SaaS là gì? Tất cả những điều bạn cần biết về phần mềm dịch vụ

SaaS là gì? SaaS, hay còn gọi là Software as a Service, là một mô hình công nghệ đang ngày càng phổ biến trong kỷ nguyên số hiện nay. Bài viết này sẽ đưa bạn đến với những thông tin cơ bản về mô hình phần mềm tiện lợi này, bao gồm cách thức hoạt động và những lợi ích nổi bật mà nó mang lại.

Khám phá SaaS

SaaS, hay còn gọi là Software as a Service, là một phương pháp phân phối phần mềm qua Internet thay vì cài đặt trực tiếp trên máy tính hoặc máy chủ. Người dùng không cần mua và cài đặt phần mềm; thay vào đó, họ chỉ cần đăng ký và sử dụng dịch vụ qua trình duyệt web. Điều này cho phép truy cập các ứng dụng từ bất kỳ đâu có kết nối Internet.

Điều này mang lại sự tiện nghi, giảm chi phí đầu tư ban đầu và dễ dàng mở rộng quy mô khi cần. Ngày nay, SaaS đã trở thành sự lựa chọn phổ biến cho các doanh nghiệp muốn tối ưu hóa công nghệ và tập trung vào các hoạt động chính của mình.

SaaS đã được hình thành như thế nào?

Lịch sử của SaaS (Software as a Service) bắt nguồn từ sự phát triển của công nghệ điện toán đám mây và nhu cầu ngày càng cao về việc truy cập phần mềm một cách linh hoạt và tiện lợi. Dưới đây là các giai đoạn quan trọng trong sự phát triển của SaaS:

Thập niên 1960 – Những bước đầu của dịch vụ chia sẻ thời gian

Khái niệm SaaS có thể được coi là sự phát triển tiếp theo của các dịch vụ chia sẻ thời gian (time-sharing) từ những năm 1960. Vào thời điểm đó, các tổ chức lớn sử dụng máy tính lớn (mainframes) để chia sẻ tài nguyên xử lý với nhiều người dùng qua các thiết bị đầu cuối từ xa.

Thập niên 1990 – Sự ra đời của ASP

Vào thập niên 1990, các nhà cung cấp dịch vụ ứng dụng (ASP - Application Service Providers) bắt đầu cung cấp phần mềm cho doanh nghiệp theo mô hình thuê bao. Họ lưu trữ phần mềm trên máy chủ của mình và cho phép khách hàng truy cập từ xa. Tuy nhiên, vì công nghệ thời điểm đó chưa đủ mạnh nên mô hình này gặp nhiều hạn chế về khả năng mở rộng và chi phí.

Thập niên 2000 – Khởi nguồn của SaaS

Giai đoạn tiếp theo của SaaS diễn ra như thế nào? Vào những năm 2000, với sự phát triển bùng nổ của Internet và các công nghệ liên quan, mô hình SaaS bắt đầu bứt phá thực sự. Salesforce, được thành lập vào năm 1999, là một trong những công ty tiên phong trong mô hình này bằng việc cung cấp phần mềm quản lý quan hệ khách hàng (CRM) trực tuyến. Đây được coi là một bước ngoặt quan trọng, đánh dấu sự chuyển mình từ ASP sang SaaS.

Thập niên 2010 – SaaS trở thành tiêu chuẩn mới

Trong thập niên 2010, nhờ vào sự phát triển vượt bậc của công nghệ điện toán đám mây, SaaS đã dần trở thành xu hướng chủ đạo. Nhiều công ty lớn như Google, Microsoft và Adobe đã chuyển sang cung cấp phần mềm của mình dưới dạng dịch vụ. Các doanh nghiệp và người dùng cá nhân bắt đầu nhận thấy lợi ích của SaaS như khả năng cập nhật thường xuyên, tiết kiệm chi phí và nâng cao bảo mật.

Hiện tại và tương lai – SaaS tiếp tục bùng nổ

Ngày nay, SaaS đã trở thành một phần thiết yếu trong chiến lược công nghệ của nhiều doanh nghiệp. Mô hình này không ngừng phát triển, với sự xuất hiện của các dịch vụ mới, tích hợp trí tuệ nhân tạo (AI) và học máy (ML), cũng như nâng cao bảo mật và tính tùy biến.

