Rừng lá kim thường phân bố ở đâu?

1. Rừng lá kim là gì?

Rừng lá kim, hay còn gọi là rừng tai-ga, nằm ở phía nam đới đồng rêu trong vùng khí hậu ôn đới lạnh của bán cầu Bắc. Mùa đông dài và lạnh với nhiệt độ từ -10°C đến -40°C, trong khi mùa hè ấm hơn với nhiệt độ trên 10°C. Lượng mưa hàng năm khoảng 400 - 600 mm, tuy nhiên lượng bốc hơi thấp, khu vực này còn có nhiều đầm lầy và sông hồ.

Thực vật chính là cây lá kim như thông, vân sam, linh sam và tuyết tùng. Rừng lá kim được chia thành hai loại: rừng lá kim tối và rừng lá kim sáng. Rừng lá kim tối có tán cây rậm rạp, ít ánh sáng chiếu xuống đất nên thường phủ rêu. Ngược lại, rừng lá kim sáng, chủ yếu ở Xi-bia, có cây thấp hơn và ánh sáng nhiều hơn, cho phép thực vật thấp phát triển tốt hơn, chủ yếu là tùng rụng lá và thông.

Rừng lá kim ôn đới là kiểu rừng phổ biến ở các vùng ôn đới trên thế giới, với mùa hè ấm áp và mùa đông mát mẻ. Lượng mưa hàng năm đủ để duy trì hệ sinh thái của rừng. Rừng lá kim có thể được tìm thấy ở châu Á, châu Âu và Bắc Mỹ.

2. Đặc điểm hệ thống sông ngòi ở châu Á

Châu Á sở hữu một mạng lưới sông ngòi phong phú, nhưng sự phân bố không đồng đều và chế độ nước có nhiều biến động phức tạp. Cảnh quan tự nhiên rất đa dạng, với nhiều điều kiện thuận lợi nhưng cũng không ít thách thức đối với sự phát triển kinh tế và xã hội của các quốc gia trong khu vực.

- Mạng lưới sông ngòi ở châu Á khá phong phú với nhiều hệ thống sông lớn.

- Các sông ở châu Á phân bố không đồng đều và có chế độ nước phức tạp.

Tại Bắc Á, các sông có mạng lưới dày đặc và chảy chủ yếu từ nam lên bắc. Vào mùa đông, sông thường bị đóng băng lâu dài. Khi mùa xuân đến, sự tan băng làm mực nước sông dâng nhanh, dẫn đến nguy cơ lũ băng lớn.

Khu vực Đông Á, Đông Nam Á và Nam Á nhận được lượng mưa lớn, dẫn đến sự phát triển dày đặc của mạng lưới sông và sự hiện diện của nhiều sông lớn. Do ảnh hưởng của gió mùa, lượng nước sông cao vào cuối hè đầu thu và giảm đáng kể vào cuối đông đầu xuân.

Tây Nam Á và Trung Á thuộc khí hậu lục địa khô hạn, vì vậy hệ thống sông ngòi không phát triển mạnh. Tuy nhiên, nhờ vào nguồn nước từ tuyết và băng tan ở các vùng núi cao, khu vực này vẫn có một số sông lớn như sông Xua Đa-ri-a và A-mu Đa-ri-a ở Trung Á, sông Ti-gro và Ơ-phrat ở Tây Nam Á.

Lưu lượng nước sông giảm dần khi di chuyển về hạ lưu, và một số sông nhỏ có thể 'chết' trong các hoang mạc cát.

Sông ở Bắc Á chủ yếu có giá trị cho giao thông và thủy điện, trong khi sông ở các khu vực khác đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp nước cho sản xuất, đời sống, khai thác thủy điện, giao thông, du lịch, và nuôi trồng thủy sản.

3. Các đới cảnh quan tự nhiên của châu Á

Cảnh quan tự nhiên của châu Á rất phong phú và đa dạng.

- Rừng lá kim, hay còn gọi là rừng tai-ga, chiếm diện tích rộng lớn ở châu Á, chủ yếu phân bố ở đồng bằng Tây Xi-bia, sơn nguyên Trung Xi-bia và một phần ở Đông Xi-bia.

- Rừng cận nhiệt ở Đông Á và rừng nhiệt đới ẩm ở Đông Nam Á và Nam Á là những khu rừng phong phú bậc nhất thế giới, chứa nhiều loại gỗ quý và động vật hiếm.

Hiện nay, hầu hết các cảnh quan rừng, xavan và thảo nguyên, ngoại trừ rừng lá kim, đã bị con người khai thác để làm nông nghiệp, khu dân cư và khu công nghiệp. Các khu rừng tự nhiên còn lại rất hiếm, vì vậy bảo vệ rừng là nhiệm vụ cấp bách của các quốc gia ở châu Á.

