Rung chuông vàng

Rung chuông vàng là cuộc thi trí tuệ dành cho sinh viên các trường đại học ở Việt Nam, được Đài Truyền hình Việt Nam (VTV) tổ chức. Chương trình dựa trên format gốc mang tên 도전! 골든벨 (Thử thách chuông vàng, tiếng Anh: Golden Bell Challenge) phát sóng trên kênh KBS1 của Hàn Quốc. Tập đoàn Orion là nhà tài trợ chính trong suốt thời gian phát sóng từ 4/9/2006 đến 9/12/2012.

Ban đầu, cuộc thi chỉ dành cho sinh viên của cùng một trường, nhưng sau đó mở rộng thành thi đấu giữa hai trường. Các kỳ thi năm 3 và 4 vẫn giữ định dạng thi đấu loại trừ, nhưng mỗi trường sẽ có hai đại diện vào chung kết. Riêng năm 4, mỗi trường sẽ được đưa ra một chủ đề riêng trong 10 câu hỏi đầu tiên, còn từ câu 11 trở đi là các câu hỏi kiến thức chung với dữ liệu, hình ảnh hoặc clip.

Tính đến thời điểm bắt đầu, đây là chương trình truyền hình có số người tham gia trực tiếp đông thứ hai tại Việt Nam với 100 người, chỉ sau Đấu trường 100 với 101 người.

Quy tắc chơi

Mỗi vòng thi có 100 sinh viên tham gia. Các thí sinh ngồi trên một sàn thi đấu hình vuông 10x10m, với từng vị trí được đánh số từ 1 đến 100. Họ được phát bảng trắng, bút dạ và khăn lau.

Trong quá trình thi, khi nhận được câu hỏi, thí sinh ghi câu trả lời lên bảng của mình. Đáp án đúng sẽ giữ lại thí sinh trên sàn thi đấu, còn đáp án sai sẽ loại thí sinh khỏi cuộc chơi. Người cuối cùng còn lại sẽ được vinh danh là người xuất sắc nhất. Người trả lời đúng câu hỏi cuối cùng sẽ chiến thắng, được rung chuông vàng và nhận giải thưởng trị giá 30.000.000 đồng (40.000 USD trong 5 năm đầu và 500.000.000 đồng năm thứ 6).

Các câu hỏi đặc biệt

Ngoài các câu hỏi thông thường, cuộc thi còn có các câu hỏi đặc biệt như sau:

• Câu hỏi tình huống: Thí sinh xem một đoạn phim tình huống do diễn viên không chuyên thực hiện và trả lời câu hỏi liên quan. Mỗi chương trình có 2 đoạn phim, tương ứng với 2 câu hỏi.
• Câu hỏi tiếng Anh: Câu hỏi này được thực hiện qua cuộc trò chuyện với ông Khalid Muhmood, giám đốc Tổ chức Giáo dục và Đào tạo Apollo Việt Nam. Giải thưởng tiền mặt là 4.800.000 đồng ở vòng loại và 5.000.000 đồng ở trận chung kết (trước năm thứ 3 là 00.000 đồng ở vòng loại và 4.000.000 đồng ở chung kết).
• Việt Nam của tôi: Câu hỏi về địa danh, danh nhân lịch sử,... tại Việt Nam. Giải thưởng là một chuyến du lịch trị giá 4.000.000 đồng (năm đầu tiên và chung kết năm thứ 2 là 3.000.000 đồng, năm thứ 3 là 6.000.000 đồng, năm thứ 4 là 5.000.000 đồng).
• Tủ sách của bạn: Câu hỏi liên quan đến nội dung cuốn sách được chuẩn bị sẵn, yêu cầu thí sinh phải đọc kỹ. Câu hỏi này tồn tại đến năm thứ 3.
• Câu hỏi cuối cùng: Thí sinh còn lại chọn 1 trong 5 gói câu hỏi: Hiểu biết chung, Khoa học tự nhiên, Nghệ thuật, Văn học và Lịch sử (năm thứ 4 là 3 dạng câu hỏi hình ảnh, đồ vật, con số; năm thứ 5 là 3 gói Khoa học tự nhiên, Khoa học xã hội và Hiểu biết chung). Sàn thi đấu sẽ được trải thảm đỏ và thí sinh sẽ bước lên thảm để đến với chuông vàng. Thí sinh ngồi dưới chuông để trả lời câu hỏi cuối cùng, nếu đúng sẽ trở thành người chiến thắng. Nếu có từ 2 thí sinh trở lên, họ sẽ tiếp tục ở vị trí hiện tại và chọn chủ đề để trả lời, nếu đúng, giải thưởng sẽ được chia đều và tất cả cùng rung chuông vàng. Năm thứ 6, chủ đề câu hỏi cuối cùng sẽ bị giấu đi.

