Buzz
1. Hướng dẫn thực hiện kế hoạch giáo dục của giáo viên và kế hoạch bài dạy
Theo Tiểu mục 3 Mục II Công văn 5512/BGDĐT-GDTrH năm 2020 về việc xây dựng và tổ chức thực hiện kế hoạch giáo dục của nhà trường, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã hướng dẫn chi tiết về cách thực hiện kế hoạch giáo dục của giáo viên và kế hoạch bài dạy (giáo án) như sau:
(1) Dựa trên Kế hoạch dạy học các môn của tổ chuyên môn, giáo viên được giao dạy các môn học trong các khối lớp sẽ lập Kế hoạch giáo dục cho năm học (theo Khung kế hoạch giáo dục tại Phụ lục 3); từ đó, xây dựng các Kế hoạch bài dạy (theo Khung kế hoạch bài dạy tại Phụ lục 4) để tổ chức dạy học.
(2) Không yêu cầu học sinh phải sở hữu điện thoại di động để phục vụ học tập. Việc cho phép sử dụng điện thoại trong lớp học để hỗ trợ học tập do giáo viên dạy môn học quyết định; giáo viên cần hướng dẫn cụ thể để đảm bảo các hoạt động trong Kế hoạch bài dạy không yêu cầu tất cả học sinh đều có điện thoại, đồng thời phù hợp với nội dung học tập.
(3) Giáo viên cần thông báo rõ ràng rằng học sinh chỉ được sử dụng điện thoại như công cụ hỗ trợ học tập và những hành vi không được phép khi sử dụng điện thoại trong lớp học.
(4) Việc kiểm tra và đánh giá liên tục được thực hiện trong các hoạt động học tập được thiết kế trong Kế hoạch bài dạy thông qua các phương pháp như hỏi - đáp, viết, thực hành, thí nghiệm, thuyết trình và sản phẩm học tập.
(5) Đối với mỗi hình thức đánh giá bằng điểm số, giáo viên cần thông báo trước các tiêu chí đánh giá và hướng dẫn học sinh tự học; chú trọng đánh giá qua nhận xét quá trình và kết quả thực hiện của học sinh theo yêu cầu của câu hỏi, bài tập, bài thực hành, thí nghiệm, thuyết trình và sản phẩm học tập đã nêu trong Kế hoạch bài dạy.
2. Quy trình lập kế hoạch dạy học và cá nhân trong năm học
Để thiết lập Kế hoạch dạy học và Giáo dục cá nhân trong năm học, giáo viên cần thực hiện các bước sau:
Bước 1. Xác định căn cứ pháp lý và thực tiễn
- Căn cứ pháp lý: Các văn bản liên quan như Chương trình tổng thể, Chương trình môn học, Điều lệ trường THCS; Kế hoạch giáo dục của nhà trường; Bảng phân công nhiệm vụ của giáo viên trong năm học mới;...
- Căn cứ thực tiễn: Kết quả đạt được của giáo viên trong năm học trước; Bảng phân tích tình hình lớp học mà giáo viên được phân công làm chủ nhiệm hoặc giảng dạy.
- Phân tích năng lực cá nhân: Các điểm mạnh, điểm yếu, điều kiện cụ thể,...
Bước 2. Xác định các nhiệm vụ và nội dung công việc, đồng thời sắp xếp thứ tự ưu tiên cho từng nhiệm vụ
Các nhiệm vụ của giáo viên trong trường phổ thông được phân thành ba nhóm chính: (1) Giảng dạy/Giáo dục; (2) Chủ nhiệm lớp; (3) Công việc kiêm nhiệm khác: Công tác Đảng, Đoàn, Đội, Công đoàn…
Để xác định cụ thể các nhiệm vụ và công việc, giáo viên cần làm rõ:
Mình sẽ thực hiện những nhiệm vụ gì? Để hoàn thành công việc, cần chuẩn bị những gì? Cần bao nhiêu thời gian cho các nhiệm vụ này? Cần những hỗ trợ nào để thực hiện các nhiệm vụ?... Xác định rõ các nội dung công việc trước khi bắt đầu giúp thiết lập hệ thống tiêu chuẩn làm việc, giúp việc dạy học và giáo dục trong suốt năm học diễn ra thuận lợi và đúng hướng.
Khi xác định các nhiệm vụ cần thực hiện, giáo viên cần lưu ý đối tượng, thời gian, địa điểm thực hiện và nguồn hỗ trợ. Đồng thời, cần phân loại nhiệm vụ nào nên ưu tiên trước, nhiệm vụ nào có thể thực hiện sau. Việc sắp xếp công việc theo thứ tự cấp bách, mức độ quan trọng hoặc theo thời gian là yếu tố quan trọng trong việc lập kế hoạch hiệu quả, giúp tiết kiệm thời gian và nguồn lực bằng cách loại bỏ những công việc không cần thiết.
