Ban đầu, những chiếc tàu đệm khí khổng lồ và hung dữ đã khiến binh sỹ của phe đối đầu bất ngờ.
Chiến tranh đã trở nên quen thuộc với nhiều người qua các bộ phim. Khi nói đến các chiến trường có sự tham gia của quân đội Mỹ, hình ảnh máy bay trực thăng và hạm đội nhỏ (Mosquito Fleet) luôn gợi nhớ. Các hạm đội này thường xuất hiện dọc theo các con sông để thực hiện nhiệm vụ tuần tra, trinh sát và vận chuyển hàng hóa.

Một cảnh trong phim Apocalypse Now với các phương tiện quân sự đặc trưng
Apocalypse Now, một trong những bộ phim chiến tranh nổi tiếng, đã tái hiện chân thực cuộc sống trên chiếc thuyền tuần sông PBR trên sông Mekong. Tuy nhiên, việc điều hành các chiếc PBR thường gặp khó khăn trong các vùng nước nông và đầy rêu phong.
Để khắc phục nhược điểm của PBR, quân đội Mỹ đã phát triển và sử dụng tàu đệm khí.

Tàu đệm khí PACV SK-5
Các tàu tuần tra đệm khí PACV SK-5 (Patrol Air Cushion Vehicle) đã phổ biến ở các khu vực ngập nước và ven sông trên chiến trường từ năm 1966 đến năm 1970.
Ban đầu, những chiếc tàu đệm khí khổng lồ và hung hãn đã khiến binh sỹ đối phương bất ngờ. Chúng có khả năng di chuyển với tốc độ lên tới 70 dặm một giờ, dễ dàng vượt qua những cây gãy đổ trên sông và đè bẹp các bụi cây nhỏ hoặc thậm chí là lật những chiếc thuyền gỗ của dân địa phương. Lúc đó, không một tàu chiến nào khác của Mỹ có thể sánh kịp.

Tàu đệm khí PACV SK-5
Phương tiện tuần tra đệm khí (Patrol Air-Cushion Vehicle), hay gọi tắt là PACV, được phát triển từ mô hình tàu đệm khí Bell Aerosystems SK-5. Loại tàu đặc biệt này đã phục vụ trên chiến trường từ năm 1966 đến năm 1970. Các nhà phân tích quân sự tin rằng, với Mỹ, chiến trường là nơi lý tưởng để thử nghiệm các loại vũ khí trang bị trong điều kiện thực tế. Tại đây, quân đội Mỹ đã có cơ hội trải nghiệm đầu tiên với việc sử dụng tàu đệm khí trong quân sự.

Phiên bản dân dụng của tàu đệm khí SR.N5
Tuy nhiên, Mỹ không phải là quốc gia đầu tiên áp dụng công nghệ này. Các tàu đệm khí tương tự đã được quân đội Anh sử dụng trong các trận chiến ở Malaya để chống lại các binh sĩ du kích. Vương quốc Anh được coi là tiên phong trong việc phát triển công nghệ tàu đệm khí. Vào năm 1965, sau khi học hỏi từ kinh nghiệm này, Hải quân Mỹ đã mua ba tàu SR.N5 từ Anh.
Công ty Bell Aerosystems đã được cấp phép sản xuất và cải tiến các tàu đệm khí theo yêu cầu của Hải quân Mỹ, bổ sung thêm nhiều trang bị và vũ khí lên tàu. Phiên bản tàu đệm khí này đã được Hải quân Mỹ chế tạo và sử dụng với tên gọi là SK-5.