Hỗ trợ cứu trợ

Có 2 hình thức cứu trợ như sau:

• Khi đến phần cứu trợ, các giáo viên sẽ tham gia vào một trò chơi nhỏ. Sau đó, đại diện sẽ rút thăm để xác định hệ số nhân của số điểm đạt được, qua đó quyết định số thí sinh được quay trở lại sàn thi đấu.
• Khi chỉ còn một thí sinh duy nhất ở chặng 2, thí sinh đó sẽ có bảng cứu trợ. Khi gặp câu hỏi khó, thí sinh giơ bảng cứu trợ; khán giả, giáo viên và 99 thí sinh bị loại sẽ ném những chiếc máy bay giấy chứa các câu trả lời ra sàn thi đấu. Thí sinh sẽ dựa vào các câu trả lời từ máy bay giấy để đưa ra đáp án. Quyền cứu trợ chỉ được sử dụng một lần và không áp dụng cho câu hỏi cuối cùng.

Giải thưởng

Sau mỗi trận thi, dựa vào số câu hỏi trả lời đúng, thí sinh sẽ nhận giải thưởng tương ứng. Cơ cấu giải thưởng được phân bổ như sau:

Đánh giá tổng quan các năm

Năm đầu tiên

• Sàn thi đấu: Trong các số đầu, sàn thi đấu có màu xanh dương và trắng, sau đó chuyển thành xanh lá và vàng.
• Các yếu tố sân khấu: Trong hai năm đầu, sau chiếc chuông có một pano lớn chia thành nhiều sọc màu, mỗi sọc có các khẩu hiệu như: 'Trụ lâu dài!', 'Rung chuông ngay!' và 'Hỏi nhiều câu!'.
• Số người tham gia: 100 sinh viên từ một trường đại học (được mời) tham gia.
• Cứu trợ: Mỗi trường cử 10 giáo viên tham gia cứu trợ. Khi cần cứu trợ, các thầy cô giơ bảng hình chiếc phao. Nếu đại diện bốc số từ 3 đến 10, số thí sinh quay lại sẽ được tính bằng số điểm của các thầy cô nhân với số bốc được. Nếu bốc lá thăm có chữ 'Tất cả', tất cả thí sinh sẽ được quay lại sàn thi đấu.
• Số câu hỏi: Năm đầu tiên có 30 câu hỏi. Câu hỏi Việt Nam của tôi nằm ở câu số 20, là câu quyết định 2/3 chặng đường. Từ năm thứ 2, số câu hỏi giảm còn 20 và câu hỏi 'Việt Nam của tôi' trong chung kết năm đó nằm ở câu số 15.
• Gala Rung chuông vàng 2007: Chương trình giao lưu sinh viên với 4 phần thi: Thiết kế bảng, Thử làm thầy cô cứu trợ, Biểu diễn trên sân khấu và Đưa ra góp ý cho chương trình.

Trận Chung kết diễn ra tại Văn Miếu - Quốc Tử Giám, với sự tham gia của 100 sinh viên từ 50 trường đại học. Phần cứu trợ được thực hiện sau câu hỏi thứ 15, với sự tham gia của 50 giáo viên từ 50 trường khác nhau.

Chương trình đã bị hoãn nhiều lần do mưa lớn làm hỏng máy phát điện, gây mất điện trong trường quay và ảnh hưởng đến thiết bị âm thanh, ánh sáng. Do sự cố này, chương trình phải ghi hình trong thời gian 'kỷ lục' là 10 tiếng 15 phút, từ 17 giờ ngày 9 tháng 8 năm 2007 đến 3 giờ 15 phút ngày 10 tháng 8 năm 2007.

Chương trình được phát sóng trên VTV3 vào lúc 21 giờ ngày 27 tháng 8 năm 2007.

Danh sách người chiến thắng của năm thứ nhất (những thí sinh ở lại sàn thi đấu và trả lời đúng câu hỏi số 30) trong chương trình bao gồm:

• Nguyễn Thái Huy từ Đại học Y Dược Thành phố Hồ Chí Minh, đạt giải trong vòng loại.
• Lê Trung Đạo từ Đại học Bách khoa Hà Nội, giành chiến thắng trong trận chung kết.

