Rối loạn tiền đình

Rối loạn tiền đình (hay còn gọi là rối loạn tiền đình) là một vấn đề ngày càng phổ biến, ảnh hưởng đến nhiều người, với tỷ lệ mắc tăng dần. Bệnh có thể nhẹ nhưng cũng có thể rất nặng và nghiêm trọng đối với từng người. Tiền đình là một phần phức tạp của hệ thần kinh, nằm ở phía sau ốc tai, có vai trò quan trọng trong việc duy trì thăng bằng và điều chỉnh chuyển động của đầu và mắt.

Bệnh rối loạn tiền đình gây ra tình trạng mất thăng bằng khi thay đổi tư thế, dẫn đến các triệu chứng như chóng mặt, cảm giác chóng mặt, mắt chóng mặt, ù tai, buồn nôn, khó điều khiển và dễ ngã.

Dịch tễ học

Một nghiên cứu gần đây về dịch tễ học tại Mỹ cho thấy khoảng 35% người trên 40 tuổi đã từng trải qua các triệu chứng của rối loạn tiền đình. Ngoài ra, Viện Quốc gia về Bệnh tai mũi họng và Rối loạn nói chuyện (NIDCD) của Mỹ cũng báo cáo rằng 80% người từ 65 tuổi trở lên thường xuyên gặp phải chứng chóng mặt, trong đó rất nhiều trường hợp do rối loạn tiền đình.

Cấu trúc của hệ thần kinh tiền đình

Tiền đình là một hệ thống nằm phía sau ốc tai (hai bên), có vai trò quan trọng trong duy trì tư thế, dáng đi, phối hợp cử động của mắt, đầu và thân thể. Tín hiệu âm thanh được chuyển đổi từ dạng cơ học sang dạng xung thần kinh để dẫn truyền qua dây thần kinh thính giác (dây số 8) và truyền về não. Cơ quan chuyển đổi xung âm thanh từ dạng cơ học sang dạng điện thần kinh là ốc tai. Kết nối với ốc tai là ba vòng bán khuyên, tạo nên hình ảnh 3D trong không gian, giúp cơ thể nhận biết vị trí của mình trong không gian ba chiều.

Tiền đình có nhiệm vụ chính là duy trì thăng bằng cho cơ thể. Khi di chuyển, cúi người, xoay tròn... hệ thống tiền đình sẽ nghiêng lắc theo các động tác này của cơ thể và giúp cơ thể duy trì thăng bằng. Tiền đình được điều khiển bởi các nhóm thần kinh cao cấp nằm trong não bộ.

Nguyên nhân gây ra

Những rối loạn liên quan đến thăng bằng (hội chứng tiền đình) bắt nguồn từ phần này của tiền đình. Một số nguyên nhân thông thường dẫn đến bệnh là: do virus gây viêm dây thần kinh sọ não số 8, thoái hóa một trong các cơ quan của hệ tiền đình, viêm tai giữa, chấn thương tê thấp, nghẽn tắc động mạch tiền đình, co thắt động mạch cột sống,...

Các yếu tố nguy cơ

Theo nghiên cứu, nhiều nguyên nhân gây ra rối loạn tiền đình như sống trong môi trường ồn ào, chuyển đổi thời tiết khắc nghiệt, tiêu thụ thực phẩm nhiễm độc... Một sự thật đã được chứng minh là rối loạn tiền đình phổ biến đối với những người làm việc trong văn phòng, như công nhân văn phòng, học sinh, sinh viên, đặc biệt là phụ nữ...

Nhân viên văn phòng thường ít vận động, lâu ngày ngồi nhiều trong môi trường làm việc này có thể dẫn đến co thắt động mạch cột sống, gây thiếu máu nuôi não và dẫn đến rối loạn tiền đình.

Ngoài ra, tỷ lệ cao người mắc bệnh rối loạn tiền đình thường xuất hiện ở phụ nữ đang vào giai đoạn tiền mãn kinh. Ngoài ra, những người hay căng thẳng, lo lắng, ở mọi lứa tuổi và giới tính đều có nguy cơ cao mắc bệnh này.

Mặc dù bệnh rối loạn tiền đình không gây nguy hiểm đến tính mạng, nhưng có thể xuất hiện đột ngột và có thể tự phục hồi dần, nhưng cũng có thể kéo dài và để lại các biến chứng như mất thăng bằng, chóng mặt, mờ mắt, tê bì chân tay, run rẩy, suy yếu và mệt mỏi kéo dài, ảnh hưởng đến sức khỏe của người bị bệnh rất nặng nề.

Các triệu chứng

Biểu hiện đầu tiên của bệnh là cảm giác chóng mặt, xoay vòng, thấy mờ, ù tai, buồn nôn. Trường hợp nặng người bệnh có thể mất thăng bằng, không giữ được thăng bằng, ù tai, không thể di chuyển, dễ ngã.

Quá trình chẩn đoán

Các cơ quan trong tai và các dây thần kinh kết nối với các trung tâm não hình thành một hệ thống phức tạp phục vụ nhiều chức năng và có thể bị ảnh hưởng bởi nhiều hệ thống bên ngoài. Vì vậy, để đánh giá toàn diện về tai trong, có thể cần phải thực hiện nhiều loại xét nghiệm khác nhau.

Đôi khi các bài kiểm tra có thể gây mệt mỏi và dẫn đến tạm thời không thể đứng vững.

Phương pháp điều trị

Các phương pháp điều trị cho rối loạn tiền đình phụ thuộc vào triệu chứng, tiền sử bệnh và tình trạng sức khỏe tổng thể của bệnh nhân.

Tùy theo nguyên nhân gây ra rối loạn tiền đình, người bệnh sẽ lựa chọn hướng điều trị phù hợp. Ở mức độ nhẹ, người bệnh có thể sử dụng thuốc theo chỉ định của bác sĩ, trong các trường hợp nặng có thể cần phẫu thuật hoặc điều trị nội khoa. Đồng thời, người bệnh cũng cần rèn luyện để cải thiện hoặc ngăn ngừa nguy cơ mắc bệnh đối với những người khỏe mạnh.

Phương pháp Y học hiện đại: Tùy thuộc vào tình trạng bệnh, điều trị ngay lập tức cho các trường hợp nhẹ.

Phương pháp Y học cổ truyền: Trị bệnh từ căn nguyên, dù có tác dụng chậm hơn nhưng đảm bảo không tái phát như y học hiện đại.

Ngâm chân bằng nước nóng

Mỗi tối trước khi đi ngủ, người bệnh có thể ngâm chân trong nước nóng ở nhiệt độ khoảng 40 – 45 độ C và ngâm từ 20 – 30 phút. Đây là phương pháp đơn giản nhưng hiệu quả lưu thông máu, giảm mệt mỏi và ngăn ngừa chóng mặt.

Tự xoa bóp, massage

Mỗi khi cảm thấy chóng mặt, đau đầu... bạn có thể tự mát xa nhẹ nhàng vùng trán, sau gáy, 2 bên hốc mắt và vùng đỉnh đầu trong khoảng 10 phút để giảm các triệu chứng và phòng ngừa rối loạn tiền đình.