Sách bài tập Khoa học lớp 5, bài 40 về Năng lượng

1. Nội dung lý thuyết bài 40: Năng lượng

Năng lượng là yếu tố thiết yếu trong mọi hoạt động của cuộc sống, từ những công việc lớn đến những việc đơn giản hàng ngày. Sự phụ thuộc vào năng lượng và việc quản lý nó hiệu quả là điều cực kỳ quan trọng.

Dù là lái xe đến nơi làm việc, tham gia vào sản xuất hàng hóa, hay chỉ sưởi ấm nhà vào mùa đông, tất cả đều cần nguồn năng lượng ổn định. Công nghiệp và giao thông phụ thuộc vào nhiên liệu và điện năng, trong khi cuộc sống hàng ngày cần năng lượng để nấu ăn, chiếu sáng và thực hiện các công việc khác.

Sử dụng năng lượng một cách bền vững và hiệu quả đang ngày càng trở nên quan trọng hơn khi chúng ta đối diện với thách thức biến đổi khí hậu và nguồn tài nguyên ngày càng khan hiếm. Chúng ta cần tìm cách tận dụng và tiết kiệm năng lượng trong mọi khía cạnh của cuộc sống để bảo vệ hành tinh và đảm bảo sự phát triển liên tục của cuộc sống.

Mỗi buổi sáng, khi bắt đầu ngày mới, con người cung cấp năng lượng cho cơ thể qua ba hoạt động cơ bản: ăn, uống và hít thở. Thức ăn không chỉ là phần của chế độ ăn uống mà còn là nguồn năng lượng chính để duy trì sự tỉnh táo và hoạt động của cơ thể. Quá trình tiêu hóa chuyển hóa thức ăn thành dạng năng lượng dễ sử dụng, giúp con người thực hiện các hoạt động từ đi lại đến suy nghĩ và làm việc.

Điều này cho thấy nguồn năng lượng không chỉ xuất hiện trong các hệ thống phức tạp như lưới điện, mà còn hiện diện tự nhiên trong cuộc sống hàng ngày qua các quá trình cơ bản như tiêu hóa thức ăn. Mỗi lựa chọn về thức ăn và cách quản lý năng lượng này đều ảnh hưởng đến sức khỏe và hiệu suất sống của chúng ta.

2. Đáp án cho Vở bài tập Khoa học lớp 5 bài 40 về Năng lượng

Câu 1 trang 68 của Vở bài tập Khoa học 5: Điền vào chỗ … trong bảng dưới đây sao cho phù hợp.

Đáp án:

Câu 2 trang 68 của Vở bài tập Khoa học 5: Hãy đưa ra ba ví dụ về việc một vật cần nhiều năng lượng hơn khi bị biến đổi nhiều hơn.

Ví dụ: Để kéo một lò xo dãn 10cm cần nhiều năng lượng hơn so với việc kéo lò xo dãn 5cm.

Đáp án:

Trong cuộc sống hàng ngày, việc sử dụng năng lượng xuất hiện trong nhiều hoạt động khác nhau. Điều thú vị là cách chúng ta quản lý năng lượng có thể ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu suất và khả năng tiết kiệm của chúng ta.

Ví dụ, khi dùng một chiếc búa để đập vào viên đá, lượng năng lượng tiêu thụ phụ thuộc vào lực và cách thức đập. Đập mạnh và quyết đoán sẽ tiêu tốn nhiều năng lượng hơn so với đập nhẹ nhàng. Tương tự, khi đốn ngã một cây, việc tiêu tốn ít năng lượng hơn nếu chỉ đốn một phần của cây. Hiệu quả cũng thể hiện khi bẻ cây; bẻ gãy cây tiêu tốn nhiều năng lượng hơn so với bẻ cong cây.

Các ví dụ này chứng minh rằng việc sử dụng năng lượng có thể được tối ưu hóa bằng cách áp dụng kỹ thuật và phương pháp phù hợp. Cách chúng ta quyết định sử dụng năng lượng sẽ ảnh hưởng đến khả năng tiết kiệm và hiệu quả của các hoạt động, giúp thực hiện công việc hiệu quả hơn và tiết kiệm năng lượng.

Câu 3 trang 69 của Vở bài tập Khoa học 5: Theo bạn, mỗi người trong các hình vẽ dưới đây đang cần năng lượng để tạo ra sự thay đổi gì cho căn phòng của mình?

