[Review] Đánh Giá Cuốn Sách 'Bắt Trẻ Đồng Xanh': Hồn Trẻ Dại

Lần Đầu Tiên Gặp Cuốn Sách Trong Kệ Sách Đề Xuất Cho Người 20 Tuổi Của Rosie Nguyễn. Nghe Tên Rất Ấn Tượng 'Bắt Trẻ Đồng Xanh' - Một Tên Rất Lạ. Như Một Sự Trùng Hợp, Trong Lần Mua Sách Trực Tuyến, Tôi Chọn Mua Nó Và Cuốn Sách Mang Lại Cho Tôi Nhiều Bài Học Ý Nghĩa.

Đúng Như Tên Gọi, Người Thiết Kế Bìa Đã Chọn Màu Xanh Cho Cuốn Sách. Với 326 Trang, 26 Chương, Cuốn Sách Kể Về David Copperfield Từ Khi Anh Bị Đuổi Học Khỏi Trường Pencey. Với Cách Viết Tự Sự, Tác Giả Sử Dụng Lối Viết Thứ Nhất, Khiến Người Đọc Cảm Thấy Tự Nhiên, Gần Gũi Như Chính Chúng Ta Là Nhân Vật Trong Câu Chuyện. Những Câu Chuyện Về Bạn Bè, Gia Đình, Tình Yêu, Tình Dục,... Là Những Vấn Đề Mà Bất Kỳ Ai Ở Tuổi 20 Đều Quan Tâm.

Cái Kết Của Tác Phẩm Không Theo Mô Típ Là Đưa Nhân Vật Đến Một Kết Thúc Đẹp, Một Công Việc Tốt Hoặc Một Cuộc Sống Mới Mà Chỉ Là Mô Tả Khi Tác Giả Quay Trở Về Nhà. Cái Kết Như Tiếng Lòng Của Người Trẻ, Suy Nghĩ Nhiều, Ước Mơ Nhiều Nhưng Vẫn Chưa Quyết Định. Suy Nghĩ Ở Tuổi Hai Mươi Khác Biệt So Với Tuổi Mười Sáu Và Rất Khác So Với Tuổi Tư Tưởng. Tuổi Mười Sáu, Khi Vẫn Sống Dưới Sự Bảo Bọc Của Gia Đình, Chúng Ta Chỉ Có Những Ước Mơ Về Tương Lai. Những Ước Mơ Này Thường Là Mơ Hồ Và Chỉ Được Thực Hiện Ở Tương Lai. Ở Tuổi Tư Tưởng, Suy Nghĩ Của Con Người Thường Ổn Định Hơn, Khi Đã Có Suy Nghĩ, Ý Tưởng, Và Đủ Điều Kiện Để Hành Động. Nhưng Ở Tuổi Hai Mươi, Đã Tiếp Xúc Với Thực Tế, Muốn Thay Đổi Bản Thân, Khám Phá Thế Giới Nhưng Vẫn Chần Chừ. Do Đó, Ước Mơ Ở Tuổi Này Vẫn Là Mơ Ước, Vẫn Là Mơ Hồ Nhưng Vẫn Là Đẹp.

1.

Chàng Trẻ Ngạo Nghễ, Cứng Đầu

Nhân Vật “Tôi” Trong Truyện Bắt Đầu Hiện Ra Với Vẻ Ngang Tàn. Ngay Từ Những Dòng Đầu Tiên, Bản Chất Tuổi Nổi Loạn Được Thể Hiện Qua Cách Giới Thiệu Tên:

Nếu Bạn Thực Sự Muốn Nghe, Thì Điều Đầu Tiên Bạn Muốn Biết Có Lẽ Là Tôi Sinh Ra Ở Đâu, Thời Thơ Ấu Mắc Dịch Của Tôi Ra Sao, Cha Mẹ Tôi Làm Gì Trước Khi Sinh Ra Tôi,... Đại Thể Là Thứ Tiểu Sử Nhì Nhằng Như Trong 'David Copperfield'.

