Sắc tố melanin là gì? Hiểu về việc melanin tạo ra sự sạm đen, nám trên da

Mỗi khi da chúng ta trở nên sậm đen, có tàn nhang, nguyên nhân chính thường là do sự tăng sắc tố melanin. Vậy melanin là gì và tác động của nó lên làn da ra sao? Hãy cùng khám phá ở đây nhé.

Melanin là gì?

Melanin là sắc tố quyết định màu da của mỗi người, được tạo ra từ tế bào da gọi là melanocytes (tế bào biểu bì tạo hắc tố), nằm ở lớp dưới cùng của da. Melanocytes chứa enzyme Tyrosinase.

Melanin được hình thành dưới tác động của enzyme Tyrosinase và bởi các yếu tố từ môi trường, chủ yếu là ánh nắng mặt trời. Ngoài ra, sản xuất melanin còn bị ảnh hưởng bởi hormone và thần kinh.

Sắc tố Melanin tồn tại dưới 2 dạng chính: Eumelanin (nâu đậm đến đen) và Pheomelanin (nâu đỏ). Hai dạng này tồn tại với tỉ lệ khác nhau, tạo ra các loại da khác nhau ở con người.

Eumelanin thường xuất hiện nhiều ở những người có làn da sẫm màu. Eumelanin mang lại màu nâu và đen cho da, tóc và mắt. Khi già đi, sản xuất melanin giảm dần, dẫn đến tóc bạc dần do lượng melanin giảm.

Melanin hiện diện ở đâu?

Melanin được phát hiện ở tóc, da, sắc tố trong lòng đen của mắt,...

Khi còn nhỏ, cơ thể chúng ta sản xuất đủ lượng melanin để tạo màu cho tóc, da,... Nhưng khi lớn lên, lượng melanin sản xuất giảm dần, dẫn đến da xỉn màu, tóc bạc đi.

Các vấn đề liên quan đến Melanin

Bệnh bạch tạng

Bạch tạng (albinism) là căn bệnh giảm sắc tố di truyền, gây ra sự rối loạn trong việc sản xuất hoặc mất hoàn toàn sắc tố melanin trong cơ thể. Kết quả là da, tóc và võng mạc mất sắc tố.

Các biểu hiện chung của người mắc bệnh bạch tạng bao gồm da trắng, tóc trắng sáng và có thể gặp vấn đề về thị lực, đặc biệt là màu mắt có thể thay đổi từ xanh nhạt đến nâu theo tuổi tác. Có nhiều mức độ từ nhẹ đến nghiêm trọng, nhưng hiện vẫn chưa có phương pháp điều trị hoàn toàn cho căn bệnh này.

Vấn đề nám da

Hiện tượng có các vết sậm màu, đốm đen hoặc xám nâu trên khuôn mặt là biểu hiện của nám da. Nguyên nhân có thể là do: Rối loạn hormone, yếu tố di truyền, tác động của ánh nắng mặt trời, sử dụng thuốc tránh thai hoặc chăm sóc da không đúng cách,... Phương pháp điều trị nám da bao gồm sử dụng kem chống nắng, laser, hoặc lột da hóa học. Tuy nhiên, chúng chỉ có thể làm giảm sự xuất hiện của nám da mà không thể chữa trị hoàn toàn.

Vấn đề bệnh bạch biến

Bệnh bạch biến xảy ra khi mất tế bào melanocytes, dẫn đến sự xuất hiện của các vùng da mịn màu trắng. Phương pháp điều trị có thể bao gồm sử dụng thuốc nhuộm, chiếu tia UV, thuốc nhạy sáng, kem corticosteroid và phẫu thuật. Đây là bệnh không nguy hiểm, không lây truyền và chưa có cách chữa trị hoàn toàn hiện nay.

Hiện tượng mất sắc tố sau tổn thương da

Khi da bị tổn thương do bỏng, phồng rộp hoặc nhiễm trùng, thường cơ thể không thể tạo ra melanin ở vùng da bị tổn thương nữa, dẫn đến việc mất sắc tố da và làm cho vùng da trở nên không đều màu. Mặc dù không gây hại cho sức khỏe nhưng lại ảnh hưởng đến vẻ đẹp của da, bạn có thể che đi vùng da này bằng cách trang điểm nếu muốn.

Bệnh Parkinson

Đối với những người mắc bệnh Parkinson - một bệnh về hệ thần kinh, việc giảm lượng neuromelanin trong não do tế bào não ở khu vực chất đen (substantia nigra) bị tổn thương. Biểu hiện của bệnh là không thể kiểm soát được chuyển động của cơ bắp dẫn đến khó khăn trong việc đi lại, cử động chân tay bị run rẩy. Thường thì khi lớn tuổi, lượng neuromelanin trong não tăng lên.

Mất thính lực

Melanin có tác động đến thính giác. Một số nghiên cứu cho biết người có lượng melanin ít có thể mắc bệnh mất thính giác hoặc điếc.

Cấu trúc của Melanin

Màu da, tóc và mắt của con người phụ thuộc vào các sắc tố như Melanin (đen), Carotene (vàng), Oxyhemoglobin (đỏ) và Hemoglobin khử (xanh) kết hợp lại tạo nên.

Hắc tố Melanin là các hạt không đều, được tạo ra từ các tế bào đáy của lớp thượng bì (biểu bì) trong cấu trúc da.

