Khi nhắc đến Kon Tum, hẳn ai cũng sẽ nghĩ ngay đến những danh lam thắng cảnh với vẻ đẹp hoang sơ, uy nghi của núi rừng Tây Nguyên như rừng thông Măng Đen, Vườn Quốc gia Chư Mom Ray, núi Ngọc Linh hoặc thác Yaly. Tuy nhiên, nơi đây cũng có rất nhiều món đặc sản dân dã nhưng thu hút và thuần khiết chiếm trọn trái tim của khách du lịch trong và ngoài nước. Trong số đó, không thể không nhắc đến rượu Đoác - một loại rượu kỳ lạ của cư dân ở xã Ngọc Tem. Với hương vị độc đáo và thơm ngon, loại rượu này chắc chắn xứng đáng là một phần của chuyến đi Kon Tum của bạn!
Giới thiệu vài điều về rượu Đoác Kon Tum
Rượu Đoác là thức uống truyền thống mà từ hàng nghìn năm trước, mẹ Rừng đã ban tặng cho cư dân ở xã Ngọc Tem, huyện Kon Plông, tỉnh Kon Tum. Đến ngày nay, rượu Đoác vẫn được xem là loại rượu duy nhất trên thế giới được thu hái trực tiếp từ cây mà không cần qua bất kỳ xử lý nào. Rượu Đoác đã trở thành một phần không thể thiếu, mang đậm bản sắc văn hóa của vùng núi rừng Tây Nguyên. Trong những dịp lễ lớn, ngày Tết, cưới hỏi và trong cuộc sống hàng ngày, rượu Đoác luôn có mặt trên bàn của mỗi gia đình ở xã Ngọc Tem.
Rượu Đoác là một phần không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày và trong các ngày lễ quan trọng của cư dân ở xã Ngọc Tem, huyện Kon Plông
Rượu Đoác Kon Tum có điều gì đặc biệt?
2.1 Khám phá quy trình lấy rượu Đoác
Đây là loại rượu đặc sản Kon Tum được chiết xuất từ thân cây Đoác (còn được gọi là cây tà vạt) sau đó được ngâm trong vỏ cây chuồn đã được phơi khô mà không hề chứa bất kỳ chất phụ gia nào. Từ tháng 3 đến tháng 6 hàng năm là thời điểm cây Đoác bắt đầu nở hoa. Người dân cần đợi đến khi hoa già, sau đó cắt bỏ phần hoa để chỉ giữ lại phần cuống dài khoảng 2 gang tay để tránh kết trái mới có thể thu hoạch được rượu.
Theo lời của người dân địa phương, quy trình lấy rượu Đoác không hề đơn giản. Trên hành trình thu hoạch rượu, bạn sẽ phải vượt qua những con dốc đá và bụi rậm dày đặc để tiến vào rừng Đoác. Khi đến nơi, bạn sẽ thấy hàng cây Đoác cao vút và những giọt rượu nhỏ chảy vào ống lồ ô dài khoảng 4m, được cố định chắc chắn vào cành gỗ. Vì hoa mọc cao, người dân sẽ dùng thanh gỗ ngang để leo lên và sử dụng cây chổi từ lá Đoác để xua đuổi ong.
Sau khi xua đuổi ong, người dân sẽ mở ống lồ ô ra và chuyển xuống dưới. Người ở dưới sẽ nắm chặt đầu ống, gác lên hòn đá cao và dốc xuống để chắt rượu. Sau khi hứng rượu vào can, họ sẽ rửa sạch ống lồ ô và đưa lên trên để tiếp tục hứng rượu. Người ở trên sẽ cắt một lát mỏng ở cuống hoa, dùng lá thốt nốt cắt thành hình mũi tên để dẫn rượu chảy vào trong ống và cột lại trên thân cây.
Theo kinh nghiệm, mỗi ngày cần cắt hoa để tránh hư cây và cây Đoác mới cho ra rượu. Mỗi cây Đoác 4-5 năm tuổi thường có thể cho rượu từ 3-4 tháng. Sau đó, cây sẽ được nghỉ một thời gian trước khi tiếp tục lấy rượu.