Cách Giới Thiệu Tên Tuổi, Gốc Gác Đã Thể Hiện Đây Là Một Chàng Thanh Niên Không Mẫu Mực Gì. Ngay Lập Tức, Độc Giả Muốn Tìm Hiểu Về Anh Chàng Ngổ Ngáo Này Xem Có Phải Là Anh Ta Đang Cố Ý Tạo Ấn Tượng Không.

Tiếp Tục Các Chương Tiếp Theo Của Tác Phẩm  Đã Thể Hiện Đúng Bản Chất Tính Cách Của Anh Chàng. Nhân Vật Chính Sử Dụng Một Loạt Các Từ Ngữ Hài Hước:Thời Thơ Ấu Mắc Dịch,Câu Chuyện Điên Khùng, Cha Mẹ Tôi Sẽ Thổ Huyết, Đánh Đĩ Với Ngòi Bút, Khẩu Súng Đại Bác Hách Dịch, Trò Chơi Bỉ Ổi, Nó Là Một Thằng Chó Má Dở Hơi,… Và Bạn Đọc Đã Tự Tìm Ra Câu Trả Lời Cho Câu Hỏi Ban Đầu. Cậu Chàng Này Không Chỉ Tạo Ấn Tượng Không Thôi Mà Bản Chất Của Cậu Ta Là Như Vậy: Không Cầu Kỳ Và Hết Sức Tự Nhiên.

Song Song Với Việc Sử Dụng Từ Ngữ Độc Đáo, Tác Phẩm Còn Gây Ấn Tượng Với Hệ Thống Tính Từ Mạnh:Chiếc Áo Cũ Rách Rưới Thê Thảm; Hàm Răng Của Nó Trông Mốc Meo, Kinh Tởm; Những Cái Ngực Già Nua Hóm Hém Cứ Như Lòi Ra,… Qua Con Mắt Của Cậu Sinh Viên Hiện Thực Lúc Bấy Giờ Thật Khủng Khiếp. Dân gian Ta Có Câu: “ Trông Mặt Mà Bắt Hình Dong”. Liệu Chăng Cậu Bạn Này Còn Đủ Dũng Cảm Để Tiếp Tục Khám Phá Nét Tính Cách Của Họ?

Đáp Án Đòi Hỏi Tính Kiên Nhẫn Bởi Chỉ Sau Khi Đọc Xong Câu Chuyện Chúng Ta Đều Có Thể Nhận Ra Caufield Tuy Không Trực Tiếp Đưa Ra Nhận Xét Về Nhân Vật Nào Nhưng Cũng Đều Thông Qua Con Chữ Có Những Đánh Giá Chung Về Nét Tính Cách Của Những Người Bạn, Người Thầy- Những Người Mà Cậu Đã Tiếp Xúc. Có Thể Đó Không Phải Là Nét Tính Cách Chính Của Họ Mà Chỉ Đơn Thuần Là Nét Cảm Xúc Mà Họ Đối Xử Với Họ. Nhưng Đó Cũng Là Cảm Nhận Chung, Cảm Nhận Có Đôi Chút Chủ Quan Một Chút. Bởi Một Lý Do Cũng Chủ Quan Đó Là Chỉ Là Những Người Bạn Gắn Bó Với Cậu Trong Một Thời Gian Ngắn Chứ Đâu Phải Gắn Bó Suốt Cả Cuộc Đời. Nét Tính Cách Mà Cậu Thấy Ở Họ Là Phần Họ Thể Hiện Và Đối Xử Với Nhân Vật Trong Thời Gian Ngắn Tiếp Xúc.

Bỗng Trong Tâm Trí Mỗi Chúng Ta Hiện Lên Những Người Bạn Của Mình. Có Khi Nào Mình Đã Suy Nghĩ Về Những Người Bạn Của Mình Chân Thật Như Vậy. Có Lẽ Đằng Sau Mỗi Người Bạn Hào Nhoáng Của Mình Đều Mang Trong Mình “Dáng Điệu Khủng Khiếp” Mà Chỉ Ở Chung Ta Mới Có Cơ Hội Được Biết. Đúng Là Chỉ Có Thời Sinh Viên Sống Xa Nhà, Sống Tập Thể Cùng Lũ Bạn Ta Mới Có Cơ Hội Biết Được Về Cách Sinh Hoạt Của “ Con Nhà Người Ta”.