Bước 3: Xây dựng kế hoạch dạy học và giáo dục cá nhân
Việc xây dựng kế hoạch dạy học và giáo dục cá nhân cần tuân theo mẫu quy định bởi nhà trường hoặc Sở/Phòng Giáo dục và Đào tạo. Thông thường, kế hoạch cá nhân của mỗi giáo viên bao gồm các phần như: Kế hoạch dạy học, Kế hoạch chủ nhiệm lớp, Kế hoạch cho các hoạt động khác, và Kế hoạch tự học cùng bồi dưỡng để nâng cao trình độ chuyên môn và nghiệp vụ.
Kế hoạch dạy học và giáo dục cá nhân được chia thành 4 bước chính như sau:
Phần thông tin chung cung cấp cái nhìn tổng quan về kế hoạch cá nhân cho các cán bộ quản lý. Phần này cần được trình bày một cách ngắn gọn nhưng nổi bật các điểm mạnh của bản thân, từ đó nhận diện các cơ hội và khó khăn cần giải quyết. Đồng thời, phần thông tin chung cũng cần phản ánh kết quả phân tích tình hình, đặc điểm của học sinh mà giáo viên giảng dạy hoặc chủ nhiệm, cùng với đặc điểm và tình hình chung của nhà trường.
- Xây dựng kế hoạch dạy học và giáo dục cá nhân trong năm học
Phần này trình bày chi tiết về các nhiệm vụ và công việc được phân công, chỉ tiêu, mục tiêu, thời gian thực hiện, biện pháp thực hiện và nguồn lực hỗ trợ cần thiết. Gồm các bước cụ thể như sau:
Xác định chỉ tiêu và mục tiêu cần đạt
Xác định chỉ tiêu và mục tiêu trước khi bắt tay vào công việc giúp giáo viên có cái nhìn rõ ràng về quá trình và kết quả mong đợi khi hoàn thành nhiệm vụ. Việc đặt ra chỉ tiêu và mục tiêu tạo động lực làm việc và định hình lộ trình thực hiện công việc để đạt được kết quả. Các câu hỏi cần xem xét bao gồm: Tại sao cần thực hiện nhiệm vụ này? Vai trò của nhiệm vụ này là gì? Các chỉ tiêu và mục tiêu có phù hợp với khả năng của mình không? Điều này giúp giáo viên đánh giá sự cần thiết và tính khả thi của công việc, từ đó tiết kiệm thời gian và công sức, giảm thiểu sự lúng túng và ảnh hưởng đến mục tiêu đề ra.
Giáo viên cần phân loại mục tiêu thành hai loại: mục tiêu chung và mục tiêu cụ thể cho từng nhiệm vụ. Mục tiêu nên được viết một cách chủ động và sử dụng các động từ hành động rõ ràng như “lên kế hoạch”, “viết”, “thực hiện”, “xây dựng”,... Đồng thời, khi xây dựng mục tiêu, giáo viên nên áp dụng tiêu chí SMART: S (specific) - cụ thể, chi tiết, rõ ràng; M (measurable) - có thể đo lường; A (achievable) - khả thi; R (realistic) - thực tế; T (time-scale) - có thời hạn cụ thể.
Xác định biện pháp thực hiện
Sau khi đã liệt kê các nhiệm vụ và công việc cần thực hiện, xác định chỉ tiêu và mục tiêu, giáo viên cần lên kế hoạch chi tiết các biện pháp để đạt được những mục tiêu đã đề ra. Điều này sẽ giúp giáo viên giảm thiểu sự lúng túng và tiết kiệm thời gian trong quá trình thực hiện nhiệm vụ.
Xác định nguồn hỗ trợ và các vấn đề liên quan đến việc thực hiện
Giáo viên cần liệt kê các nguồn lực hỗ trợ cần thiết để đạt mục tiêu và hoàn thành công việc hiệu quả. Ví dụ bao gồm: ngân sách, tài liệu, chuyên gia, hoặc những người có thể hỗ trợ (cha mẹ học sinh với sự đa dạng nghề nghiệp cũng là một nguồn lực). Đồng thời, giáo viên cần nhận diện các khó khăn và trở ngại có thể ảnh hưởng đến việc hoàn thành công việc, như khối lượng công việc lớn, thời gian biểu chật chội, hoặc các nhiệm vụ khác như công tác Đoàn Đội. Việc xác định những vấn đề này giúp giáo viên đề xuất điều chỉnh hợp lý với tổ trưởng chuyên môn hoặc Ban Giám hiệu.
