Yacón | |
---|---|
Bộ rễ của Sallanches salicifolius | |
Phân loại khoa học | |
Giới (regnum) | Plantae |
(không phân hạng) | Angiospermae |
(không phân hạng) | Eudicots |
(không phân hạng) | Asterids |
Bộ (ordo) | Asterales |
Họ (familia) | Asteraceae |
Chi (genus) | Smallanthus |
Loài (species) | S. sonchifolius |
Danh pháp hai phần | |
Smallanthus sonchifolius (Poeppig và Endlicher) H. Robinson, 1978 | |
Danh pháp đồng nghĩa | |
|
Khoai sâm (danh pháp khoa học: Smallanthus sonchifolius), còn được gọi là cây yacón, địa tàng thiên, sâm đất, là một loài thực vật có hoa thuộc họ Cúc. Loài này được miêu tả lần đầu tiên bởi (Poepp.) H.Rob. vào năm 1978.
Khoai sâm là một loài cây lâu năm có nguồn gốc từ Nam Mỹ, phổ biến ở vùng Andes và đã được trồng ở nhiều quốc gia khác như Hàn Quốc, Nhật Bản, Trung Quốc, Nepal và Việt Nam. Cây có củ giòn với vị ngọt đặc trưng, cấu trúc và hương vị giống như sự kết hợp giữa táo tươi và dưa hấu. Nó đã được đưa vào thị trường nông sản và cửa hàng thực phẩm tự nhiên ở Mỹ.
Cây có hai loại rễ: rễ sinh trưởng và rễ tích trữ. Rễ sinh trưởng nằm ngay dưới mặt đất và tạo ra các mầm mới cho mùa sau, trong khi rễ tích trữ lớn và ăn được, nhìn giống củ khoai lang, được gọi là khoai sâm trong tiếng Việt. Những rễ này chứa fructo oligosaccharides (FOS – chất xơ hòa tan), mang lại vị ngọt và là lựa chọn tốt cho bệnh nhân tiểu đường.
Khoai sâm có thể cao tới 2 mét và ra hoa màu vàng nhỏ ở cuối mùa sinh trưởng. Khác với nhiều loại rau củ được người Inca thuần hóa, như ulluco và OCA, Yacón không nhạy cảm với ánh sáng và có thể được trồng ở vùng nhiệt đới.
Củ sâm khoai chứa một lượng lớn fructo oligosaccharides (FOS – chất xơ hòa tan), với nghiên cứu cho thấy có đến 37% FOS theo trọng lượng khô. FOS là một nguồn chất chống oxy hóa tự nhiên, giúp giảm đường huyết, cải thiện sự hoạt động của vi khuẩn có lợi trong ruột và mang lại nhiều lợi ích khác cho hệ tiêu hóa.
Tại Việt Nam, cây sâm khoai được trồng chủ yếu ở Đức Trọng (Lâm Đồng) và Bát Xát (Lào Cai). Nó được chế biến thành thực phẩm chức năng, giúp phòng ngừa và hỗ trợ điều trị bệnh tiểu đường.