Nó Luôn Trông Có Vẻ Bảnh Tỏn, Thằng Cha Stradlater Ấy, Nhưng Chẳng Hạn Bạn Hãy Thử Nhìn Cái Dao Cạo Của Nó Xem. Luôn Luôn Rỉ Kinh Khiếp Và Đầy Cả Xà Phòng Cạo Râu, Lông Và Các Thứ. Nó Chẳng Bao Giờ Chịu Chùi Rửa Gì Hết.

Sinh Viên Là Vậy, Xa Nhà, Xa Vòng Tay Bố Mẹ, Nhìn Bên Ngoài Thì Vẫn Bảnh Bao, Sáng Sủa Như Bao Người, Chỉ Có Những Đứa Cùng Phòng Là Biết Hết Về Mình. Thời Sinh Viên Là Khi Chân Ướt Chân Ráo Bước Vào Đời, Mỗi Đứa Trong Phòng Lại Muôn Vàn Tính Cách, Đây Chính Là Thử Thách Đầu Tiên Của Việc Thích Nghi: Thích Nghi Với “ Đứa Cùng Phòng”. Những Ai Đã Và Đang Trải Qua Tuổi Trẻ, Đặc Biệt Là Đang Trải Qua Thời Sinh Viên Hãy Cố Gắng Trân Trọng Khoảng Khắc Đẹp Đẽ Này. Cũng Như Tác Giả, Những Người Bạn Này Không Thể Mãi Gắn Bó Với Ta Nhưng Họ Dù Thế Nào Đi Nữa Cũng Để Lại Trong Ta Những Dấu Ấn Riêng, Những Kỷ Niệm Riêng. Hãy Cố Gắng Trân Trọng Thời Thanh Xuân Rực Rỡ Ấy Bạn Trẻ Nhé!

Tuổi Trẻ Chẳng Hai Lần Thắm Lại

Còn Trời Đất Nhưng Chẳng Còn Ta Mãi

Nên Bâng Khuâng Ta Tiếc Cả Đấy Trời.

( Xuân Diệu )

2. 

Tuổi thanh xuân, chân thực, nhưng chưa có ý chí thực sự rõ ràng

Trong những năm đầu tuổi hai mươi, Caufield mang trong mình vẻ đậm chất trẻ trung, không quan tâm đến cuộc sống, cậu viết về những điều mình quan sát được, những sự kiện hàng ngày nhưng lại đầy hài hước trong đôi mắt của cậu.

Những cô gái có chân thẳng, có chân cong, có nhan sắc đẹp, có nhan sắc không được may mắn, có vẻ ngoài rạng rỡ, có vẻ ngoài khiến người khác hiểu lầm. Đó thực sự là một cảnh tượng đầy màu sắc, nếu bạn hiểu được ý tôi muốn nói.

Trong câu chuyện tình yêu, chàng trai đã thể hiện sự hồn nhiên đặc trưng của tuổi trẻ. Cậu vẫn muốn trưởng thành, muốn hiểu biết về tình yêu, về tình dục, muốn khám phá xa xôi, nhưng sau tất cả, nhận lại là những lời nói ngây thơ.

Nói thật với bạn, tôi cũng không hiểu vì sao tôi lại khơi lên tất cả chuyện ấy với nàng. Ý là rủ nàng đi đến một nơi xa xôi nào đó. Massachusset và Vermont các thứ. Có lẽ tôi cũng sẽ không đưa nàng đi. Nàng không phải là loại để đi cùng tôi. Nhưng điều kinh khủng là, tôi rất thật lòng khi rủ nàng. Đấy mới thực sự là điều khủng khiếp. Tôi điên thật.