SaaS đã trải qua một hành trình dài từ những ngày đầu của dịch vụ chia sẻ thời gian đến một giải pháp phần mềm toàn diện và tiện ích. Mô hình này đã đáp ứng tốt nhu cầu ngày càng cao của thế giới hiện đại với nhiều công nghệ tiên tiến.

Cơ chế vận hành của mô hình SaaS là gì?

Mô hình SaaS (Phần mềm như một dịch vụ) hoạt động bằng cách cung cấp phần mềm qua internet, nơi các ứng dụng và dữ liệu của người dùng được lưu trữ và quản lý trên máy chủ đám mây của nhà cung cấp dịch vụ. Người dùng có thể truy cập phần mềm qua trình duyệt web hoặc ứng dụng khách mà không cần cài đặt trực tiếp trên máy tính cá nhân.

Với mô hình thanh toán theo thuê bao, người dùng trả phí hàng tháng hoặc hàng năm để sử dụng dịch vụ. Nhà cung cấp sẽ chịu trách nhiệm về bảo trì, cập nhật và bảo mật phần mềm. Tính linh hoạt của SaaS cho phép người dùng dễ dàng mở rộng hoặc thu hẹp quy mô sử dụng, cùng với các tính năng tích hợp và bảo mật dữ liệu mạnh mẽ, đảm bảo trải nghiệm tiện lợi và an toàn.

Những lợi ích và hạn chế của mô hình SaaS là gì?

Để quyết định xem có nên áp dụng mô hình SaaS hay không, bạn có thể cân nhắc những lợi ích và hạn chế sau đây:

Những lợi ích của mô hình SaaS là gì?

• SaaS giúp tiết kiệm chi phí đầu tư ban đầu cho phần mềm và phần cứng, vì người dùng không cần phải mua bản quyền phần mềm hay xây dựng cơ sở hạ tầng. Thay vào đó, họ chỉ cần trả phí theo hình thức đăng ký.
• Nhà cung cấp dịch vụ phụ trách việc cập nhật và bảo trì phần mềm, đảm bảo người dùng luôn sử dụng phiên bản mới nhất mà không cần tự quản lý các bản cập nhật.
• Người dùng có thể truy cập phần mềm từ bất kỳ đâu và trên bất kỳ thiết bị nào có kết nối internet, nâng cao tính di động và linh hoạt trong công việc.
• SaaS cho phép mở rộng hoặc thu hẹp quy mô dịch vụ dễ dàng theo nhu cầu, như thêm người dùng hoặc tăng dung lượng lưu trữ mà không cần thay đổi cơ sở hạ tầng.
• Nhiều ứng dụng SaaS có khả năng tích hợp với các dịch vụ hoặc hệ thống khác qua API, tạo ra môi trường công nghệ linh hoạt và đồng bộ.
• Nhà cung cấp SaaS thường áp dụng các biện pháp bảo mật tiên tiến và sao lưu dữ liệu, bảo vệ dữ liệu người dùng khỏi sự cố hoặc tấn công mạng.

Những nhược điểm của mô hình SaaS là gì?

• Để tận dụng các dịch vụ SaaS, người dùng cần duy trì kết nối internet ổn định. Nếu kết nối bị yếu hoặc bị ngắt quãng, công việc có thể bị gián đoạn.
• Người dùng có thể gặp hạn chế trong việc tùy chỉnh phần mềm so với các giải pháp phần mềm cài đặt tại chỗ (on-premise). Sự điều chỉnh sâu vào hệ thống thường bị giới hạn bởi nhà cung cấp.
• Mặc dù các nhà cung cấp SaaS áp dụng các biện pháp bảo mật nghiêm ngặt, việc lưu trữ dữ liệu trên máy chủ của bên thứ ba vẫn có thể gây lo ngại về quyền riêng tư và bảo mật.
• Mặc dù chi phí ban đầu thấp, việc thanh toán định kỳ hàng tháng hoặc hàng năm có thể dẫn đến tổng chi phí cao hơn trong dài hạn so với việc mua phần mềm một lần và tự quản lý.
• Nếu nhà cung cấp dịch vụ gặp sự cố hoặc ngừng hoạt động, người dùng có thể mất quyền truy cập vào ứng dụng và dữ liệu của mình.
• Người dùng phụ thuộc vào nhà cung cấp dịch vụ về chất lượng, bảo mật, và sự ổn định của phần mềm, cũng như khả năng giải quyết sự cố.

