Rắn lục Russell | |
---|---|
Phân loại khoa học | |
Vực: | Eukaryota |
Giới: | Animalia |
Ngành: | Chordata |
Lớp: | Reptilia |
Bộ: | Squamata |
Phân bộ: | Serpentes |
Họ: | Viperidae |
Chi: | Daboia |
Loài: | D. russelii
|
Danh pháp hai phần | |
Daboia russelii (Shaw & Nodder, 1797) | |
Bản đồ phân bố | |
Các đồng nghĩa | |
Danh sách |
Rắn lục Russell (danh pháp hai phần: Daboia russelii) là một loài rắn độc thuộc chi Daboia ở Cựu Thế giới. Đây là một trong Tứ đại rắn độc Ấn Độ, gây ra nhiều vụ rắn cắn và tử vong trên toàn cầu do thường xuyên xuất hiện gần khu vực có con người sinh sống. Tên của nó được đặt theo Patrick Russell (1726–1805), nhà nghiên cứu bò sát Scotland đã mô tả nhiều loài rắn Ấn Độ, còn chi này lấy tên từ tiếng Hindi có nghĩa 'kẻ ẩn mình' hoặc 'kẻ rình rập'. Hiện tại, có hai phụ loài được công nhận.
Đặc điểm
Loài rắn này thuộc phân họ Crotalinae (rắn lục có hố nhiệt), sinh sản bằng cách sinh con.
Rắn lục Russell có các đặc điểm đặc trưng của loài rắn lục: đầu hình tam giác và thân hình mập. Khi trưởng thành, chiều dài của chúng thường là 120 cm, có thể đạt tới 166 cm nhưng rất hiếm.
Phạm vi phân bố
Rắn lục Russell xuất hiện ở các vùng Tây Á, bao gồm Ấn Độ (Tamil Nadu, Kerala, Madhya Pradesh, Punjab, Himachal Pradesh, Gujarat, Maharashtra, Uttar Pradesh, Bihar, phía Bắc Bengal), Pakistan, Sri Lanka, Bangladesh, Nepal, Bhutan và Myanmar.
Độc tố
Nọc độc của loài này chứa cytotoxin gây hoại tử, neurotoxin ảnh hưởng đến hệ thần kinh, và haemotoxin gây chảy máu. Vết cắn có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng, như suy giảm chức năng các tuyến nội tiết và làm các cơ quan sinh dục trở về trạng thái trước tuổi dậy thì.
Nhận diện và nhầm lẫn
Loài rắn độc này thường bị nhầm với các loài trăn do có hoa văn da tương tự và đầu hình tam giác nhọn. Đối với người có kinh nghiệm, việc phân biệt không quá khó. Rắn lục Russell có da sần sùi hơn với các lớp vảy đặc trưng của rắn lục, hoa văn tròn và oval xếp đều với khoảng cách ngắn theo một đường thẳng, dài trung bình 1,2 mét (có thể đạt 1,6 mét). Ngược lại, trăn có hoa văn không đều, thân rất to và dài hơn 2 mét khi đang phát triển và 4 mét trở lên khi trưởng thành, với đầu có bảy hốc cảm biến nhiệt giúp săn mồi.
Loài rắn này không có mặt ở Đông Nam Á; thay vào đó, khu vực này có loài họ hàng cùng chi là rắn lục Russell Xiêm hay còn gọi là Russell phương Đông.
Chú thích
- Hawgood BJ (tháng 11 năm 1994). “The life and viper of Dr Patrick Russell MD FRS (1727–1805): physician and naturalist”. Toxicon. 32 (11): 1295–304. doi:10.1016/0041-0101(94)90402-2. PMID 7886689.
- Adler K, Smith HM, Prince SH, David P, Chiszar D (2000). “Russell's viper: Daboia russelii not Daboia russellii, due to Classical Latin rules”. Hamadryad. 25 (2): 83–5.
- Boulenger GA (1890). The Fauna of British India, Including Ceylon and Burma. Reptilia and Batrachia. London: Secretary of State for India in Council. (Taylor and Francis, printers). xviii + 541 pp. ("Vipera russellii", pp. 420–421, Figure 123).