Bởi mơ mị về tương lai, thiếu động lực trong thực tế, khiến cậu bị bế tắc trong cuộc sống. Học hành không đi vào ổn định, cũng không biết mình làm gì và trở thành ai nên sống với cậu chỉ đơn giản là thêm này để sống chứ không còn tồn tại sự sống.

Tôi không nghĩ mình có thể chịu đựng nếu phải tham gia vào cuộc đánh nhau. Thực sự là không thể. Chẳng thà họ đưa tôi ra bắn hay làm gì cũng được, trừ khi bắt tôi phải sống trong quân đội lâu dài như thế kia.

Sau khi đọc xong những dòng tự sự của chính mình, ai trong chúng ta cũng có lẽ gặp phải hình ảnh của chính bản thân mình trong những thời điểm cảm thấy bế tắc, mệt mỏi và không biết phải làm gì tiếp theo. Vẫn biết cuộc sống diễn ra mỗi ngày mỗi giờ nhưng vẫn cảm thấy mình đang đứng như trụ cột tại một điểm cố định. Chu kỳ lặp đi lặp lại làm chúng ta cảm thấy chán chường. Hàng ngày đi học, về nhà, ăn uống, ngủ rồi lại đi học. Đôi khi cảm thấy không biết mình đang làm gì, học cái gì, đang cố gắng vì cái gì. Rồi mọi chuyện lại tiếp tục, liệu có chắc chắn rằng ta không phải là Caufield của tác phẩm, nhưng liệu rằng có chắc chắn rằng ta không phải là “Caufield phiên bản Việt Nam”?

3. 

Những trải nghiệm quý báu

Ngỗ ngược là thế, tinh ranh là thế mà đôi khi nhân vật đã có những trải nghiệm vô cùng quý báu, chứa đựng nhiều bài học đời.

Chỉ cần nói một điều gì đó mà không ai hiểu, và họ sẽ làm bất kỳ điều gì bạn muốn.

Trong những khoảnh khắc khó khăn của cuộc sống, nhân vật may mắn được có những người thầy, gia đình ở bên chia sẻ, lắng nghe tâm sự. Chính họ là những người phân tích vấn đề một cách hợp lý cho nhân vật. Tuy nhiên việc nhân vật có hiểu không lại là một chuyện hoàn toàn khác. Có thể nhân vật sẽ áp dụng vào bản thân để tìm lối thoát nhưng cũng có thể làm ngơ và tiếp tục sống trong sự bế tắc. Nhưng sẽ thiếu sót nếu không đề cập đến những quan điểm về cuộc sống của những người từng trải:

Tôi nghĩ cái dốc mà chú đang trượt là cái dốc khủng khiếp. Không ai xuống được dốc mà không cảm thấy  mình sát đất. Họ cứ tiếp tục trượt, trượt. Cái dốc ấy dành cho những người, vào một thời điểm nào đó trong cuộc đời, tìm kiếm một cái gì mà hoàn cảnh và những người xung quanh không thể  mang lại, hoặc họ nghĩ không thể mang lại. Do đó họ từ bỏ, không còn cố gắng nữa. Họ từ bỏ trước khi thực sự bắt đầu.

Mỗi người trẻ đều có thể vô tình bước qua “cái hố khủng khiếp” ấy, điều quan trọng là phải nhận ra điều ấy. Cố vượt qua, sau cơn mưa lại sáng, sau mọi gian khó ta sẽ đủ mạnh mẽ để bay cao chinh phục những điều mới mẻ.

Bắt trẻ đồng xanh - một tác phẩm về đề tài tuổi trẻ dành cho những ai đã, đang và sẽ trải qua thời thanh xuân rực rỡ. Hãy đọc và cảm nhận bạn sẽ có những trải nghiệm sâu sắc cho chính mình. Ai rồi cũng trải qua cái tháng năm đẹp đẽ mang tên “Thanh xuân” mỗi người lại có cảm nhận riêng, nhưng điều chung là: Hãy sống trọn vẹn tuổi trẻ, bạn nhé!

Tác giả: Thảo Hiền - Nhà Xuất Bản MyBook