Người dân cần đợi đến khi hoa già trước khi cắt bỏ phần hoa và giữ lại phần cuống sao cho cây Đoác không kết trái mới có thể lấy được rượu
Do hoa cây Đoác mọc cao, người dân thường sử dụng thanh gỗ ngang để leo lên đỉnh
Các ống hứng rượu Đoác được làm từ cây lồ ô và có chiều dài khoảng 4m
Một người sẽ leo lên cây, mở ống lồ ô và đưa xuống dưới để chắt rượu vào can
Hình ảnh người dân địa phương đang thu hoạch rượu. Ảnh: Tuyết Anh
2.2 Thưởng thức rượu Đoác - Đặc sản trời ban của cư dân Kon Tum
Sau khi thu hoạch rượu, đa số người dân bản địa sẽ ngồi dưới gốc cây để thưởng thức hương vị tươi mới nhất. Rượu Đoác có màu trắng đục như nước dừa và mang hương thơm dịu dàng. Mặc dù được gọi là rượu nhưng khi uống, nó không cay hay đắng mà thậm chí hơi ngọt và rất mát. Theo dân địa phương, rượu Đoác dễ uống nên cả thanh niên lẫn phụ nữ đều có thể thưởng thức. Ngoài ra, rượu này còn giúp giải nhiệt và làm dịu tâm hồn, khiến người uống có giấc ngủ sâu và ngon.
Sau khi thu hoạch, người dân ở xã Ngọc Tem không giữ riêng cho gia đình mình mà sẽ mời bà con trong làng để cùng chia sẻ hương vị ngon lành của món quà mẹ Rừng ban tặng. Bên can rượu thơm phức, họ sẽ ngồi lại, trò chuyện, tạo ra sự gắn kết trong làng. Trong các ngày hội, lễ hội và cả những dịp lễ, Tết, ngoài rượu ghè Kon Tum thường thấy, các thanh niên cũng sẽ lên rừng thu hoạch rượu Đoác để làm phong phú thêm hương vị truyền thống.
Điều này đã lan tỏa rộng rãi, hiện nay rượu Đoác không chỉ là biểu tượng của người dân bản địa mà còn là điểm đến yêu thích của mọi du khách đến xã Ngọc Tem. Sau khi thưởng thức, mọi người đều tỏ ra hài lòng và muốn mua rượu này làm quà cho gia đình và bạn bè. Người dân luôn tự hào khi sản phẩm đặc sản quê hương được nhiều du khách trong và ngoài nước yêu thích. Với giá cả phải chăng, khoảng 10.000 VND/lít, rượu Đoác dễ dàng tiếp cận với mọi người.
Tuy nhiên, rượu Đoác dễ bị hỏng nên chỉ có thể sử dụng trong vòng 1-2 ngày. Nếu để trong tủ lạnh, có thể bảo quản đến ngày thứ 5 nhưng sẽ bị chua. Vì vậy, nhiều du khách từ Quảng Nam, Đà Nẵng mặc dù thích nhưng không dám mua vì sợ rượu hỏng. Vậy nên, nếu có cơ hội ghé thăm xã Ngọc Tem, bạn nên thưởng thức rượu Đoác tại chỗ để trải nghiệm hương vị độc đáo của món đặc sản này!
Thường thì sau khi lấy rượu xong, người dân bản địa sẽ ngồi thưởng thức ngay tại rừng Đoác. Ảnh: Amazing Vietnam
Rượu Đoác có màu trắng đục như nước dừa, vị ngọt thanh, được rất nhiều khách du lịch yêu thích và mua về làm quà. Ảnh: Sức khỏe 24h
Rượu Đoác được ví như một món quà vô giá mà mẹ Rừng đã ban tặng cho vùng đất cao nguyên Kon Tum nắng gió. Loại rượu này đã trở thành thức uống truyền thống trong đời sống hàng ngày của cư dân nơi đây. Hương vị ngọt ngào, tươi mát và mùi thơm dịu nhẹ của rượu Đoác Ngọc Tem chắc chắn sẽ mang lại cho bạn nhiều cảm xúc và kỷ niệm ngọt ngào sau mỗi lần thưởng thức. Nếu có phương pháp bảo quản rượu Đoác hiệu quả, có lẽ món đặc sản này sẽ trở nên nổi tiếng khắp miền, thu hút du khách từ khắp nơi đến với Kon Tum. Nếu bạn có cơ hội đến đây, hãy không quên thử vị ngọt độc đáo của rượu này trong vùng núi rừng Tây Nguyên nhé!
Uyên Nhi
Nguồn: Dân Việt