Một tàu đệm khí dành cho Quân đội Lục quân đang trong quá trình thử nghiệm
Việc thiết kế phiên bản quân sự của tàu đệm khí đã hoàn thành vào năm 1966. Những phi công đầu tiên đã được đào tạo trực tiếp tại khu vực nghỉ dưỡng Coronado gần Vịnh San Diego và các khu vực lân cận - tất cả đều tại Mỹ. Vào tháng 5 cùng năm, những tàu này đã được triển khai ra chiến trường. Hải quân Mỹ lần đầu tiên đã sử dụng tàu đệm khí được trang bị vũ khí để tuần tra trên sông Mê Kông.
Vị trí hoạt động của các tàu PACV SK-5 là dọc theo các cửa sông và đồng bằng ven sông, hoặc thậm chí là trên biển. Chúng đặc biệt hữu ích ở những vùng nước nông hoặc đầm lầy - nơi mà các tàu tuần tra thép khác không thể tiếp cận.

Một chiếc ACV của Quân đội Mỹ đang tuần tra trên sông Mekong
Trong phi hành đoàn của các tàu đệm khí thường có các binh sĩ thuộc lực lượng đặc biệt hoặc biệt kích của Mỹ. Các tàu đệm khí này được các binh sĩ 'mũ xanh' ưa chuộng đặc biệt. Trong những trận chiến cuối năm 1966, lực lượng này đã đạt được những chiến thắng đáng kể nhờ vào việc sử dụng tàu đệm khí.

UH-1 Iroquois helos của Phi đội Trực thăng Chiến đấu Một (HC-1), Phân đội 25 Hộ tống một chiếc PACV. Ảnh chụp ngày 21 tháng 11 năm 1966 bởi nhiếp ảnh gia Mate Second Class DM Dreher.
Tốc độ cao, khả năng cơ động tốt và sức mạnh hỏa lực cho phép PACV SK-5 hoàn thành nhiều loại nhiệm vụ khác nhau. Ngoài việc tuần tra, chúng còn được sử dụng để tìm và tiêu diệt lực lượng đối phương, bảo vệ các tàu khác, trinh sát, sơ tán người bị thương, vận chuyển vũ khí nặng và hỗ trợ hỏa lực trực tiếp cho binh sĩ. Một ưu điểm quan trọng của các tàu đệm khí là khả năng hoạt động ở những nơi mà các tàu thuyền thông thường không thể tiếp cận và máy bay trực thăng không thể hạ cánh.

Tàu đệm khí PACV SK-5
Các tàu đệm khí đã được ứng dụng tích cực trong các cuộc phục kích và các hoạt động ban đêm yêu cầu tốc độ cao. Mặc dù chúng gây ra tiếng ồn lớn khi hoạt động, nhưng chúng vẫn hiệu quả trong các cuộc tấn công bất ngờ vào các căn cứ của đối phương và thoát khỏi kịp thời trước khi họ tổ chức lực lượng phản công. Các tàu đệm khí này được ghi nhận hoạt động hiệu quả nhất trong các chiến dịch liên quân với sự tham gia của trực thăng, pháo binh và các tàu khác.
Đặc điểm kỹ thuật của tàu đệm khí PACV SK-5
So với các tàu và thuyền cùng thời, tàu đệm khí PACV SK-5 là các thiết bị hiện đại. Chúng có kích thước lớn hơn đáng kể so với các tàu tuần tra trên sông PBR Mk.2 tiêu chuẩn.
Tên gọi 'quái vật' của PACV SK-5 được lính đặt. Để tôn vinh sức mạnh và tăng cường tác động tâm lý, các binh sĩ đã sơn màu lên hình ảnh của tàu, tạo nên một bộ hàm lớn đáng sợ.

Tổng lượng choang nước của tàu đệm khí PACV SK-5 là 7,1 tấn. Chiều dài tối đa là 11,84 mét, chiều rộng là 7,24 mét và chiều cao (khi trôi trên đệm khí) là 5 mét.
Phi hành đoàn mỗi tàu bao gồm bốn người: một người lái, một người điều khiển radar và hai xạ thủ súng máy. Ngoài ra, tàu có thể chở tối đa 12 binh sĩ vũ trang, mặc dù hầu hết họ sẽ phải ngồi trên boong lộ thiên.
(tiếp theo)