Chúng chịu trách nhiệm cho màu sắc của da, tóc và mắt, và điều này phụ thuộc vào lưu lượng máu của mỗi người. Mặc dù có nhiều yếu tố khác ảnh hưởng đến màu da, nhưng Melanin lại đóng vai trò quan trọng nhất.

Melanin có thể được xem như 'con dao hai lưỡi'. Chúng bảo vệ làn da tự nhiên nhưng cũng có thể góp phần làm da sạm nám.

Vai trò chính của Melanin

Melanin đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ làn da khỏi tác động của nhiệt độ bên ngoài, chống lại tác động từ lửa và ánh nắng mặt trời. Sự hiện diện của Melanin giúp cơ thể chống lại tác động của tia cực tím, từ đó giúp chống lại quá trình lão hóa da. Tuy nhiên, nếu sản xuất Melanin quá mức có thể gây ra nám da.

Quan trọng hơn, con người không thể kiểm soát hàm lượng Melanin. Ba yếu tố chính ảnh hưởng trực tiếp đến hàm lượng Melanin bao gồm: yếu tố di truyền, vitamin D và mức độ tiếp xúc với tia cực tím. Khoa học đã chứng minh nếu cơ thể thiếu Melanin trong một thời gian dài có thể gây tử vong. Nguyên nhân là do cơ thể thiếu hụt Vitamin D.

Melanin phụ thuộc vào lượng sắc tố melanin trong da do quá trình sản xuất của các tế bào melanocytes (tế bào biểu bì tạo melanin). Điều này dẫn đến sự đa dạng về màu da giữa các cá nhân và các vùng địa lý khác nhau.

Các tế bào biểu bì sắc tố chiếm khoảng 7% tổng số tế bào da. Có 2 loại melanin chính:

• Pheomelanin (Vàng đến đỏ)
• Eumelanin (Nâu đậm đến đen)

Số lượng tế bào biểu bì tạo melanin ở người là tương đương. Màu da phụ thuộc vào hoạt động của melanocytes thay vì số lượng tế bào này. Ngoài ra, tỷ lệ người mắc bệnh bạch tạng - một căn bệnh xuất hiện ở người thiếu melanin bẩm sinh là 1/110.000.

Màu mắt cũng phụ thuộc vào melanin và trẻ nhỏ mất khoảng 6 tháng để hoàn thiện màu da của mình.

Cơ chế hình thành hắc tố Melanin

Melanin được coi là nguyên nhân hàng đầu gây ra việc hình thành các vết đốm sậm màu trên da. Khi lượng melanin tăng quá mức, một trong những nguyên nhân chính là tiếp xúc quá lâu dưới ánh nắng mặt trời và sau đó không tiếp tục tiếp xúc với tia cực tím nữa, khiến cho lượng melanin được sản xuất dư thừa dẫn đến nám da, sạm da.

Cách để tăng melanin

Để tăng sắc tố melanin cho da, việc bổ sung các chất dinh dưỡng có trong tự nhiên là một trong những cách đơn giản và thực hiện dễ dàng nhất. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng các loại dinh dưỡng sau có thể giúp cơ thể sản xuất melanin nhiều hơn.

Bổ sung chất chống oxi hóa

Chất chống oxi hóa không chỉ ngăn chặn quá trình lão hóa sớm và các bệnh liên quan đến suy thoái cơ thể, mà còn có khả năng kích thích sản xuất melanin. Thực hiện chế độ ăn uống giàu các loại trái cây và rau củ, hạt, ngũ cốc nguyên hạt và một số loại thịt (thịt gia cầm và cá,...) là một trong những cách bổ sung chất chống oxi hóa.

Bổ sung vitamin A

Vitamin A là một loại vitamin quan trọng đối với sức khỏe da, vì chứa beta carotene và carotenoid (chất tạo ra màu đỏ, vàng và cam) giúp sản xuất melanin và chống tác động của tia cực tím. Bạn có thể tăng cung cấp vitamin A bằng cách ăn nhiều rau củ như: Cà rốt, khoai lang, rau bina và đậu Hà Lan, cùng với cá và thịt.

Tuy nhiên, việc sử dụng vitamin A cần phải hợp lý vì nó tan trong chất béo, có thể tích tụ trong cơ thể. Viện Sức khỏe Quốc gia Hoa Kỳ khuyến cáo:

Bổ sung vitamin E

Bổ sung vitamin E là một trong những cách hiệu quả để tăng sản xuất melanin, vì nó là chất chống oxi hóa và có thể kích thích sản xuất melanin. Ngoài ra, một số nghiên cứu cũng chỉ ra rằng vitamin E giúp bảo vệ da khỏi tác động của ánh nắng mặt trời.

Bạn có thể bổ sung vitamin E qua hai cách: uống thuốc chứa vitamin E hoặc ăn nhiều thực phẩm giàu vitamin E như rau cải, ngũ cốc, các loại hạt và hạch quả.

Thảo mộc và thực vật

Trà xanh và nghệ, giàu flavonoid và polyphenol, giúp tăng hắc tố và bảo vệ da khỏi tác động của tia UV. Mặc dù chưa có nghiên cứu chứng minh tác dụng tăng sản xuất melanin của các loại thảo mộc, nhưng thực tế việc sử dụng chúng có thể mang lại hiệu quả cho làn da.

Đó là những kiến thức cơ bản về melanin mà chúng ta đã khám phá. Hy vọng rằng những thông tin này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về melanin và cách chăm sóc da của bạn.

Bạn cũng có thể quan tâm:

Hãy mua kem chống nắng tại Mytour để bảo vệ da khỏi tác động của tia UV: