Sa mạc Atacama

Sa mạc Atacama (tiếng Tây Ban Nha: Desierto de Atacama) là một vùng đất khô cằn nằm ở phía bắc Chile và một phần nhỏ ở phía nam Peru. Nó nằm giữa đại dương Thái Bình Dương và dãy Andes, cách chí tuyến Nam khoảng 960 km. Địa hình ở đây rất đa dạng với những đồi đá, núi lửa và cồn cát rộng lớn. Với độ cao 3.200 m so với mực nước biển và diện tích 181.300 km2, sa mạc này nằm giữa các vĩ độ 22 - 27 độ nam, dọc theo bờ biển Thái Bình Dương, và thường xuyên không có mưa.

Khô cằn đặc trưng

Atacama là một trong những nơi khô cằn nhất trên hành tinh. Lịch sử cho thấy từ năm 1570 đến 1971, sa mạc này không ghi nhận mưa đáng kể. Kỷ lục Thế giới Guinness đã công nhận Atacama là 'sa mạc khô cằn nhất thế giới'. NASA, Hội Địa lý Quốc gia Hoa Kỳ và nhiều tài liệu khác cũng xác nhận sự khô cằn của nơi đây.

Sa mạc này có lượng mưa trung bình dưới 50 mm mỗi năm. Mực nước mưa hàng năm tại Atacama chỉ đạt khoảng 25 mm. Ít nhất là từ khi có sự chú ý của con người - một thời gian dài trước đây - tại nhiều khu vực trong sa mạc, mưa hầu như không xuất hiện.

Sa mạc Atacama có tám hồ nước nóng với nhiệt độ trung bình 33°C. Những hồ này có màu xanh đặc trưng và mang lại cảm giác thư giãn. Tất cả tám hồ này thuộc khu nghỉ dưỡng Explora Atacama và luôn mở cửa cho du khách quanh năm. Thời điểm lý tưởng để thăm các hồ nước nóng là từ tháng mười đến tháng sáu, khi thời tiết thuận lợi nhất.

Trên sa mạc này, cây xương rồng cũng không thể sống sót. Không khí quá khô dẫn đến việc oxy hóa không xảy ra trên các vật liệu kim loại, và các miếng thịt có thể được bảo quản mãi mà không cần phương pháp ướp xác. Sự phân hủy hoàn toàn không xảy ra ở một nơi khô hạn như vậy. Dù có những ngọn núi cao đến 6.885 m, nhưng chúng không có băng tuyết. Trong thời kỳ băng hà, khu vực từ 25°N đến 27°N cũng không có băng tuyết. Mùa hè ở đây rất khắc nghiệt, có thể gây hại cho tóc, râu và làm nứt móng tay, móng chân.

Tuổi thọ lâu dài

Sa mạc Atacama đã không có nước chảy ít nhất là từ 25 triệu năm trước. Các trầm tích dưới lòng một con sông cổ ở đây từ 120.000 năm trước đã được phát hiện. Tiến sĩ Tibor Dunai và nhóm nghiên cứu từ Đại học Vrije ở Amsterdam cho biết Atacama là sa mạc cổ xưa nhất trên thế giới.

Tại hội nghị của Hiệp hội Địa vật lý Hoa Kỳ ở San Francisco, tiến sĩ Tibor Dunai cho biết sa mạc Atacama đã trải qua điều kiện khô cằn cực đoan trong ít nhất 25 triệu năm. So với sa mạc Namibia ở châu Phi hay các thung lũng hoang mạc Nam Cực có tuổi thọ khoảng 10 triệu năm, Atacama rõ ràng là sa mạc lâu đời hơn. Tên gọi 'Atacama' có thể bắt nguồn từ một bộ lạc bản địa cùng tên, và bộ lạc Atacama vẫn còn sinh sống tại đây.

Nhà khoa học Dunai và nhóm nghiên cứu đã phân tích một đồng vị của neon để kiểm tra xem các trầm tích của sa mạc này có bị xói mòn không. Kết quả cho thấy các trầm tích tại sa mạc Atacama đã được định tuổi, và theo các nhà địa lý học/vật lý học từ nhiều nghiên cứu khác, các trầm tích này vẫn còn nguyên vẹn trong gần bốn mươi triệu năm.

Từ 120.000 năm trước, các trầm tích dưới lòng một con sông không tiếp xúc với nước. Các nhà nghiên cứu cho biết, vào những thời điểm khí hậu thay đổi, các trầm tích này đôi khi có thể trở nên ẩm ướt.

Dân cư, khoáng sản, du lịch và nghiên cứu khoa học

Sa mạc Atacama là nơi sinh sống của khoảng 1 triệu người, cư trú ở các thành phố ven biển, làng chài và các thành phố trên ốc đảo. Nghề nông cũng tồn tại ở đây, với nước từ các tầng ngầm do tuyết tan chảy ở dãy núi Andes cung cấp cho các hoạt động nông nghiệp tại Atacama.

Loại muối được gọi là 'diêm tiêu Chile' là tài nguyên phong phú duy nhất tại đây. Sa mạc Atacama chứa nhiều khoáng sản như:

• Các mỏ đồng lớn
• Diêm tiêu
• Muối ăn

Sa mạc Atacama, được mệnh danh là 'Sao Hỏa của Trái Đất', là một trong năm địa điểm nổi bật của Chile. Với bầu trời trong suốt nhất trên Trái Đất, nơi đây đã được chọn để đặt đài quan sát thiên văn lớn nhất thế giới - Very Large Telescope. Điều này giúp các nhà khoa học quan sát các vì sao một cách dễ dàng. Bên cạnh đó, sa mạc Atacama còn được sử dụng để thử nghiệm các robot sẽ được dùng trên sao Hỏa trong tương lai.

Khu vực Atacama, cùng với Patagonia ở phía nam và đảo Phục Sinh, hoàn toàn không bị ảnh hưởng bởi trận động đất Chile năm 2010.

Hình ảnh

Chú giải

Các liên kết ngoài

• SanPedroDeAtacama.Net & Org
• Bài báo về 'Đất giống như sao Hỏa ở sa mạc Atacama, Chile, và giới hạn khô cằn của sự sống vi sinh' Lưu trữ ngày 19-11-2003 tại Wayback Machine
• Bài viết của National Geographic về Atacama Lưu trữ ngày 12-11-2007 tại Wayback Machine
• Robot tự hành phát hiện sự sống ở sa mạc Atacama
• Lịch sử cực khô cằn của Atacama