp với các cạnh nhọn hướng về một điểm ở đầu. Ảnh: Dailymail
Bí mật của muỗi
Muỗi thường sống ở môi trường ẩm ướt như gần các ao, đầm lầy. Ấu trùng của chúng sử dụng thực vật và vi khuẩn trong nước làm thức ăn, còn con trưởng thành thường ẩn nấp trong lá hoặc cỏ. Muỗi có tuổi thọ ngắn, thường chỉ sống vài tuần đến vài tháng. Tuy nhiên, chúng có khả năng sinh sản nhanh chóng và một con muỗi cái có thể đẻ hàng trăm đến hàng nghìn quả trứng trong đời.
Muỗi cái cần hút máu người hoặc động vật để có đủ chất dinh dưỡng cho việc đẻ trứng. Chúng sử dụng khứu giác để tìm kiếm vật chủ tiềm năng và sử dụng các cơ quan cảm giác trong cơ thể để phát hiện lượng khí carbon dioxide, nhiệt độ cơ thể và mùi của vật chủ. Khi muỗi tìm thấy vật chủ, chúng sử dụng phần miệng giống như giác hút để xuyên qua da và hút máu. Tuy nhiên, không phải tất cả muỗi đều hút máu; một số loài chỉ ăn mật hoa và nước trái cây.
Ảnh minh họa. Ảnh: Dailymail
Mối quan hệ giữa muỗi và con người có thể xem là hai mặt. Mặt một, muỗi gây ra rất nhiều phiền toái cho chúng ta. Vết cắn của chúng có thể gây đỏ, ngứa và khó chịu. Nhưng điều quan trọng hơn là muỗi là vật mang mầm bệnh. Ví dụ, muỗi có thể truyền các bệnh nguy hiểm như sốt rét, sốt xuất huyết và vi rút zika, gây ra nguy cơ cho sức khỏe con người. Vì thế, chúng ta cần thực hiện các biện pháp để ngăn chặn muỗi đốt, như sử dụng thuốc côn trùng, lắp rèm cửa sổ và sử dụng các sản phẩm chống muỗi.
Muỗi cũng đóng vai trò quan trọng trong hệ sinh thái. Ấu trùng muỗi sống trong nước, nơi chúng ăn nhiều vi sinh vật và chất hữu cơ, giúp làm sạch nước. Đồng thời, muỗi cũng là nguồn thức ăn cho nhiều loại côn trùng và động vật khác như chuồn chuồn, cá và các loài chim. Vì vậy, muỗi đóng vai trò quan trọng trong chuỗi thức ăn.