Dự kiến thời gian thực hiện
Dựa vào yêu cầu công việc, giáo viên cần dự đoán thời gian cần thiết để hoàn thành các nhiệm vụ và các giai đoạn công việc. Điều này giúp giáo viên quản lý thời gian hiệu quả hơn, điều chỉnh kế hoạch khi cần thiết và tìm kiếm các giải pháp thay thế kịp thời.
- Lên kế hoạch tự học và bồi dưỡng liên tục
Dựa trên kết quả đánh giá chuẩn nghề nghiệp giáo viên theo thông tư 20/2018 từ năm học trước, giáo viên cần xây dựng kế hoạch tự học và bồi dưỡng liên tục theo các bước sau đây:
1. Xác định toàn bộ các lĩnh vực cần tự học và chọn ra những lĩnh vực ưu tiên.
2. Đặt ra các mục tiêu cụ thể cho từng lĩnh vực học tập.
3. Dự đoán kết quả mong muốn từ việc thực hiện kế hoạch tự học và bồi dưỡng.
4. Xác định phương pháp và hình thức tham gia khóa học hoặc tự học
5. Đặt thời hạn hoàn thành cho từng phần nội dung
Phần này được trình bày ngắn gọn theo lộ trình thời gian tương ứng với từng nhiệm vụ và kết quả dự kiến. Ngoài ra, giáo viên cần dành thời gian hàng tháng để điều chỉnh kế hoạch dựa trên đánh giá tiến độ thực hiện nhiệm vụ hoặc bổ sung các công việc phát sinh.
Bước 4: Triển khai thực hiện
Để đạt được mục tiêu đề ra, sự tập trung là yếu tố thiết yếu giúp giáo viên làm việc hiệu quả và tiết kiệm thời gian. Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là giáo viên chỉ thực hiện một công việc tại một thời điểm. Nếu có thể, hãy kết hợp nhiều nhiệm vụ trong một khoảng thời gian hợp lý. Ví dụ: đồng thời giảng dạy theo thời khóa biểu, thực hiện công tác chủ nhiệm và hỗ trợ học sinh yếu kém cũng như bồi dưỡng học sinh giỏi.
Ngoài việc tập trung vào công việc, giáo viên nên dành thời gian hợp lý để ứng phó với các tình huống bất ngờ. Thực tế thường khác xa lý thuyết và kế hoạch, nên sẽ có những yếu tố không lường trước được trong quá trình thực hiện. Vì vậy, khi lập kế hoạch cá nhân, giáo viên nên dự đoán và liệt kê các tình huống phát sinh có thể xảy ra, từ đó chuẩn bị các phương án dự phòng.
Bước 5: Theo dõi, đánh giá và điều chỉnh/hoàn thiện kế hoạch cá nhân
Để đánh giá mức độ hoàn thành mục tiêu và tiến độ công việc, giáo viên cần thường xuyên theo dõi và đối chiếu giữa mục tiêu đề ra và kết quả đạt được. Một kế hoạch được chuẩn bị cẩn thận, thường xuyên cập nhật và điều chỉnh sẽ giúp giáo viên đánh giá chính xác chất lượng công việc qua từng giai đoạn. Đồng thời, việc kiểm tra và đánh giá sẽ giúp giáo viên điều chỉnh kế hoạch, khắc phục khó khăn, tìm kiếm hỗ trợ và triển khai các phương án dự phòng để đảm bảo hiệu quả công việc và hoàn thành mục tiêu.
3. Mẫu kế hoạch giáo dục của giáo viên cập nhật nhất
Phụ lục III kèm theo Công văn 5512/BGDĐT-GDTrH năm 2020 của Bộ Giáo dục và Đào tạo cung cấp mẫu kế hoạch giáo dục dành cho giáo viên như sau:
Đối với mẫu kế hoạch bài dạy, Phụ lục IV trong Công văn 5512/BGDĐT-GDTrH năm 2020 của Bộ Giáo dục và Đào tạo cung cấp hướng dẫn chi tiết về cách xây dựng kế hoạch bài dạy như sau:
Chúng tôi tại Mytour xin gửi tới các bạn một cái nhìn tổng quan về quy trình xây dựng kế hoạch giáo dục cho giáo viên trong năm học. Nếu có bất kỳ điều gì cần bổ sung hoặc chỉnh sửa, xin mời các thầy cô chia sẻ ý kiến của mình trong phần bình luận. Chúc các thầy cô có một năm học mới thành công với kết quả học tập và kiểm tra tốt nhất. Chân thành cảm ơn!
