1. Tổng quan:
- Nguyễn Thi được biết đến là nhà văn của người dân nông thôn Nam Bộ với sự hiểu biết sâu sắc về cuộc sống và con người ở đây.
- “Những đứa con trong gia đình” được coi là một trong những tác phẩm xuất sắc nhất của Nguyễn Thi. Một trong những thành tựu nổi bật của truyện là việc xây dựng các nhân vật với đặc điểm riêng biệt, đặc biệt là hai nhân vật chính: Việt và Chiến.
2. Chi tiết:
a. Đặc điểm chung của hai chị em:
- Cùng chung số phận: sinh ra trong một gia đình nông dân nghèo phải đối mặt với nhiều tổn thất đau thương nhưng lại truyền thống yêu nước và cách mạng, vì thế họ có những điểm tương đồng về bản chất.
- Cùng chung tình yêu thương là phẩm chất đẹp của hai chị em: lòng yêu thương cha mẹ, chị Hai và em. Kính trọng và tuân thủ lời dạy của chú Năm, cùng lòng thù oán với kẻ xâm lược, hai chị em chung một niềm tin: phải trả thù cho cha mẹ, và cùng ước mơ được đồng lòng cầm súng đánh giặc nên cạnh tranh nhau gia nhập lực lượng vũ trang.
- Cả hai đều là những người dũng cảm, quả cảm và từng góp phần vào nhiều trận đánh hào hùng.
+ Việt: Từ nhỏ đã dám xông vào đối mặt với kẻ giết cha mình; cùng với chị, Việt tự ý tìm kiếm kẻ địch để chiến đấu: tấn công tàu địch trên dòng sông, hủy hoại xe tăng của đối phương. Dù bị thương nặng và cô đơn trên chiến trường, nhưng Việt vẫn kiên quyết không khuất phục trước quân thù.
+ Chiến:
- Quyết tâm kiên định tham gia vào hàng ngũ quân đội để đánh bại kẻ thù.
- Mặc dù có những nét hồn nhiên – đôi khi hơi trẻ con: tranh giành thành tích khi bắt ếch, thành tựu trong việc tấn công tàu chiến của đối phương.
b.
- Nhân vật Việt: Việt là một chàng trai trẻ đáng yêu, ngây thơ, và hồn nhiên. Vẻ ngoài của Việt mang đậm nét hồn nhiên và vụng về của tuổi mới lớn, thích vui đùa với việc bắt ếch, bắt cá, và bắn chim... Trước khi ra trận, dù có cuộc trò chuyện về gia đình, Việt không quan tâm nhiều, chỉ muốn tận hưởng những khoảnh khắc bình yên. Khi gia nhập quân ngũ, Việt vẫn giữ lại cây súng cao su, không sợ chết nhưng lại sợ ma; khi gặp lại đồng đội, hạnh phúc không gì bằng, rơi lệ sung sướng...
- Nhân vật Chiến:
+ Chiến có hình ảnh giống hệt má, và mang trong mình vẻ đẹp của người lao động: “hai bắp tay tròn vo rám nắng…thân người to và chắc nịch…”
+ Chiến cụ thể giống má khi lo liệu, thu xếp việc nhà trước khi cùng em trai lên đường nhập ngũ: biết quan tâm và chăm sóc, sắp xếp việc nhà một cách tỉ mỉ…
+ Chiến biết cách nhường nhịn em trai nhưng vẫn rất quyết đoán khi quyết định ghi danh nhập ngũ…
+ Là một cô gái đậm chất nữ tính: luôn mang theo bên mình cây lược...
c. Nghệ thuật xây dựng nhân vật:
- Nhà văn đã tạo dựng những nhân vật vừa độc đáo về tính cách lại phản ánh rõ đặc điểm tuổi trẻ, giới tính…
- Nguyễn Thi đã ứng dụng ngôn ngữ Nam Bộ không chỉ thể hiện đặc trưng của nhân vật mà còn làm nổi bật vẻ đẹp văn hóa địa phương trong tác phẩm.
- Trong những anh hùng, sự kết hợp hài hòa giữa cuộc sống hàng ngày và những điều phi thường là điều mà Nguyễn Thi thường xuyên thể hiện trong tác phẩm của mình.
3. Đánh giá tổng quan:
- Khẳng định tính chính xác của quan điểm.
- Chiến và Việt là phần không thể thiếu trong dòng chảy của một gia đình cách mạng. Họ là biểu tượng cho vẻ đẹp của thanh niên Việt Nam thời kỳ kháng chiến với các phẩm chất anh hùng của vùng đất Nam Bộ.