Rối loạn đa nhân cách là gì? Dấu hiệu nhận biết rối loạn đa nhân cách

Rối loạn đa nhân cách là một bệnh tâm thần phức tạp ảnh hưởng nhiều đến cuộc sống của bệnh nhân, cùng tìm hiểu dấu hiệu nhận biết rối loạn đa nhân cách nhé.

Rối loạn đa nhân cách hiểu một cách tổng quát là khi một người có nhiều nhân cách khác nhau tồn tại trong một cơ thể, thường thay phiên nhau chi phối và kiểm soát hành vi. Hãy khám phá thông tin và dấu hiệu nhận biết rối loạn đa nhân cách trong bài viết dưới đây.

Rối loạn đa nhân cách là gì?

Rối loạn đa nhân cách là một loại bệnh tâm thần mà người bệnh thường có ít nhất hai tính cách riêng biệt. Những tính cách này thường điều khiển hành vi của người bệnh ở những thời điểm khác nhau. Người bệnh rối loạn đa nhân cách có thể không nhớ mình là ai tại một thời điểm nào đó, trải qua những cảm xúc và hành vi không nhất quán như cười và khóc hoặc giận dữ và vui vẻ.

Hơn nữa, rối loạn đa nhân cách có thể dẫn đến ảo giác khi người bệnh tin rằng một sự kiện hoặc ý tưởng nào đó là thật, trong khi thực tế không phải vậy. Loại bệnh thường xuất hiện khi độ tuổi vị thành niên hoặc ở giai đoạn đầu của tuổi trưởng thành.

Rối loạn đa nhân cách còn được gọi là Rối loạn Nhân cách Phân Liệt (DID), rối loạn đa nhân cách được coi là một dạng của rối loạn phân ly. Ngày nay, rối loạn đa nhân cách bao gồm cả dạng chiếm hữu và không chiếm hữu.

Nguyên nhân gây rối loạn đa nhân cách

Những người đã trải qua lạm dụng thể chất, tình dục khi còn trẻ hoặc bị lạm dụng tình cảm có nguy cơ cao hơn người bình thường mắc chứng rối loạn đa nhân cách.

Trẻ em và người lớn có thể mắc chứng rối loạn đa nhân cách sau khi trải qua những sự kiện đau thương như chiến tranh, thiên tai, bắt cóc, tra tấn hoặc điều trị bệnh kéo dài,... Những trải nghiệm này gây ra những chấn thương tâm lý lớn và có thể dẫn đến phân tách của các nhân cách khác nhau.

Dấu hiệu của rối loạn đa nhân cách

Rối loạn đa nhân cách là một bệnh tâm lý đặc biệt với những dấu hiệu đặc trưng như sau:

• Cảm giác ly biệt khỏi cơ thể và cảm xúc: Khi người mắc bệnh cảm thấy như suy nghĩ và hành động của họ tách rời khỏi cơ thể và cảm xúc, đây là dấu hiệu đầu tiên của rối loạn đa nhân cách.
• Nhận thức thế giới xung quanh không thực tế: Có nhận thức không thực tế về thế giới xung quanh. Họ luôn tin rằng thế giới này không thực sự tồn tại.
• Hành vi không kiểm soát: Người mắc bệnh có xu hướng thực hiện những việc mà họ thường không làm như lái xe quá tốc độ hoặc ăn cắp tiền.

• Chuyển đổi danh tính hoặc lãng quên danh tính: Một biểu hiện phổ biến của rối loạn đa nhân cách là quên mất thông tin cá nhân, tên, địa chỉ và công việc. Người mắc bệnh gặp khó khăn trong việc thích ứng với cuộc sống khi gặp tình trạng này.
• Mất trí nhớ: Người mắc bệnh có thể quên thông tin cá nhân, ký ức đau thương từ quá khứ và các sự kiện hàng ngày.

• Thay đổi trong cử chỉ và cách nói chuyện: Bệnh nhân sẽ có thay đổi trong hành vi và suy nghĩ. Những dấu hiệu và triệu chứng này có thể được nhận thấy bởi người khác hoặc bản thân người mắc bệnh.
• Ý nghĩ tự tử hoặc tự gây thương tích: Một số trường hợp của rối loạn đa nhân cách có xu hướng tự hại bản thân, bao gồm cả ý định tự tử. Theo Hiệp hội Tâm lý Hoa Kỳ, hơn 70% bệnh nhân ngoại trú mắc rối loạn đa nhân cách đã từng có ý định tự tử.

Ngoài ra, một số biểu hiện khác của chứng rối loạn đa nhân cách bao gồm ảo giác, trầm cảm, lo âu, lạm dụng chất kích thích, co giật không phải do động kinh và rối loạn chức năng tình dục.

Các dạng của rối loạn đa nhân cách

Rối loạn đa nhân cách được phân loại thành hai loại, bao gồm chiếm hữu và không chiếm hữu, với các đặc điểm sau:

Chiếm hữu

Các nhân thể thường xuất hiện như một thực thể bên ngoài, thường là một người hoặc một linh hồn siêu nhiên và họ thường kiểm soát cơ thể của người bệnh. Điều này dẫn đến hành vi và cách nói chuyện khác biệt, và các cá nhân này thường phản ánh qua hành vi, cử chỉ và tính cách khác nhau.

