Buzz
Quan điểm mới của Nguyễn Khoa Điềm về tư tưởng và hình thức biểu hiện
Một bài văn mẫu về quan điểm của Nguyễn Khoa Điềm về tư tưởng và hình thức biểu hiện
Bài viết
Đất nước là nguồn cảm hứng vô tận cho thơ ca, cho tâm hồn của nghệ sĩ. Từ xa xưa, chúng ta thấy hình ảnh của đất nước trong những cánh cò trắng trên cánh đồng làng vào những chiều quê yên bình. Đất nước được mô tả là 'lưng đeo gươm tay mềm mại bút hoa', như trong thơ của Chế Lan Viên, một đất nước 'rũ bùn đứng dậy sáng loá', đất nước của những mùa thu xưa và nay trong thơ của Nguyễn Đinh Thi. Và khi đọc Mặt đường khát vọng của Nguyễn Khoa Điềm, chúng ta lại gặp hình ảnh 'đất nước của nhân dân, đất nước của ca dao thần thoại' trong toàn bộ chương Đất nước của bản trường ca này.
Hình ảnh 'đất nước của nhân dân, của ca dao thần thoại' được tác giả thể hiện qua thơ trữ tình và chính luận. Được truyền đạt với sự đầy cảm xúc và giàu triết lý sâu sắc, những bài thơ này mang đến cho người đọc những cảm nhận mới mẻ về đất nước, cũng như giúp mỗi người hiểu và yêu quý hơn đất nước của mình.
Theo quan điểm của Nguyễn Khoa Điềm, đất nước không thuộc về ai riêng mà là của toàn bộ nhân dân. Hàng triệu người vô danh từ thế hệ này sang thế hệ khác đã hy sinh và lao động mồ hôi để xây dựng và bảo vệ đất nước.
Nhiều chàng trai, nhiều cô gái,
Trong hàng ngàn người giống nhau tuổi đời
Họ đã trải qua và khuất phục cái chết.
Giản dị và tĩnh lặng,
Không ai nhớ tên hoặc gương mặt,
Nhưng họ đã tạo nên Đất Nước.
Trong suốt hàng ngàn năm xây dựng quốc gia, nhân dân đã góp phần chiến đấu, lao động để hình thành địa hình, văn hóa dân tộc, các mối quan hệ gia đình, hàng xóm, tổ tiên, và liên kết với thiên nhiên, lịch sử...
Và ở mọi nơi trên mọi cánh đồng và ngọn đồi,
Không hình thù, không ước mơ, không lối sống như ông cha
Đất Nước qua bốn ngàn năm đi mãi vẫn ở đây,
Những cuộc sống đã biến thành núi sông của chúng ta.
Đất Nước không chỉ là khái niệm trừu tượng, mà còn là sự gắn kết mật thiết với tình yêu và cuộc sống hàng ngày của chúng ta:
Đất là trường học của anh,
Nước là nơi em tắm rửa,
Đất Nước là chốn ta hẹn hò,
Đất Nước là nơi em lơ đãng giấc mộng nhớ nhung
Và tồn tại ngay trong từng con người chúng ta:
Trong anh và em ngày hôm nay.
Đều chứa đựng một phần của Đất Nước,
Khi hai ta nắm tay nhau,
Đất Nước trong ta tỏa sáng hòa hợp.
Quan niệm về quê hương của Nguyễn Khoa Điềm khác biệt so với quan điểm thời phong kiến - nơi trái tim quê hương thuộc về vua chúa.
Nam quốc Sơn hà bậc vương đây.
Thiên mệnh tự nhiên hướng dẫn con người.
(Lí Thường Kiệt)
Quan điểm của Nguyễn Khoa Điềm cũng khác biệt so với quan điểm của những người yêu nước vào đầu thế kỷ XX - đất nước thuộc về những anh hùng đã viết nên lịch sử:
Nghĩ về quá khứ, đánh bại quân Tàu nhiều lần,
Miền Nam đất rộng mở cánh cửa thành công.
Dòng sông Đằng gợn sóng trắng bờ,
Núi Lam khói trắng mờ lối về nhà Lê.
Quang Trung đã từ lâu độc lập,
Anh hùng đầy khí thế, giữ vững Sơn hà.
(Phan Bội Châu)
Về cách thể hiện về đất nước, bài thơ của Nguyễn Khoa Điềm cũng đem đến cái mới, sáng tạo. Thơ cổ điển thường sử dụng âm thanh của cuộc sống để biểu lộ lòng nhớ thương nước nhà:
Nỗi nhớ quê hương ấm áp lòng tôi đau đớn
(Bà Huyện Thanh Quan)
Có thể là tiếc xuân mà ta gọi,
Hoặc là nhớ quê mà vẫn mơ mộng.
(Nguyễn Khuyến)
Chịu ảnh hưởng từ văn học phương Tây vào những năm 20 của thế kỉ này, Tản Đà đã sử dụng hình ảnh của bức dư đồ để biểu hiện cho đất nước:
Kia bức dư đồ khắc sâu lún tục,
Sông núi hòa nhịp, khẽ mỉm cười,
Sau khi Cách mạng tháng Tám thành công, Xuân Diệu viết bài Ngọn quốc kì ca tỏ lòng tự hào về đất nước:
Việt Nam! Việt Nam! Cờ đỏ sao vàng!
Hỡi những ngực nén, hít thở cho 'Ngày độc lập'!
Nguyễn Khoa Điềm độc đáo trong việc sử dụng hình ảnh của ca dao, tục ngữ và truyền thuyết, với đa dạng màu sắc và hình tượng, lan tỏa trong không gian và thời gian, sâu sắc trong tâm trí qua những liên tưởng hấp dẫn, nhằm biểu hiện tình yêu quê hương. Đất nước, nguyên từ xa xưa, như Sự tích trầu cau, truyền thuyết Thánh Gióng, đã đi vào lòng người.
Đất Nước bắt đầu từ viên trầu bây giờ mẹ đang ăn,
Đất Nước trưởng thành khi dân ta biết trồng tre và đánh giặc.
Qua những phong tục, thể hiện lòng hiếu khách trọng:
Tóc của mẹ buông dài sau lưng,
Cha mẹ thương yêu nhau như gừng cay và muối mặn.
Qua cuộc sống lao động vất vả, lo cho mái ấm, lo cho bữa cơm:
Mỗi cột, mỗi dòng ghi tên hào sĩ,
Hạt gạo mọc dậy dưới nắng và sương rơi. Giã, giương, giãnh.
Đất nước là tinh hoa của hùng ca Mặt Đường Khát Vọng. Nó gợi lên những cảm xúc sâu lắng, những rung động trong lòng người đọc. Bài thơ tạo nên một bức tượng đài vinh quang cho Tổ quốc Việt Nam, vĩnh viễn qua thời gian, qua năm tháng, và trong trái tim mỗi người con yêu nước.
Khám phá thêm về văn mẫu hay tác phẩm về Đất nước trên Mytour
- Phân tích đoạn thơ sau trong bài Đất nước: 'Bước chân ai, dẫm nát đường cũ'
- Thể hiện tâm trạng về Đất Nước của nhà thơ trong chương Đất Nước. Trình bày ý kiến về 9 câu mở đầu của đoạn trích
- Tìm hiểu cảm nhận về đất nước qua phần 1 của đoạn Đất Nước, theo góc nhìn của Nguyễn Khoa Điềm
