Buzz
Hoa | |
| Phân loại khoa học | |
|---|---|
| Giới (regnum) | Plantae |
| (không phân hạng) | Angiospermae |
| Ngành (divisio) | Tracheophyta |
| (không phân hạng) | Eudicots |
| Lớp (class) | Magnoliopsida |
| (không phân hạng) | Rosids |
| Bộ (ordo) | Malvales |
| Họ (familia) | Malvaceae |
| Chi (genus) | Abelmoschus |
| Loài (species) | A. sagittifolius |
| Danh pháp hai phần | |
| Abelmoschus sagittifolius (Kurz) Merr., 1924 | |
Sắm bố chính còn được gọi là sắm báo, Sắm Thổ Hào (Thổ Hào Sắm) (danh pháp hai phần: Abelmoschus sagittifolius) là một loài thực vật có hoa thuộc họ Cẩm quỳ. Loài này được (Kurz) Merr. miêu tả khoa học lần đầu tiên vào năm 1924.
Sắm thổ hào trước đây có nguồn gốc tại Thanh Hà, Thanh Chương, Nghệ An. Qua thời gian, những gốc sắm Thổ Hào tự nhiên dần bị khai thác cạn kiệt. Để phục hồi loài sắm quý 'tiến vua', là dược liệu quý dùng để dâng vua, tiến chúa từ những năm 1400. Được danh y Hải Thượng Lãn Ông sử dụng lần đầu tiên làm thuốc tại huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình, nên thường được gọi với cái tên khác là Sắm Bố Chính.
Thành phần hóa học
Rễ sắm bố chính chứa chất nhầy 35 - 40%, tinh bột (Đỗ Tất Lợi, 1999).
Theo Trần Công Luận và các cộng sự, năm 2001, rễ cây sâm Bố Chính trồng ở Bạc Liêu chứa phytosterol, coumarin, axit béo, axit hữu cơ, đường khử và hợp chất uronic. Hàm lượng lipid là 3,96%. Lipid bao gồm axit myrisric, axit palmitic, axit stearic, axit oleic, axit linoleic, axit linolenic. Hàm lượng protein toàn phần là 0,23g %, hàm lượng protid là 1,26g %. Các axit amin gồm 11 chất, trong đó có histidin, arginin, threonin, alanin, prolin, tyrosin, valin, phenylalanin và leucin. Hàm lượng tinh bột là 15,14% và chất nhầy là 18,92%. Chất nhầy bao gồm D-glucose và L-rhamnose. Ngoài ra, còn có 13 nguyên tố: Na, Ca, Mg, Al, S, Fe, V, Mn, Ti, Mo, Cu, Zr và P.
Tác dụng
- Theo y học cổ truyền, Sâm bố chính có vị ngọt, hơi nhờn, tính bình, vào kinh Phế, Tỳ. Có tác dụng bổ khí, ích huyết, chỉ khát, sinh tân dịch. Khi kết hợp với gạo hoặc nước gừng, có tính ấm, bổ tỳ vị, kích thích tiêu hóa. Thường được dùng để chữa cơ thể suy nhược, ăn kém, ngủ kém, đau lưng, đau mình mẩy, các chứng ho sốt nóng, táo bón, hóa khát, thông tiểu tiện, điều kinh, chữa các bệnh phổi, bạch đới... Liều dùng là 16 - 20g dưới dạng thuốc sắc hoặc thuốc bột.
- Trước đây, Hải Thượng Lãn ông đã sử dụng rễ Sâm bố chính phối hợp với các loại thuốc khác để chữa bệnh ho, sốt nóng, gầy mòn. Hiện nay, nhiều người sử dụng nó làm thuốc bổ, thông tiểu tiện, điều kinh, chữa được bệnh sốt, bệnh phổi và bạch đới. Cũng được sử dụng ngoài lấy lá và hoa xát để chữa ghẻ ngứa. Ở Trung Quốc, rễ và lá được sử dụng để chữa lao phổi, ho do phổi khô, sản hậu tiện bí, thần kinh suy nhược, mụn nhọt sưng lở. Liều dùng hàng ngày là 6-12g, dùng sắc uống, ngâm rượu hoặc tán bột uống.