Không chiếm hữu

Người bệnh có thể cảm nhận một sự thay đổi đột ngột về bản thân, như cảm giác mình là những người quan sát lời nói, cảm xúc và hành vi của chính mình.

Đối tượng có nguy cơ mắc rối loạn đa nhân cách

Một số đối tượng thường có nguy cơ mắc rối loạn đa nhân cách là:

Trẻ em bị lạm dụng

Rối loạn đa nhân cách ở trẻ em bị lạm dụng thường xuất hiện khi trẻ trải qua căng thẳng hoặc biến chứng tâm lý do bị lạm dụng trong thời thơ ấu. Trẻ có thể bị lạm dụng về cơ thể, tình dục và cảm xúc trong thời gian dài, hoặc bị bỏ rơi.

Trong đó, tri giác, ký ức và cảm xúc liên quan đến những trải nghiệm của trẻ được tách biệt. Điều này có nguy cơ tăng cao khi cha mẹ hoặc người chăm sóc âu yếm xen lẫn ngược đãi trẻ em.

Vì vậy, trẻ sẽ có khuynh hướng tách khỏi môi trường áp lực hoặc thu mình vào trong tâm trí. Mỗi giai đoạn phát triển hoặc sang chấn có thể tạo ra một nhân cách khác nhau.

Bệnh nhân trải qua sự kiện đau thương hoặc các thủ thuật y tế kéo dài

Rối loạn đa nhân cách cũng có thể xảy ra ở những người trải qua những mất mát lớn, chẳng hạn như mất cha mẹ hoặc các sự kiện đau buồn khác.

Bên cạnh đó, những người phải trải qua những quá trình y tế kéo dài, đặc biệt là từ khi còn nhỏ cho đến khi trưởng thành, gây ra đau đớn và khó chịu, cũng sẽ là đối tượng dễ mắc chứng rối loạn đa nhân cách.

Những phương pháp điều trị rối loạn đa nhân cách

Các bác sĩ sẽ đề xuất những phương pháp điều trị khác nhau cho rối loạn nhân cách tùy theo độ tuổi, giới tính và tình trạng bệnh của mỗi cá nhân như sau:

Tâm lý trị liệu

Đây là cách hiệu quả để điều trị rối loạn đa nhân cách dựa trên việc xác định và lập kế hoạch điều trị dựa trên các vết thương hoặc lạm dụng trong quá khứ, quản lý các thay đổi hành vi đột ngột và tái hợp các nhân cách riêng lẻ thành một nhân cách duy nhất.

Liệu pháp thôi miên

Trong quá trình này, bệnh nhân sẽ được đưa vào trạng thái thư giãn sâu và tập trung cao độ để cải thiện sức khỏe.

Một số vấn đề tâm lý có thể được điều trị bằng thôi miên như căng thẳng, lo lắng, hội chứng căng thẳng sau sốc, ám ảnh, kiểm soát hành vi như cai thuốc lá, giảm cân,...

Liệu pháp thôi miên thường bao gồm 4 giai đoạn: cảm ứng, đào sâu, gợi ý và xuất hiện để giúp bệnh nhân tiếp cận những ký ức bị kìm nén, quản lý hành vi phản kháng và tích hợp các nhân cách thành một.

Phương pháp hỗ trợ điều trị

Hiện tại không có loại thuốc nào được Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) chứng nhận đặc biệt để điều trị rối loạn đa nhân cách. Tuy nhiên, có thể sử dụng một số loại thuốc điều trị tâm thần để giảm các triệu chứng như trầm cảm hoặc lo lắng.

Cách phòng ngừa rối loạn đa nhân cách

Với trẻ em, nếu phụ huynh nhận thấy tâm trạng của trẻ căng thẳng hoặc gặp vấn đề khác ảnh hưởng đến cách con được đối xử thì nên tìm kiếm sự giúp đỡ từ bác sĩ tâm thần hoặc chuyên gia tâm lý để điều trị sớm.

Khi trẻ bị lạm dụng hoặc trải qua sự kiện đau buồn, phụ huynh nên đưa con đến gặp bác sĩ ngay lập tức để giúp trẻ phục hồi và phát triển một cách bình thường.

Bạn nên dành thời gian tâm sự với một người đáng tin cậy như bạn bè, người thân hoặc bác sĩ để giảm nguy cơ mắc rối loạn đa nhân cách.

Một số câu hỏi liên quan

Rối loạn đa nhân cách có phải là di truyền không?

Chính xác là có vì hiện nay, rối loạn đa nhân cách có khả năng di truyền lên đến 50%, cao hơn nhiều so với các loại rối loạn khác.

Rối loạn đa nhân cách có nguy hiểm không?

Rối loạn đa nhân cách đặt nguy hiểm cho tính mạng của bệnh nhân và những người xung quanh. Nó có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe, bao gồm lạm dụng chất kích thích, tự gây tổn thương và thậm chí tự tử.

Mặc dù hiện nay vẫn chưa có cách ngăn ngừa chứng rối loạn đa nhân cách nhưng việc nhận biết các dấu hiệu và tìm kiếm sự can thiệp kịp thời có thể giúp người bệnh kiểm soát các triệu chứng đặc biệt là đối với trẻ em.

Trên đây là phân sẻ của Mytour về rối loạn đa nhân cách. Hy vọng bạn sẽ chú ý để có được những phương pháp phòng ngừa rối loạn đa nhân cách kịp thời nhé.

Nguồn: Bệnh viện Tâm Anh