Tổng quan về rượu ngô Bắc Hà
1.1 Lịch sử và phát triển của làng rượu ngô Bắc Hà
Cùng với rượu Sán Lùng và rượu Táo Mèo, rượu ngô Bắc Hà (hay còn gọi là rượu ngô Bản Phố) là một trong những loại rượu nổi tiếng nhất, đại diện cho ẩm thực đặc sắc của người H'Mông và Dao ở vùng núi Tây Bắc. Lịch sử xuất hiện của loại rượu này không được ghi chép chính xác, nhưng nó đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống của cư dân ở Bản Phố trong ít nhất một thế kỷ qua.
Các thế hệ tại địa phương này luôn biết ơn và chịu trách nhiệm lớn trong việc bảo tồn và phát triển nghề làm rượu ngô Bắc Hà. Suốt nhiều năm qua, danh tiếng của loại rượu này đã lan rộng đến với khách du lịch từ khắp nơi. Rượu ngô Bắc Hà đã trở thành một đặc sản mà mọi người khi đến Tây Bắc đều nên thử.
Đối với người H'Mông và Dao ở Bắc Hà, rượu ngô không chỉ là một loại thức uống, mà còn là biểu tượng của bản sắc dân tộc và là kết quả của sự sáng tạo và công lao của tổ tiên từ thời khai hoang.
Rượu ngô đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày của người dân Bắc Hà
Buổi sáng se lạnh là thời điểm lý tưởng để thưởng thức một chút rượu ngô Bắc Hà
Quy trình nấu rượu tinh tế giúp giữ lại một số chất dinh dưỡng từ hạt ngô
Quy trình chế biến rượu tinh tế
2.1 Lựa chọn nguyên liệu cẩn thận
Rượu ngô Bắc Hà được chế biến từ hai nguyên liệu chính là ngô vàng Bắc Hà và men từ hạt cây Hồng Mi.
Ngô vàng Bắc Hà là giống ngô truyền thống của người H'Mông vùng cao. Loại ngô này được trồng trên vùng núi cao, trải qua nhiều điều kiện khắc nghiệt mà vẫn phát triển mạnh mẽ, do đó có hương vị đặc biệt khác biệt so với ngô công nghiệp. Hạt ngô ngọt tự nhiên, chắc chắn không bị nhão nhem như ngô miền xuôi.
Men từ hạt cây Hồng Mi là loại men quen thuộc của người dân Tây Bắc. Hạt Hồng Mi nhỏ, màu nâu đen, sau khi xay nhuyễn và trộn với rượu và nước sôi, được nhào nhuyễn thành từng bánh tròn dẹt và phơi khô dưới ánh nắng.
Nguồn nước sử dụng để làm rượu cũng được lựa chọn cẩn thận. Người dân lấy nước từ vách đá, khe núi hoặc suối trong vùng cao nguyên Tây Bắc, sau đó lọc qua các lớp tha, sỏi và cát, đun sôi để chuẩn bị cho quá trình chế biến rượu.
Người dân Tây Bắc thường phơi ngô quanh nhà sau mỗi mùa vụ
Hạt Hồng Mi được phơi khô sẵn sàng cho quá trình xay thành bột men
Sau khi làm tròn, Hồng Mi chờ gió để phơi
Trong quá trình ủ men, Hồng Mi sau khi hái được, được xay nhuyễn thành bột, sau đó trộn đều với nước sôi và rượu đầu, nhào nhuyễn như làm bột bánh bao, tạo thành từng bánh tròn dẹt để phơi ở nơi thoáng mát, ít nắng. Ngô vàng sau khi hái được sẽ được rửa sạch và tách hạt, sau đó luộc với lửa than nhỏ và đều trong thời gian từ 20 đến 24 giờ. Sau khi luộc xong, ngô được để nguội đến khi chỉ còn ấm ấm, sau đó trộn với bánh men và ủ trong các thùng đóng kín, đặt sát nền nhà trong khoảng 5 đến 6 ngày liên tục.