Năm thứ hai

Sau 6 tuần tạm ngừng ghi hình và 4 tuần tạm dừng phát sóng, Rung chuông vàng đã trở lại ghi hình từ ngày 21 tháng 9 năm 2007 và phát sóng từ ngày 1 tháng 10 năm 2007 với các thay đổi sau:

• Số người tham gia: Ở năm thứ hai, chương trình mời 2 trường đại học tham gia, mỗi trường cử 50 sinh viên. Trên sân thi đấu, 50 thí sinh của mỗi trường được phân chia thành hai bên dựa theo màu áo cử nhân: đỏ và xanh.
• Cứu trợ: Mỗi trường cử 5 giáo viên tham gia cứu trợ. Sau câu hỏi thứ 10 hoặc khi không còn thí sinh nào trên sân, các thầy cô sẽ thực hiện cứu trợ. Đại diện của hai trường sẽ bốc thăm để xác định số thí sinh được quay lại sàn thi đấu bằng tổng hai số trên lá thăm nhân với điểm số của các thầy cô.
• Số câu hỏi: Năm thứ hai giảm còn 20 câu hỏi, ít hơn 1/3 so với năm đầu. Câu hỏi Việt Nam của tôi là phần giao lưu, diễn ra sau khi phần cứu trợ kết thúc. Mỗi trường thực hiện một vở kịch và đặt câu hỏi cho 50 thí sinh của trường khác. Số thí sinh bị loại không ảnh hưởng đến chương trình và không nằm trong 20 câu hỏi chính. Trường nào còn nhiều thí sinh hơn sẽ chiến thắng và nhận giải thưởng 3 triệu đồng.
• Gala Rung chuông vàng 2008: Diễn ra tại công viên Bách Thảo (Ba Đình, Hà Nội). 100 thí sinh được chia thành 5 đội để tham gia 4 phần thi: Trại sáng tạo, trại ấn tượng, trại khỏe và trại thông thái. Ban giám khảo Gala Rung chuông vàng 2008 gồm nhà báo Lại Văn Sâm, ca sĩ Hồng Nhung và nhạc sĩ - ca sĩ Trần Lập.

Sự kiện diễn ra tại Văn Miếu - Quốc Tử Giám (Hà Nội) với sự tham gia của 100 sinh viên. Các thí sinh được sắp xếp theo kiểu bàn cờ, với nhóm áo đỏ và xanh ngồi xen kẽ nhau.

Chương trình được phát sóng trên VTV3 vào lúc 22 giờ ngày 6 tháng 10 năm 2008.

Trong năm thứ 2, có 6 thí sinh đã vượt qua tất cả 20 câu hỏi và rung chuông vàng trong vòng loại. Nhà vô địch chung kết năm thứ 2 là Vũ Quang Phát từ Trường Đại học Điện lực, với thành tích vượt qua 18 câu hỏi.

Năm thứ ba

• Trong năm thứ ba, chương trình chỉ có một trường đại học được mời tham gia. Thay vì áo cử nhân như các năm trước, thí sinh sẽ mặc đồng phục đỏ và trắng. Áo cử nhân chỉ được mặc khi còn lại một thí sinh ở chặng 2 hoặc trong chung kết. Các thí sinh không ngồi trên sàn mà đứng trên một bục đứng với 100 chỗ.
• Sàn thi đấu chuyển từ xanh lá - vàng sang đỏ - trắng và sẽ duy trì như vậy đến năm cuối cùng. Với sự thay đổi này, sàn thi đấu đã được cắt bớt, chỉ còn giữ tính chất tượng trưng.

Trận chung kết năm thứ ba diễn ra tại Văn Miếu - Quốc Tử Giám vào tối ngày 13 tháng 9 năm 2009 và được phát sóng vào 10 giờ sáng Chủ nhật ngày 11 tháng 10 năm 2009. Sự kiện có sự tham gia của 102 sinh viên, bao gồm 4 sinh viên từ Trường Đại học Ngoại thương, những người đã rung chuông vàng trong vòng loại. Các thí sinh đã ngồi trở lại trên sàn thi đấu như trước đây.

