Buzz
1. Bệnh tiểu đường thai kỳ - những vấn đề cơ bản
1.1. Tiểu đường thai kỳ có ý nghĩa gì?
Tiểu đường thai kỳ là tình trạng rối loạn khả năng dung nạp đường huyết khiến cho lượng đường trong máu tăng vượt ngưỡng quy định trong thai kỳ. Bệnh lý này có thể xảy ra ở bất kỳ giai đoạn nào của quá trình mang thai nhưng phổ biến nhất là 3 tháng giữa hoặc 3 tháng cuối.
1.2. Ai có nguy cơ cao đối với bệnh tiểu đường thai kỳ?
Mọi bà bầu đều có nguy cơ mắc bệnh tiểu đường thai kỳ nhưng có những trường hợp có nguy cơ cao hơn như sau:
Các yếu tố tăng nguy cơ tiểu đường thai kỳ ở thai phụ
- Có chỉ số BMI cao hơn 30.
- Từng sinh con nặng từ 4kg (10lb) trở lên.
- Có lịch sử mang thai trước đã từng mắc bệnh tiểu đường thai kỳ.
- Trong gia đình có người thân anh/chị/em/bố/mẹ bị bệnh tiểu đường.
1.3. Những biến chứng nguy hiểm do bệnh tiểu đường thai kỳ gây ra
Trong thai kỳ, nếu mắc bệnh tiểu đường thai kỳ và không được kiểm soát tốt, cả mẹ và bé đều có nguy cơ đối mặt với những vấn đề nguy hiểm như:
- Lượng đường trong máu của thai nhi tăng, làm tăng cân nặng của em bé và gây khó khăn cho việc sinh nở, tăng nguy cơ phải phẫu thuật mổ.
- Sự tăng lượng nước ối có thể gây ra vấn đề chuyển dạ sớm hoặc gặp nguy cơ nguy hiểm khi sinh do tăng hàm lượng polyhydramnios.
- Nguy cơ sinh non, tức là sinh trước tuần thứ 37, là khá cao.
- Nguy cơ bị tiền sản giật có thể gây ra các biến chứng thai kỳ nguy hiểm.
- Em bé có thể sinh ra bị hạ đường huyết và phải chăm sóc đặc biệt khi da bị vàng.
- Nguy cơ thai lưu (rất hiếm).
- Mẹ có nguy cơ mắc bệnh tiểu đường type 2 trong tương lai.
2. Xét nghiệm tiểu đường thai kỳ vào thời điểm nào, ý nghĩa là gì?
2.1. Khi nào nên thực hiện xét nghiệm tiểu đường thai kỳ?
Trước khi tìm hiểu quy trình kiểm tra tiểu đường thai kỳ, thai phụ nên biết thời điểm tốt nhất để thực hiện xét nghiệm. Đề xuất thời điểm tốt nhất là từ tuần thứ 24 đến thứ 28 của thai kỳ. Lý do là vào thời điểm này, thai nhi phát triển đầy đủ nhất, hormone kích thích sản xuất glucagon tăng, kháng insulin giảm, và khả năng sử dụng glucose của cơ thể giảm. Tất cả những yếu tố này có thể làm tăng đường huyết ở thai phụ.
Tuy nhiên, ngay trong lần khám thai đầu tiên, bác sĩ sẽ đánh giá nguy cơ tiểu đường thai kỳ cho mẹ bầu bằng xét nghiệm đường huyết khi đói và HbA1C. Dựa trên đánh giá này, thời điểm thực hiện xét nghiệm tiểu đường sẽ khác nhau theo từng nhóm đối tượng:
- Thai phụ không có nguy cơ: Nếu đường huyết khi đói dưới 92mg/dL (tương đương dưới 5.1mmol/L), khi thai nhi 24 - 28 tuần tuổi, nên thực hiện xét nghiệm dung nạp Glucose.
- Thai phụ có nguy cơ: Nếu đường huyết khi đói từ 5.1 - 7.0mmol/L, thai phụ sẽ bị chẩn đoán mắc đái tháo đường thai kỳ. Nếu đường huyết khi đói >7.0mmol/L, hoặc HbA1c >6.5%, sẽ bị chẩn đoán mắc đái tháo đường trên lâm sàng.
2.2. Ý nghĩa của việc xét nghiệm tiểu đường thai kỳ
Từ những thông tin về biến chứng của tiểu đường thai kỳ khi không được kiểm soát tốt ở trên, có thể thấy thai phụ không thể xem nhẹ vấn đề này. Việc xét nghiệm tiểu đường là cần thiết để phát hiện và điều trị sớm, giảm thiểu các biến chứng không mong muốn.