Để đạt được độ dẻo hoàn hảo, ngô vàng được luộc hơn 20 giờ
Quá trình chưng cất rượu ngô ở Bắc Hà
Rượu ngô Bắc Hà được người dân bảo quản trong các bình đơn giản
Tùy thuộc vào nguồn nước chưng cất, rượu thành phẩm sẽ có độ trong khác nhau
Cách thưởng thức rượu ngô ở Bắc Hà
Sử dụng hàng ngày như một thực phẩm bổ sung
Hàng ngày, uống 1 chén nhỏ (25 - 35 ml) trước bữa trưa và bữa tối khoảng 10 - 15 phút. Trong trường hợp dễ đau dạ dày, có thể uống sau bữa ăn 15 - 30 phút. Rượu ngô sẽ giúp hỗ trợ tiêu hóa và tăng cường hấp thu chất dinh dưỡng từ thực phẩm. Với việc uống đều đặn mỗi ngày và kết hợp với bữa ăn đủ chất, chỉ cần duy trì thói quen này trong khoảng 1-3 tháng, bạn sẽ thấy sức khỏe cải thiện rõ rệt.
Mặc dù mang lại hiệu quả phòng ngừa bệnh tim mạch, nhưng nếu bạn có tiền sử bệnh tim mạch, vẫn nên hạn chế thức uống này.
Sử dụng rượu ngô một cách đúng đắn sẽ mang lại những lợi ích không ngờ
3.2 Sự độc đáo khi kết hợp rượu ngô Bắc Hà với đặc sản thắng cố
Thắng cố là một món ăn địa phương nổi tiếng tại khu vực Mường Khương. Nguyên liệu chính của món ăn độc đáo này là nội tạng, xương bò, ngựa, lợn được nấu mềm cùng với nhiều loại thảo mộc. Chính vì điều đó, món ăn này mang lại nhiều giá trị dinh dưỡng đặc biệt cho thực khách.
Nếu bạn ở nhà dân, có thể được mời thưởng thức thắng cố kết hợp với rượu ngô Bắc Hà. Ngoài ra, bạn cũng có thể thưởng thức đặc sản này tại các nhà hàng ở khu vực Sapa, Bắc Hà - Mường Khương.
Đặc sản thắng cố được bày bán rộng rãi tại các phiên chợ và nhà hàng địa phương
Nơi bán rượu ngô Bắc Hà ngon nhất?
4.1 Xưởng rượu ngô thủ công ở Bắc Hà
Địa chỉ: Bản Phố 2, Xã Bản Phố, huyện Bắc Hà, Lào Cai.
Đây là xưởng sản xuất rượu ngô theo phương pháp thủ công truyền thống. Ngô được sử dụng ở đây được trồng tại khu vực xã Lũng Phìn, và nước sử dụng là nguồn nước sạch tinh khiết. Do quá trình nấu rượu thủ công hoàn toàn, quy trình sản xuất tại xưởng này đòi hỏi sự kỳ công, tạo nên hương vị đặc trưng và độc đáo cho loại rượu này.
Một nhà máy sản xuất rượu ngô thủ công ở Bản Phố, huyện Bắc Hà
4.2 Thị trấn phiên chợ Bắc Hà
Vị trí: Thị trấn Bắc Hà, huyện Bắc Hà, tỉnh Lào Cai.
Thời gian: Mỗi Chủ Nhật
Thị trấn phiên chợ Bắc Hà là một trong những phiên chợ lâu đời nhất ở khu vực Tây Bắc. Tại đây có đủ loại đặc sản, thủ công mỹ nghệ và gia súc, gia cầm. Bạn có thể dễ dàng mua được rượu ngô Bắc Hà được người dân nơi đây tự nấu thủ công. Ngoài ra, bạn cũng có thể tham gia giao lưu với cộng đồng địa phương vì họ thân thiện và mến khách.
Khung cảnh sống động của thị trấn phiên chợ Bắc Hà - nguyên nhân lâu đời nhất của Lào Cai
Tại phiên chợ này, bạn có thể dễ dàng tìm thấy đủ loại đặc sản, kể cả rượu ngô Bắc Hà
Rượu ngô Bắc Hà không chỉ thơm ngon mà còn rất đẹp, với vẻ đẹp kết hợp trong sự đam mê và lòng trọng trách mà người dân nơi đây dành cho từng lọ rượu mới. Vì thế, loại rượu này đã làm say lòng biết bao thế hệ khách du lịch từ miền nam, còn bạn, bạn có muốn thử một lần say mê không?
Huỳnh Ny
Nguồn: Tổng hợp