Một bất ngờ lớn đã xảy ra khi có hai thí sinh cùng rung chuông vàng (đúng câu hỏi số 20), đó là Nguyễn Thái Bảo (Đại học Y Dược, Đại học Huế, á quân Đường lên đỉnh Olympia năm thứ 5) và Nguyễn Thị Bích Hồng (Học viện Tài chính). Vì vậy, giải thưởng trị giá 40.000 USD trong trận chung kết đã được chia đều cho cả hai.

Năm thứ tư

• Năm thứ tư tiếp tục chỉ mời một trường đại học tham dự, và các thí sinh vẫn ngồi trên sàn thi đấu. Tuy nhiên, mỗi ô trên sàn sẽ được trang bị một cái bàn để thí sinh đặt bảng.
• Sân khấu được thiết kế mới với biểu tượng Khuê Văn Các màu đỏ nằm phía sau chuông.
• Hình thức cứu trợ có sự thay đổi mới:
  • Đối với hình thức thầy cô cứu trợ: Mỗi trường cử 5 thành viên vào đội cứu trợ, thay vì tham gia trò chơi vận động như trước, các thành viên sẽ dự đoán số thí sinh bị loại ở mỗi câu hỏi. Đội cứu trợ bắt đầu với 100 điểm, và sau mỗi dự đoán, điểm số sẽ giảm nếu dự đoán sai. Nếu dự đoán đúng, điểm số sẽ trở lại 100. Cuối chặng 1, số thí sinh được cứu trợ tương ứng với số điểm còn lại của đội cứu trợ.
  • Đối với quyền trợ giúp: Thay vì sử dụng máy bay giấy, thí sinh sẽ bốc thăm để chọn 3 trong số 99 thí sinh bị loại, và họ sẽ đưa ra đáp án để trợ giúp thí sinh.

Như các năm trước, trận chung kết năm nay diễn ra tại Văn Miếu - Quốc Tử Giám vào ngày 21 tháng 9 năm 2010 với sự tham gia của 100 sinh viên. Điểm nổi bật là hình thức cứu trợ bằng trò chơi vận động đã được khôi phục.

Gala và số cuối cùng của năm thứ 4 được phát sóng liên tiếp vào các ngày 17 và 24 tháng 10 năm 2010, với chiến thắng thuộc về Nguyễn Vũ Phong từ Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh, người cũng tham gia chương trình Đấu trường 100 và trả lời đúng câu hỏi số 18. Đây là lần đầu tiên một thí sinh từ miền Nam giành chiến thắng trong trận chung kết. Năm thứ 4 ghi nhận có 2 thí sinh hoàn thành tất cả các câu hỏi của chương trình.

Năm thứ năm

Sau một tuần tạm dừng, Rung chuông vàng trở lại phát sóng vào ngày 7 tháng 11 năm 2010 với những thay đổi như sau:

• Chương trình tiếp tục giống năm thứ 2 về số lượng người tham gia. Các thí sinh được chia thành hai đội dựa trên màu áo đồng phục.
• Hình thức cứu trợ dành cho thầy cô và thí sinh như trong 3 năm đầu được áp dụng trở lại.
• Nếu còn thí sinh sau chặng 1, sẽ có giải thưởng trị giá 1 triệu đồng cho một hoặc nhiều thí sinh còn lại.

Trận chung kết năm 2011, tiếp nối truyền thống các năm trước, diễn ra tại Văn Miếu - Quốc Tử Giám vào ngày 19 tháng 10 năm 2011, với sự tham gia của 100 sinh viên tài năng.

Gala và số cuối cùng của năm thứ 5 được phát sóng trong hai tuần liên tiếp (30 tháng 10 và 6 tháng 11 năm 2011), với chiến thắng thuộc về Bùi Hồng Đức từ Trường Đại học Đà Lạt, người đã vượt qua câu hỏi số 17. Đây là năm thứ 5 ghi nhận có hai thí sinh hoàn thành toàn bộ câu hỏi của chương trình.

Năm thứ sáu

Sau 5 tuần ngừng phát sóng, chương trình đã trở lại với phiên bản dành cho học sinh Trung học phổ thông trên kênh VTV9 từ ngày 18 tháng 12 năm 2011, thay vì sinh viên đại học như trên VTV3.