Mô hình SaaS đã phát triển như thế nào tại Việt Nam?

Sự phát triển của các công ty công nghệ Việt Nam

Tại Việt Nam, sự gia tăng của các công ty khởi nghiệp công nghệ đã rõ rệt. Nhiều công ty trong số đó đang phát triển các giải pháp SaaS cho thị trường trong nước và quốc tế. Các lĩnh vực phổ biến bao gồm quản lý doanh nghiệp (ERP), marketing số, thương mại điện tử và dịch vụ chăm sóc khách hàng.

Các công ty công nghệ lớn như FPT, Viettel và VNG cũng đang tích cực đầu tư vào các giải pháp SaaS. Họ đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp dịch vụ cho cả thị trường trong nước và khu vực, với các giải pháp từ quản lý dữ liệu, điện toán đám mây đến nền tảng phần mềm dành cho doanh nghiệp.

Nhu cầu ngày càng tăng và sự chấp nhận rộng rãi

Những yếu tố nào thúc đẩy sự phát triển của SaaS? Với chi phí đầu tư thấp và khả năng mở rộng linh hoạt, SaaS đang trở thành sự lựa chọn hàng đầu cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa (SMEs) tại Việt Nam. Các giải pháp SaaS cho phép họ tiếp cận công nghệ tiên tiến mà không cần đầu tư lớn vào cơ sở hạ tầng IT. Các tập đoàn lớn cũng đang dần chuyển sang SaaS để tối ưu hóa quy trình công việc, quản lý tài nguyên hiệu quả và giảm thiểu chi phí.

Sự hỗ trợ từ chính phủ và các chính sách

Việt Nam đang tích cực thúc đẩy chuyển đổi số trong các lĩnh vực như giáo dục, y tế, quản lý nhà nước và kinh tế. Trong quá trình này, SaaS đóng vai trò then chốt, hỗ trợ các tổ chức và doanh nghiệp tối ưu hóa hoạt động của họ.

Sự phát triển của hạ tầng công nghệ và internet

Một yếu tố quan trọng khác thúc đẩy sự phát triển của SaaS là sự phát triển mạnh mẽ của hạ tầng viễn thông và internet ở Việt Nam. Sự phổ biến của mạng 4G và triển khai 5G đã nâng cao khả năng tiếp cận các dịch vụ SaaS trên toàn quốc.

Các nền tảng điện toán đám mây trong nước và quốc tế đã thiết lập sự hiện diện tại Việt Nam, cung cấp cơ sở hạ tầng cần thiết để hỗ trợ các giải pháp SaaS. Điều này giúp nâng cao mức độ bảo mật dữ liệu và khả năng mở rộng dịch vụ.

Thách thức và cơ hội

Mặc dù thị trường SaaS đang trên đà phát triển, các doanh nghiệp vẫn phải đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt từ các công ty quốc tế. Để thành công, việc cải thiện chất lượng dịch vụ, bảo mật dữ liệu và khả năng tùy chỉnh phần mềm là điều quan trọng.

Một thách thức khác là việc giáo dục thị trường về lợi ích của SaaS. Đặc biệt là trong các doanh nghiệp truyền thống, nơi vẫn còn sự e ngại đối với công nghệ đám mây. Với nền tảng hiện tại và sự phát triển của ngành, mô hình SaaS tại Việt Nam có tiềm năng lớn để tiếp tục mở rộng và góp phần vào quá trình chuyển đổi số của đất nước.

Bài viết trên đã giải thích chi tiết về SaaS. Thuật ngữ này không chỉ là một xu hướng công nghệ hiện đại mà còn là một chiến lược hiệu quả giúp doanh nghiệp giảm chi phí, nâng cao hiệu suất và quản lý tài nguyên linh hoạt hơn. Với sự tiến bộ liên tục của công nghệ, SaaS chắc chắn sẽ tiếp tục giữ vai trò quan trọng trong tương lai của ngành phần mềm.