- Boulenger GA (1896). Catalogue of the Snakes in the British Museum (Natural History). Volume III., Containing the...Viperidæ. London: Trustees of the British Museum (Natural History). (Taylor and Francis, printers). xiv + 727 pp. + Plates I.- XXV. ("Vipera russellii", pp. 490–491).
- Breidenbach CH (1990). “Thermal cues influence strikes in pitless vipers”. Journal of Herpetology. Society for the Study of Reptiles and Amphibians. 24 (4): 448–50. doi:10.2307/1565074. JSTOR 1565074.
- Cox M (1991). The Snakes of Thailand and Their Husbandry. Malabar, Florida: Krieger Publishing Company. 526 pp. ISBN 0-89464-437-8.
- Daniels JC (2002). Book of Indian Reptiles and Amphibians Mumbai: Bombay Natural History Society/Oxford University Press. viii + 238pp.
- Das I (2002). A Photographic Guide to Snakes and other Reptiles of India. Sanibel Island, Florida: Ralph Curtis Books. 144 pp. ISBN 0-88359-056-5. (Russell's viper, "Daboia russelii", p. 60).
- Dimitrov GD, Kankonkar RC (tháng 2 năm 1968). “Fractionation of Vipera russelli venom by gel filtration. I. Venom composition and relative fraction function”. Toxicon. 5 (3): 213–21. doi:10.1016/0041-0101(68)90092-5. PMID 5640304.
- Dowling HG (1993). “The name of Russell's viper”. Amphibia-Reptilia. 14 (3): 320. doi:10.1163/156853893X00543.
- Gharpurey K (1962). Snakes of India and Pakistan. Bombay, India: Popular Prakishan. 79 pp.
- Groombridge B (1980). A phyletic analysis of viperine snakes. Ph-D thesis. City of London: Polytechnic College. 250 pp.
- Groombridge B (1986). "Phyletic relationships among viperine snakes". In: Proceedings of the third European herpetological meeting; 1985 July 5–11; Charles University, Prague. pp 11–17.
- Jena I, Sarangi A (1993). Snakes of Medical Importance and Snake-bite Treatment. New Delhi: SB Nangia, Ashish Publishing House. 293 pp.
- Lenk P, Kalyabina S, Wink M, Joger U (tháng 4 năm 2001). “Evolutionary relationships among the true vipers (Reptilia: Viperidae) inferred from mitochondrial DNA sequences”. Molecular Phylogenetics and Evolution. 19 (1): 94–104. doi:10.1006/mpev.2001.0912. PMID 11286494.
- Mahendra BC (1984). "Handbook of the snakes of India, Ceylon, Burma, Bangladesh and Pakistan". Annals of Zoology (Agra, India) 22.
- Master RW, Rao SS (tháng 7 năm 1961). “Identification of enzymes and toxins in venoms of Indian cobra and Russell's viper after starch gel electrophoresis”. J. Biol. Chem. 236 (7): 1986–90. doi:10.1016/S0021-9258(18)64116-X. PMID 13767976.
- Minton SA Jr. (1974). Venom Diseases. Springfield, Illinois: CC Thomas Publishing. 386 pp.
- Morris PA (1948). Boy's Book of Snakes: How to Recognize and Understand Them. A volume of the Humanizing Science Series, edited by Jacques Cattell. New York: Ronald Press. viii + 185 pp. (Russell's viper, "Vipera russellii", pp. 156–157, 182).
- Naulleau G, van den Brule B (1980). “Captive reproduction of Vipera russelli”. Herpetological Review. Society for the Study of Amphibians and Reptiles. 11: 110–2.
- Obst FJ (1983). “Zur Kenntnis der Schlangengattung Vipera”. Zoologische Abhandlungen. Staatliches Museums für Tierkunde in Dresden. 38: 229–35. (in German).
- Reid HA (1968). "Symptomatology, pathology, and treatment of land snake bite in India and southeast Asia". In: Bucherl W, Buckley E, Deulofeu V (editors). Venomous Animals and Their Venoms. Vol. 1. New York: Academic Press. pp 611–42.
- Shaw G, Nodder FP (1797). The Naturalist's Miscellany. Volume 9. London: Nodder and Co. 65 pp. (Coluber russelii, new species, Plate 291).