4. Những thuận lợi và thách thức của thiên nhiên châu Á

- Châu Á sở hữu một kho tàng tài nguyên thiên nhiên phong phú:

Khu vực này có nhiều loại khoáng sản với trữ lượng khổng lồ, trong đó nổi bật nhất là than đá, dầu mỏ, khí đốt, sắt, thiếc...

Ngoài ra, các tài nguyên khác như đất đai, khí hậu, nguồn nước, thực vật, động vật và rừng đều rất đa dạng. Các nguồn năng lượng như thủy điện, gió, năng lượng mặt trời và địa nhiệt cũng rất phong phú. Tính đa dạng của tài nguyên chính là nền tảng để tạo ra nhiều loại sản phẩm khác nhau.

- Tuy nhiên, thiên nhiên ở châu Á cũng đem lại nhiều thử thách cho con người:

Các khu vực núi cao hiểm trở, sa mạc khô cằn rộng lớn và các vùng khí hậu lạnh giá khắc nghiệt chiếm phần lớn diện tích lãnh thổ, gây cản trở lớn cho việc giao lưu giữa các khu vực, mở rộng diện tích trồng trọt và chăn nuôi của các dân tộc.

Các thiên tai như động đất, hoạt động núi lửa, và bão lụt thường xảy ra tại các vùng đảo và ven biển ở Đông Á và Đông Nam Á, gây ra nhiều tổn thất nghiêm trọng về cả người lẫn tài sản.

5. Một số câu hỏi trắc nghiệm liên quan

Câu 1: Rừng lá kim chủ yếu được tìm thấy ở khu vực nào?

A. Bắc Á

B. Đông Nam Á

C. Tây Xi-bia

D. Tất cả các đáp án đều không chính xác

Hướng dẫn giải: Đáp án chính xác là A

Đặc điểm của các hệ thống sông ngòi ở châu Á:

- Châu Á có nhiều hệ thống sông lớn

- Sự phân bố không đồng đều và chế độ nước rất phức tạp

• Bắc Á: Các sông chảy ra Bắc Băng Dương và thường bị đóng băng vào mùa đông; vào mùa xuân, khi tuyết tan, nước sông dâng cao gây lũ lớn.
• Đông Á và Đông Nam Á: Sông chảy ra Thái Bình Dương; do ảnh hưởng của gió mùa, sông thường đầy nước, mùa lũ rơi vào cuối hè đầu thu, và mùa cạn vào cuối đông đầu xuân.
• Nam Á: Sông đổ ra Ấn Độ Dương, chủ yếu nhận nước từ mưa.
• Tây Nam Á và Trung Á: Khu vực khô hạn, sông ít nước, nguồn nước chủ yếu từ băng tuyết tan.

- Các sông ngòi ở châu Á mang lại giá trị kinh tế to lớn: phục vụ giao thông, thủy điện, cung cấp nước cho sản xuất, sinh hoạt, du lịch, cũng như nuôi trồng và đánh bắt thủy sản.

- Cảnh quan tự nhiên ở châu Á rất đa dạng.

• Bắc Á (Xi-bia): Rừng lá kim xuất hiện ở khu vực có khí hậu ôn đới, như Tây Xi-bia, sơn nguyên Trung Xi-bia, và Đông Xi-bia.
• Đông Á: Rừng cận nhiệt đới.
• Đông Nam Á và Nam Á: Rừng nhiệt đới ẩm.
• Tây Á và Trung Á: Thảo nguyên, hoang mạc, và nửa hoang mạc.

- Cảnh quan tự nhiên đang bị con người xâm lấn, dẫn đến sự suy giảm diện tích rừng tự nhiên, rất cần được bảo vệ.

Câu 2: Tại châu Á, loại cảnh quan tự nhiên nào chưa bị con người khai thác để phục vụ nông nghiệp, xây dựng khu dân cư hay khu công nghiệp?

A. Thảo nguyên

B. Rừng lá kim

C. Xavan

D. Rừng và cây bụi lá cứng

Hướng dẫn giải: Đáp án chính xác là B

Tại châu Á, cảnh quan tự nhiên chưa bị khai thác cho nông nghiệp, khu dân cư hay công nghiệp là rừng lá kim.

Câu 3: Đới cảnh quan chủ yếu ở vùng Tây Nam Á và Trung Á là:

A. Rừng lá kim

B. Rừng hỗn hợp và rừng lá rộng

C. Hoang mạc và bán hoang mạc

D. Rừng nhiệt đới ẩm

Hướng dẫn giải: Đáp án đúng là C

Khu vực Tây Nam Á và Trung Á chủ yếu có cảnh quan hoang mạc và bán hoang mạc. Vùng này có khí hậu lục địa với lượng mưa rất thấp và độ bốc hơi cao, dẫn đến độ ẩm không khí rất thấp, từ đó hình thành các vùng hoang mạc và bán hoang mạc.