Quân Hậu trong cờ vua

Quân Hậu (♕, ♛) là một trong hai quân chủ lực trên bàn cờ vua (quân kia là Xe), là quân mạnh nhất và quan trọng thứ hai sau Vua.

Người chơi bắt đầu với một quân Hậu đặt giữa hàng đầu tiên, cạnh quân Vua. Với sức mạnh vượt trội, Tốt thường phong cấp thành Hậu trong hầu hết các trường hợp.

Tiền thân của quân Hậu là quân Sĩ, một quân yếu chỉ di chuyển một ô chéo trong cờ shatranj của Ba Tư. Quân Hậu hiện nay được lấy cảm hứng từ sự đăng quang của Isabel I của Castilla tại Tây Ban Nha, phản ánh quyền lực của bà.

Vị trí và cách di chuyển của Hậu

Lúc bắt đầu, Hậu trắng ở ô d1, Hậu đen ở ô d8. Trên bàn cờ được đánh dấu tọa độ, Hậu trắng và đen nằm ở ô cùng màu với chúng, gợi nên câu 'queen gets her color' hay 'servat rēgīna colōrem' trong tiếng Latin.

Quân Hậu có thể di chuyển không giới hạn theo hàng ngang, dọc hoặc chéo, kết hợp khả năng của Xe và Tượng. Hậu bắt quân đối phương bằng cách di chuyển tới ô của quân đó.

Mỗi người chơi bắt đầu với một quân Hậu và có thể phong cấp Tốt thành một trong bốn quân khác, thường là Hậu vì sức mạnh của nó. Việc phong cấp này gọi là 'hóa Hậu' hay 'queening' trong tiếng Anh.

Giá trị của Hậu

Hậu thường có giá trị bằng chín Tốt, hơn một Xe và Tượng hợp lại, nhưng kém hơn hai Xe, tuy có một số ngoại lệ. Đổi Hậu lấy quân khác thường gây bất lợi lớn.

Sức mạnh của Hậu so với Xe và Tượng có cả ưu và nhược điểm. Hậu linh hoạt hơn, có thể di chuyển toàn bộ sức mạnh trong một nước đi, trong khi Xe và Tượng cần ít nhất hai nước. Hậu không bị giới hạn màu ô như Tượng. Tuy nhiên, Xe và Tượng phối hợp có thể tấn công cùng lúc vào một ô, điều Hậu không làm được, nhưng thực tế cho thấy điều này không quá quan trọng.

Hậu mạnh nhất khi ván đấu thoáng, vua đối phương không được bảo vệ kỹ hoặc nhiều quân đối phương không được bảo vệ. Hậu có thể tấn công đôi hiệu quả nhờ tầm hoạt động rộng và di chuyển linh hoạt.

Chiến thuật với Hậu

Người chơi thường không phát triển Hậu quá sớm, vì điều này có thể khiến Hậu bị tấn công bởi các quân yếu hơn của đối phương, mất thời gian để di chuyển Hậu ra khỏi nguy hiểm. Tuy nhiên, người mới chơi thường phát triển Hậu sớm với hy vọng chiếu hết Vua đối phương nhờ sai lầm của họ, ví dụ như chiếu hết Scholar.

Tấn công sớm với Hậu hiếm gặp ở các ván cờ trình độ cao, nhưng có một số khai cuộc mà Hậu được phát triển sớm. Ví dụ như Phòng thủ Scandinavian (1. e4 d5), nơi Đen thường di chuyển Hậu vào nước thứ hai hoặc ba, khai cuộc này cũng được chơi ở các giải vô địch thế giới. Một ví dụ khác là Khai cuộc Danvers (1. e4 e5 2. Qh5), thường được cho là khai cuộc của người mới, nhưng lại được đại kiện tướng Hikaru Nakamura sử dụng.

Trao đổi Hậu thường đánh dấu sự bắt đầu của tàn cuộc, nhưng cũng có tàn cuộc có Hậu và có khi Hậu được trao đổi từ sớm. Mục tiêu chính trong tàn cuộc là phong cấp một quân Tốt thành Hậu. Nhờ tầm hoạt động rộng và linh hoạt, Vua và Hậu đấu với chỉ Vua thường dẫn đến chiến thắng dễ dàng với các hình cờ chiếu hết đơn giản. Vua và Hậu đấu với Vua và Xe cũng thường thắng cho bên có Hậu, nhưng sẽ khó hơn để thắng.

Thí Hậu

Một đòn thí Hậu là hành động không bảo vệ và để Hậu bị bắt nhằm đoạt lợi ích về thế trận. Một ví dụ kinh điển là ván cờ bất tử giữa Adolf Anderssen và Lionel Kieseritkzy năm 1851, khi Anderssen thí Hậu và ba quân khác để chiếu hết Vua của Kieseritkzy.

Unicode

Có hai mã Unicode cho quân Hậu trắng và đen:

♕ U+2655 Hậu trắng (HTML ♕)

♛ U+265B Hậu đen (HTML ♛)

• Cờ vua
• Bài toán tám quân Hậu
• Gambit Hậu
• Bộ quân cờ Staunton

• Brace, Edward R. (1977), Từ điển minh họa cờ vua, Hamlyn Publishing Group, tr. 230, 231, ISBN 1-55521-394-4
• Barden, Leonard (1980), Chơi cờ vua giỏi hơn với Leonard Barden, Octopus Books Limited, tr. 10, ISBN 0-7064-0967-1
• Davidson, Henry (1981), Lịch sử ngắn của cờ vua (1949), McKay, ISBN 0-679-14550-8
• Golombek, Harry (1977), Bách khoa toàn thư về cờ vua của Golombek, Crown Publishing, ISBN 0-517-53146-1
• Hooper, David; Whyld, Kenneth (1992), Người bạn đồng hành Oxford về cờ vua, Oxford University Press, ISBN 0-19-280049-3
• Sunnucks, Anne (1970), Bách khoa toàn thư về cờ vua, St. Martins Press, ISBN 978-0-7091-4697-1
• Yalom, Marilyn (2004), Sự ra đời của quân Hậu cờ vua: Một lịch sử (ấn bản 2), Perennial, ISBN 0-06-009065-0
• Dickins, Anthony (1971), Hướng dẫn về cờ vua fairy, Doven, ISBN 0-486-22687-5

Liên kết ngoài

• Piececlopedia: Quân Hậu bởi Fergus Duniho và Hans Bodlaender.
• Luyện tập tàn cuộc Quân Hậu và Vua đối đầu Vua