Rạm

Rạm hay đam hay rạm đồng (Danh pháp khoa học: Varunidae) là một họ cua bao gồm các loài cua nhỏ, mình mỏng, bụng vàng, chân có lông, ở đồng lầy nước mặn hay các đồng ruộng. Chúng là một nguyên liệu cho nhiều món ẩm thực ở Việt Nam.

Đặc điểm

Rạm cùng loài với cua nhưng rạm nhỏ hơn cua đồng với lớp vỏ cứng, mình dẹt, dẹp hơn cua đồng, trong nắp chúng có nhiều gạch, thịt ngọt và béo. Về ngoài, rạm đồng trông gần giống con cua đồng nhưng lớn hơn, đôi càng và các chân to khỏe hơn.

Rạm có giá trị dinh dưỡng cao, được người sành ăn ưa chuộng hơn cua đồng vì nhiều gạch, thịt ngọt và béo, vỏ lại mềm trông rạm rất giống cua đồng nhưng nhỏ hơn, đôi càng to, mai lồi lõm, xù xì, chúng có nhiều gạch, thịt ngọt và béo ngậy. Khác với cua hay ghẹ, thay vì phải bỏ vỏ mới ăn được, vỏ rạm lại giòn mềm nên có thể nhai cả vỏ. Vỏ rạm giòn lại chứa nhiều calci.

Tính cách

Rạm là loài giáp xác đặc trưng của vùng nước lợ. Khu vực sinh sống của rạm là vùng nước lợ, gần các cửa sông, cửa lạch. Rạm thích sống ở đồng trũng, thường đào hang dọc theo các bờ ruộng. Hang của rạm không sâu bằng hang của, chỉ lúc vài ba ngón tay, vào mùa mưa bão, nước tràn vào hang, rạm bơi ra nhiều. Rạm có tính hiền hơn cua đồng, không hung hăng như cua đồng, người ta dùng tay lựa mà không sợ bị kẹp.

Rạm đồng thường vào rừng sú vẹt để sinh sản. Khi những chú rạm con to bằng đầu que diêm (dân gian gọi là con cốm) thì cốm vào đồng, tìm ruộng vừa gặt còn nguyên gốc rạ để chui vào ống rạ sống. Vào mùa sinh sản, đặc biệt là khoảng ngày rằm, mồng một tháng 4, tháng 5 âm lịch, rạm cặp đôi, kết thành bè, kéo nhau ra cửa sông.

Ẩm thực

Rạm không phải là món ẩm thực đặc trưng của một vùng nào đặc biệt ở Việt Nam, chúng có từ Bắc vào Nam. Người dân thường bắt và chế biến thành nhiều món ngon như rạm đồng xào lá lốt, rạm đồng lăn bột chiên giòn. Mồi câu rạm thường là cá đã bốc mùi ươn trộn với cám rang. Hình dáng của rạm khá giống với cua đồng nên nhiều người dễ nhầm lẫn. Dù không có nhiều thịt như cua biển hay cua đồng, rạm vẫn được ưa chuộng. Thường những người sành ăn sẽ chọn những con rạm cái vì vỏ mềm, nhiều gạch, càng to và thịt chắc. Trái lại với cua, khi lựa chọn rạm, người ta thường ưa thích con cái vì vỏ mềm, nhiều gạch. Rạm thường ăn luôn cả vỏ, không giống như cua.

Chú thích

• Dữ liệu liên quan tới Varunidae tại Wikispecies
• Tư liệu liên quan tới Varunidae tại Wikimedia Commons
• Rạm đồng sau mùa lụt
• Rạm rang muối ngon cuối tuần
• Bún rạm nức tiếng ở Bình Định
• Canh rạm đồng nấu khổ qua
• Nuôi rạm trong ruộng lúa
• Ứa nước miếng với món rạm rang
• Ngon giòn rạm rang me