Đáp án:

- Hình a): Năng lượng từ gió.

- Hình b): Năng lượng mặt trời, than (dùng để sưởi ấm),…

- Hình c): Năng lượng điện.

3. Thực hành (SGK Khoa học lớp 5 tập 2 trang 82)

- Cặp sách của bạn hiện đang yên trên bàn. Làm thế nào để nâng nó lên?

Trả lời: Để nâng cặp sách lên cao, chúng ta có thể sử dụng lực từ tay để làm điều đó. Mặc dù hành động này có vẻ đơn giản trong tưởng tượng, nhưng thực tế, nó đụng đến một quá trình phức tạp liên quan đến cơ bắp, xương và năng lượng. Khi tay đặt lên cặp sách và nhấc lên, năng lượng từ cơ bắp và xương của tay biến thành lực nâng giúp cặp sách lên. Đây là minh chứng cho cách năng lượng được chuyển đổi và sử dụng trong các hoạt động cụ thể.

Nhấc cặp sách lên cao cũng là ví dụ điển hình về việc nguồn năng lượng chuyển đổi từ dạng này sang dạng khác để đạt được mục tiêu. Trong trường hợp này, năng lượng cơ bắp và xương của tay được chuyển đổi thành năng lượng nâng đỡ cặp sách lên cao. Điều này cho thấy năng lượng không mất đi mà chỉ được chuyển đổi và ứng dụng trong các hoạt động hàng ngày của chúng ta.

- Khi thắp nến, bạn thấy điều gì phát ra từ ngọn nến?

Trả lời: Khi ngọn nến được thắp lên, có một hiện tượng thú vị xảy ra. Nến không chỉ phát ra ánh sáng mà còn tỏa nhiệt. Điều này là kết quả của quá trình cháy của nến. Khi nến cháy, nó tương tác với không khí xung quanh và tiêu thụ sáp cùng bấc để tạo ra nhiệt độ cao và khí CO2.

Nhiệt độ cao tạo ra từ quá trình cháy của nến cung cấp năng lượng cho việc phát nhiệt. Khi bạn đặt tay gần nến, bạn sẽ cảm nhận được sự ấm áp. Hiện tượng này xảy ra do không khí xung quanh nóng lên vì cháy và truyền nhiệt đến các vật thể gần đó. Đồng thời, nhiệt độ cao cũng làm cho bấc nến chảy ra thành chất lỏng, cung cấp năng lượng cho việc phát sáng của ngọn nến.

Vậy nến không chỉ là nguồn ánh sáng trong bóng tối mà còn là một ví dụ thú vị về cách năng lượng có thể chuyển hóa và được sử dụng trong cuộc sống hàng ngày.

- Đặt chiếc ô tô đồ chơi có gắn động cơ điện, đèn và còi lên bàn. Khi chưa lắp pin, bật công tắc của ô tô. Ô tô có hoạt động không? Khi lắp pin vào và bật công tắc, bạn thấy điều gì xảy ra?

Trả lời: Khi bạn lắp pin vào và bật công tắc của ô tô đồ chơi, một hiện tượng thú vị của công nghệ và năng lượng xảy ra. Động cơ bên trong ô tô bắt đầu hoạt động, đèn sáng lên và còi phát ra tiếng. Đây là kết quả của điện từ pin cung cấp.

Pin trong ô tô đồ chơi là nguồn năng lượng di động lý tưởng. Khi bật công tắc, điện từ pin lưu thông trong mạch điện của ô tô, chuyển đổi thành năng lượng cơ học để làm động cơ quay và bánh xe di chuyển. Điều này khiến ô tô trở thành một phương tiện đồ chơi hoạt động.

Ngoài ra, điện từ pin cũng cung cấp năng lượng cho đèn sáng và còi kêu của ô tô. Ánh sáng từ đèn là kết quả của việc điện chuyển thành ánh sáng, trong khi tiếng còi là do điện chuyển thành âm thanh.

Tất cả những điều này là minh chứng thú vị cho việc năng lượng có thể được chuyển hóa và ứng dụng trong các thiết bị và đồ chơi hàng ngày, mang đến những trải nghiệm tương tác độc đáo và vui nhộn.