Quan Họ: Không Lấy Nhau

blogradio.vn - 'Thế hệ trẻ ngày nay thật độc đáo, chỉ mới gặp vài lần mà đã nghĩ đến việc đặt tên cho con rồi.'

Có những cuộc gặp gỡ chỉ là những khoảnh khắc thoáng qua, nhưng cũng có những cuộc gặp gỡ là vận mệnh.

Ánh nắng vàng rực trên mái đình cổ. Nhiên ngồi bên hiên nhà, đôi chân đong đưa theo giai điệu quan họ. Nghe bà và mẹ hát, say sưa đến quên mất giờ đã muộn, cảm giác như sương rơi lấp đầy áo quần.

Nhiên từ bé đã ở với bà, để mẹ xây dựng hạnh phúc mới. Bà là nghệ nhân quan họ nổi tiếng trong làng, tình yêu với quan họ trong Nhiên đã chẳng biết từ bao giờ, nó đã thấm vào tận xương tủy của em.

Bà ngoại nói Nhiên đã đủ mười sáu tuổi, sẽ tìm bạn đồng trang lứa để hình thành thành viên mới cho nhóm 'bọn quan họ' của làng. Nó mong chờ ngày đó đến đến khó tả. Đó như là một bước ngoặt đánh dấu sự trưởng thành của cô bé trong thế giới quan họ. Tục kết bạn đã trở thành phong tục quan trọng nhất với mọi người trong làng, là một phần của 'bọn' quan họ.

Đêm đó, Nhiên không thể ngủ được, cô háo hức, trằn trọc mãi không ngớt. Cô mải mê nhìn vào gương, tự nhủ: 'Con gái nhà nào mà duyên dáng, thướt tha, đoan trang, nết na không thể diễn tả hết được', bao mĩ từ cô tự áp dụng cho bản thân mình vẫn chưa làm cô hài lòng.

Trong gương, cô gái mặc áo dài tứ thân, yếm đào xẻ như cánh nhạn, thắt lưng hoa đào, đeo khuyên vàng lung linh. Cánh tay mảnh mai cầm nón quai thao duyên dáng. Đang tự ngắm bản thân trong gương, Nhiên nghe tiếng nào đó, lạ quen, gần xa, gọi tên cô.

'Nhiên ơi, dậy đi.'

Chưa kịp nhận ra, cô đã nghe thấy tiếng 'chát' từ cái chổi va vào mông, đau điếng, và tiếp theo là tiếng nói ngoại:

'Mặt trời đã lên cao bảy cây sào rồi, con ạ, còn mài mòn đấy làm gì.'

Rốt cuộc, cả thời gian đó chỉ là một giấc mơ, không có bất kỳ chiếc áo dài hay yếm nào cả. Nhưng tâm trạng của Nhiên, đang chuẩn bị bước sang tuổi mười sáu, vẫn như bị rối tung. Ngoại nói hôm nay sẽ dạy Nhiên một bài học quan trọng mà tất cả các cô gái quan họ đều cần biết, và dù Nhiên chưa mở mắt, cô cũng có thể đoán được rằng Ngoại sẽ dạy cô cách buộc khăn mỏ quạ, hoặc cách mặc áo dài tứ thân, hoặc cách diễn xuất vần điệu quan họ.

Khi bước ra sân, cô nhìn thấy ngoại đang hái lá trầu cho vào cái tràn nhỏ. Trên đó, có mấy quả cau đang lăn qua lăn lại. Ngoại nói:

'Bà sẽ dạy cháu cách làm lá trầu như phượng vĩ.'

'Bà ơi, bà biết cháu không giỏi như thế nào.'

'Nếu không giỏi, cháu sẽ học từ từ, cô ạ.'

Sau lời nói đó, bà nhìn nhẹ nhàng về phía Nhiên. Nhiên ngồi dưới gốc mận với chiếc chõng tre, giúp bà bứt rời những cánh hoa hồng nhung đỏ rực. Dù bà đã lớn tuổi nhưng vẫn làm lá trầu một cách dẻo dai và khéo léo. Trong khi đó, tay trẻ con của Nhiên lại cứ cứng nhắc như que củi. Để làm lá trầu, cần sử dụng khăn sạch và lau nhẹ nhàng, không nên rửa với nước để tránh làm hỏng. Khi gấp đôi lá trầu theo đường sống lưng của lá, cần dùng kéo sắc và cắt tỉa để tạo hình răng cưa đều. Tiếp theo là bôi một ít vôi hồng lên sống lưng của lá trầu, gấp hai lá răng cưa gần nhất vào giữa, sau đó lật ngược hai cánh ra phía ngoài. Cuối cùng, cần gấp cánh phượng sang hai bên và cài chắc vào thân miếng cau, cài một cánh hoa hồng đỏ vào khe hở ở giữa lá trầu và miếng cau, cài vỏ rễ vào giữa miếng cau và cánh hoa để tạo thành đuôi phượng. Bà vừa làm vừa hướng dẫn tỉ mỉ, Nhiên cũng nhanh nhẹn làm theo, nhưng kết quả thì lại trái ngược.

Thay vì tỉa lá trầu, Nhiên lại tỉa cánh hoa hồng. Cánh hoa và lá trầu thay đổi vị trí cho nhau. Thấy bà nhăn mày, Nhiên nhanh chóng giải thích:

'Sao cháu không được thừa hưởng sự khéo léo từ bà nhỉ. Nhưng không có gì phải lo, bởi vì của bà là trầu cánh phượng, còn của cháu là trầu cánh phượng hoàng lửa.'