Người dẫn chương trình

• Diệp Chi (4/9/2006 - 7/8/2011)
• Lại Bắc Hải Đăng (4/9/2006 - 11/10/2009)
• Hồng Phúc (1/11/2009 - 13/6/2010, 29/8/2010 - 12/6/2011)
• Trần Ngọc (20/6/2010 - 22/8/2010, 19/6/2011 - 7/8/2011)
• Khắc Cường - Thủy Tiên (14/8/2011 - 6/11/2011)
• Minh Châu (18/12/2011 - 9/12/2012)
• Nguyên Khang (18/12/2011 - 15/1/2012)
• Anh Duy (22/1/2012 - 9/12/2012)

Phát sóng

Phát chính

• 21:00 thứ Hai (4/9/2006 - 31/12/2007)
• 22:00 thứ Hai (7/1/2008 - 6/10/2008)
• 10:00 Chủ nhật (19/10/2008 - 9/12/2012)

Phát lại

• 07:00 thứ Ba trên VTV3, 17:00 thứ Ba hoặc thứ Tư trên VTV4 (theo khung giờ của các quốc gia)
• Trên các kênh địa phương của VTV (VTV Đà Nẵng, VTV Huế, VTV Cần Thơ, VTV9 (TP. Hồ Chí Minh))

Tạm ngừng ghi hình, phát sóng hoặc thay đổi khung giờ phát sóng

Trong quá trình phát sóng, chương trình đã có nhiều lần phải tạm dừng hoặc điều chỉnh khung giờ phát sóng do trùng với các sự kiện đặc biệt. Các tập bị hoãn sẽ được phát sóng lại vào tuần kế tiếp. Cụ thể như sau:

• Ngày 9/6/2008, chương trình tạm dừng do trùng với thời điểm phát sóng trực tiếp trận đấu Euro 2008, mà VTV nắm bản quyền.
• Ngày 14/7/2008, bị hoãn vì trùng với buổi phát sóng cuộc thi Hoa hậu Hoàn vũ 2008.
• Ngày 11/9/2011, ngừng phát sóng do trùng với lễ Quốc tang của Nguyên Chủ tịch Hội đồng Nhà nước Võ Chí Công.
• Trong các giai đoạn từ 3/9/2007 - 24/9/2007, 18/10/2009 và 25/10/2009, 31/10/2010 và từ 13/11/2011 đến 11/12/2011.

• Trong trận chung kết năm đầu tiên, ghi hình phải kéo dài đến 03:15 ngày 10/8/2007 do thời tiết xấu làm hỏng máy phát điện, gây mất điện và ảnh hưởng đến thiết bị âm thanh, ánh sáng.

• Chuyển giờ phát sóng số ngày 1/1/2007 sang 22:10 vì trùng với lễ trao giải Trí tuệ Việt Nam 2007.
• Giờ phát sóng số ngày 8/10/2007 được dời sang 22:05 do trùng với trận đấu giữa Việt Nam và UAE tại vòng loại World Cup 2010.
• Giờ phát sóng số ngày 31/12/2007 được thay đổi thành 22:30 vì trùng với cầu truyền hình trực tiếp Nối vòng tay lớn.
• Chương trình thay đổi giờ phát sóng các số ngày 17/5/2009, 13/6/2010 và 19/6/2011 sang 13:00 do trùng với trận chung kết Đường lên đỉnh Olympia các năm thứ 9, 10 và 11.

Ảnh hưởng

Nhờ sự thành công của Rung chuông vàng, nhiều trường học từ Tiểu học đến Đại học đã tổ chức các cuộc thi ngoại khóa mang tên 'Rung chuông vàng' với cách chơi tương tự như trên truyền hình.

Phiên bản quốc tế

• Tại Hàn Quốc, phiên bản gốc của chương trình phát sóng trên kênh KBS1 với 50 câu hỏi và đã có hơn 120 người chiến thắng.
• Tại Thái Lan, chương trình mang tên Digital LG Quiz - Golden Bell, do LG tài trợ, có giải thưởng tối đa lên tới 3.000.000 baht.

• Đấu trường 100 (VTV3, 2006 - 2015), một chương trình với 100 thí sinh tham gia đồng thời.
• Chuyến xe buýt kỳ thú (VTV8, 2015 - 2021)
• Trạng nguyên nhí (VTV3, 2021 - 2022)

Liên kết ngoài

• Vô địch 'Rung chuông vàng' cuối cùng đã có chủ
• Xem số đầu tiên của Rung chuông vàng (4/9/2006)

• Danh sách các chương trình của Đài Truyền hình Việt Nam
• SV