3. Quy trình xét nghiệm tiểu đường thai kỳ thực hiện như thế nào?
3.1. Quy trình thực hiện xét nghiệm tiểu đường thai kỳ
Trước khi đi làm xét nghiệm, việc hiểu về quy trình kiểm tra tiểu đường thai kỳ sẽ giúp thai phụ tự tin hơn và làm cho quá trình diễn ra thuận lợi hơn. Bệnh tiểu đường thai kỳ hiện nay có thể được phát hiện thông qua 2 hình thức xét nghiệm và quy trình, vì vậy cũng sẽ có những khác biệt.
Từ tuần thai thứ 24 - 28, thai phụ nên nắm rõ quy trình kiểm tra tiểu đường thai kỳ trước khi làm xét nghiệm.
3.1.1. Đối với xét nghiệm 1 bước
Thai phụ cần thực hiện phương pháp dung nạp Glucose bằng cách uống 75g Glucose, sau đó y tá sẽ lấy mẫu máu tĩnh mạch để đo nồng độ Glucose vào 2 thời điểm: sau 1 giờ và sau 2 giờ từ khi uống đường. Phương pháp này thường được thực hiện với những thai phụ chưa được chẩn đoán mắc đái tháo đường.
Thời điểm tốt nhất để thực hiện xét nghiệm là vào buổi sáng, sau khi thai phụ đã nhịn đói ít nhất 8 giờ. Kết quả xét nghiệm sẽ cho biết có mắc tiểu đường thai kỳ hay không dựa trên 3 chỉ số sau:
- Đường huyết khi đói ≥ 92 mg/dL (5.1 mmol/L).
- 1 giờ sau uống Glucose ≥ 180 mg/dL (10.0 mmol/L).
- 2 giờ sau uống Glucose ≥ 153 mg/dL (8.5 mmol/L).
Nếu cả 3 chỉ chơi xổ sốu nhỏ hơn các giá trị trên, thai phụ không mắc tiểu đường thai kỳ.
3.1.2. Đối với xét nghiệm 2 bước
Phương pháp kiểm tra tiểu đường thai kỳ này thường được áp dụng cho những thai phụ chưa được chẩn đoán mắc đái tháo đường.
Trung tâm Xét nghiệm hiện đại của Mytour là địa chỉ đáng tin cậy cho mẹ bầu làm xét nghiệm tiểu đường thai kỳ
- Bước đầu tiên: thai phụ uống Glucose 50g và sau đó đợi 1 giờ để đo đường huyết (không cần nhịn đói trước đó). Nếu sau thời gian này, đường huyết vượt ngưỡng 130 mg/dL (7.2mmol/L), thai phụ sẽ tiếp tục uống Glucose 100g.
- Bước thứ hai: thai phụ uống Glucose 100g khi đang đói. Sau đó, đo đường huyết khi đói và sau 1, 2, 3 giờ. Mỗi giờ, bác sĩ sẽ lấy mẫu máu từ ngón tay của thai phụ để kiểm tra đường huyết và xác định quá trình chuyển hóa đường trong cơ thể.
Xét nghiệm đường huyết được coi là bất thường nếu trong 3 giờ sau khi uống Glucose 100g, đạt các chỉ số sau:
+ Đường huyết khi đói: 95mg/dl (5.3mmol/l).
+ Đường huyết sau 1 giờ: > 180mg/dl (10.0mmol/l).
+ Đường huyết sau 2 giờ: > 155mg/dl (8,6mmol/l).
+ Đường huyết sau 3 giờ: > 140mg/dl (7.8mmol/l).
3.2. Một số điều cần chú ý khi làm xét nghiệm tiểu đường thai kỳ
Để quy trình kiểm tra tiểu đường thai kỳ trên suôn sẻ, không ảnh hưởng đến kết quả, thai phụ cần chú ý những điểm sau:
- Để xét nghiệm, cần nhịn đói khá lâu, nên thai phụ nên mang đồ ăn để ăn sau khi lấy máu cuối cùng.
- Mang theo sách, truyện hoặc bất kỳ thứ gì có thể giải trí để thư giãn trong quá trình chờ đợi lấy mẫu.
- Không cần thay đổi chế độ ăn ngủ trước khi làm xét nghiệm.
Chia sẻ về quy trình kiểm tra tiểu đường thai kỳ hy vọng sẽ giúp mẹ bầu chủ động hơn khi thực hiện xét nghiệm. Bệnh viện Đa khoa Mytour với Trung tâm Xét nghiệm duy nhất tại Việt Nam được cấp 2 chứng chỉ quốc tế: ISO 15189:2012 VÀ CAP, là điểm đến tin cậy cho mẹ bầu làm xét nghiệm tiểu đường.