- Shortt (1863). “A short account of the viper Daboia elegans (Vipera Russellii)”. Annals and Magazine of Natural History. 11 (3): 384–5.
- Silva A de (1990). Colour Guide to the Snakes of Sri Lanka. Avon (Eng): R & A Books. ISBN 1-872688-00-4. 130 pp.
- Sitprija V, Benyajati C, Boonpucknavig V (1974). “Further observations of renal insufficiency in snakebite”. Nephron. 13 (5): 396–403. doi:10.1159/000180416. PMID 4610437.
- Smith MA (1943). The Fauna of British India, Ceylon and Burma, Including the Whole of the Indo-Chinese Sub-region. Reptilia and Amphibia. Vol. III.—Serpentes. London: Secretary of State for India. (Taylor and Francis, printers). xii + 583 pp. ("Vipera russelli", pp. 482–485).
- Thiagarajan P, Pengo V, Shapiro SS (tháng 10 năm 1986). “The use of the dilute Russell viper venom time for the diagnosis of lupus anticoagulants”. Blood. 68 (4): 869–74. doi:10.1182/blood.V68.4.869.869. PMID 3092888.
- Maung-Maung-Thwin, Khin-Mee-Mee, Mi-Mi-Kyin, Thein-Than (1988). “Kinetics of envenomation with Russell's viper (Vipera russelli) venom and of antivenom use in mice”. Toxicon. 26 (4): 373–8. doi:10.1016/0041-0101(88)90005-0. PMID 3406948.Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả (liên kết)
- Mg-Mg-Thwin, Thein-Than, U Hla-Pe (1985). “Relationship of administered dose to blood venom levels in mice following experimental envenomation by Russell's viper (Vipera russelli) venom”. Toxicon. 23 (1): 43–52. doi:10.1016/0041-0101(85)90108-4. PMID 3922088.Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả (liên kết)
- Tweedie MWF (1983). The Snakes of Malaya. Singapore: Singapore National Printers Ltd. 105 pp. ASIN B0007B41IO.
- Vit Z (1977). “The Russell's viper”. Prezgl. Zool. 21: 185–8.
- Wall F (1906). “The breeding of Russell's viper”. Journal of the Bombay Natural History Society. 16: 292–312.
- Wall F (1921). Ophidia Taprobanica or the Snakes of Ceylon. Colombo, Ceylon [Sri Lanka]: Colombo Museum. (H.R. Cootle, Government Printer). xxii + 581 pp. ("Vipera russelli", pp. 504–529, Figures 91-92).
- Whitaker R (1978). Common Indian Snakes. New Delhi (India): MacMillan. 85 pp.
- Wüster W (1992). “Cobras and other herps in south-east Asia”. British Herpetological Society Bulletin. 39: 19–24.
- Wüster W, Otsuka S, Malhotra A, Thorpe RS (1992). “Population Systematics of Russell's viper: A Multivariate Study”. Biological Journal of the Linnean Society. 47 (1): 97–113. doi:10.1111/j.1095-8312.1992.tb00658.x.
- Zhao EM, Adler K (1993). Herpetology of China. Society for the Study of Amphibians and Reptiles. 522 pp. ISBN 0-916984-28-1.
Liên kết bên ngoài
- Daboia russelii tại Reptarium.cz - Cơ sở dữ liệu loài bò sát. Truy cập ngày 5 tháng 9 năm 2007.
- Rắn hổ mang Russell tại Michigan Engineering. Truy cập ngày 5 tháng 9 năm 2007.
- Rắn hổ mang Russell tại SurvivalIQ. Truy cập ngày 5 tháng 9 năm 2007.
- Mark O'Shea ở Sri Lanka Lưu trữ ngày 19 tháng 4 năm 2018 trên Wayback Machine tại Mark O'Shea. Truy cập ngày 5 tháng 9 năm 2007.
- Những loài rắn độc ở Đài Loan Lưu trữ ngày 13 tháng 2 năm 2010 trên Wayback Machine tại Formosan Fat Tire. Truy cập ngày 5 tháng 9 năm 2007.
- trên YouTube. Truy cập ngày 5 tháng 9 năm 2007.
- trên YouTube. Truy cập ngày 5 tháng 9 năm 2007.
- Độc tính học