Sách bán chạy là những tác phẩm văn học hoặc sản phẩm truyền thông nổi bật nhờ doanh số bán cao nhất, thường được ghi nhận trong danh sách của các tờ báo và chuỗi cửa hàng sách. Các danh sách này có thể được phân loại theo nhiều lĩnh vực như tiểu thuyết, sách phi hư cấu, hay sách dạy nấu ăn. Tác giả cũng có thể được xếp vào danh sách bestseller nếu sách của họ liên tục có mặt trong những danh sách này. Các danh sách bestseller nổi bật tại Hoa Kỳ được Publishers Weekly, USA Today, và The New York Times cùng The Washington Post công bố. Các danh sách này theo dõi doanh số từ các hiệu sách lớn và độc lập, cũng như các nhà bán lẻ trực tuyến như Amazon và Barnes & Noble.
Trong ngôn ngữ thông thường, thuật ngữ bestseller không gắn liền với một mức doanh số cụ thể và có thể được sử dụng linh hoạt bởi các nhà xuất bản mà không có quy định rõ ràng. Các sách có giá trị học thuật cao thường không được coi là bestseller, mặc dù cũng có những trường hợp ngoại lệ. Danh sách bestseller đơn giản chỉ liệt kê các tiêu đề bán chạy nhất trong một khoảng thời gian nhất định. Một số đầu sách đã bán nhiều bản hơn các bestseller hiện tại nhưng là trong một thời gian dài hơn.
Tương tự như sách bán chạy, các bộ phim bom tấn và bài hát đứng đầu bảng xếp hạng cũng được đo lường theo mức độ thành công. Tuy nhiên, đối với phim và âm nhạc, các thước đo thường liên quan đến số lượng người xem, lượt phát sóng, yêu cầu hoặc số lượng bản bán được.
Để một tiểu thuyết trở thành bestseller, thường cần một ngân sách lớn, bao gồm sự hỗ trợ của các đại lý văn học, biên tập viên, nhà xuất bản, nhà phê bình, nhà bán lẻ, thủ thư và các chiến dịch tiếp thị để thúc đẩy doanh số bán hàng.
Steinberg định nghĩa sách bestseller là những cuốn sách mà, chỉ trong một thời gian ngắn sau lần xuất bản đầu tiên, đã thu hút được sự quan tâm vượt trội về doanh số so với mức bình thường.
Xuất xứ
Thuật ngữ 'best seller' lần đầu xuất hiện trên tờ báo The Kansas Times & Star ở Kansas City, Missouri, nhưng nguồn gốc của nó liên quan đến thời kỳ sản xuất sách in hàng loạt. Trước đó, khi số lượng bản in còn hạn chế, việc đếm số ấn bản là phương pháp tốt nhất để đánh giá doanh số. Với các vấn đề về quyền tác giả và thiếu hệ thống tiền bản quyền hiệu quả, doanh thu từ các tác phẩm nổi tiếng thường thấp.
Sách phổ biến trong quá khứ chủ yếu liên quan đến tôn giáo. Đến thế kỷ XIX, giá bán Kinh thánh vẫn còn cao, dẫn đến số lượng sách in và bán ra thấp. Khác với ngày nay, một cuốn sách phải đủ ngắn để trở thành bestseller hoặc quá đắt để được nhiều độc giả tiếp cận. Các tác phẩm ngắn như Ars moriendi, Biblia pauperum, và Apocalypse được xuất bản với số lượng lớn và giá rẻ vào thế kỷ 15. Đến thế kỷ 16 và 17, Pilgrim's Progress (1678) và các phiên bản rút gọn của Foxe's Book of Martyrs là những cuốn sách phổ biến nhất. Robinson Crusoe (1719) và The Adventures of Roderick Random (1748) là những tiểu thuyết ngắn đầu thế kỷ 18 có số lượng xuất bản rất cao và thành công toàn cầu.
Tiểu thuyết Tristram Shandy của Laurence Sterne đã trở thành một hiện tượng nổi bật ở Anh và châu Âu, ảnh hưởng sâu rộng đến những người có khả năng mua sách vào thời điểm đó. Tương tự, tác phẩm của Voltaire, đặc biệt là cuốn tiểu thuyết châm biếm và triết học Candide, được cho là đã bán hơn 20.000 bản chỉ trong tháng đầu tiên của năm 1759. Cũng đáng chú ý là tác giả Khai sáng Pháp Rousseau với tác phẩm Julie, ou la nouvelle Héloïse (1761) và Johann Wolfgang von Goethe với tiểu thuyết Die Leiden des jungen Werthers (The Sorrows of Young Werther
Trong thời kỳ của Byron và Sir Walter Scott, luật bản quyền chính thức được áp dụng ở Anh, khiến nhiều tác giả phụ thuộc vào thu nhập từ tiền bản quyền lớn của họ. Tuy nhiên, nước Mỹ vẫn phải đối mặt với tình trạng vi phạm bản quyền đến giữa thế kỷ 19, điều mà Charles Dickens và Mark Twain đã chỉ trích gay gắt. Đến giữa thế kỷ 19, một tình hình tương tự như hiện tại xuất hiện, khi nhiều cuốn sách bán chạy của thời kỳ trước gần như bị lãng quên hoàn toàn. Các ngoại lệ nổi bật gồm East Lynne (với câu nổi tiếng 'Gone, gone, and never called me mother!'), Túp lều bác Tom và Sherlock Holmes.
Thông tin & Phân loại
Sách bán chạy thường được phân loại thành tiểu thuyết hư cấu và phi hư cấu. Mỗi danh sách có thể có các phân mục khác nhau. Tờ New York Times được cho là đã tạo ra mục 'Sách dành cho trẻ em' vào năm 2001 để loại bỏ bộ sách Harry Potter khỏi ba vị trí hàng đầu trên bảng xếp hạng tiểu thuyết của họ, mặc dù bộ ba cuốn sách này đã giữ vị trí độc quyền trong hơn một năm sau đó.
Các sách bán chạy cũng có thể được phân loại theo ấn bản bìa cứng và bìa mềm. Thường thì phiên bản bìa cứng ra mắt trước, sau đó là phiên bản bìa mềm có thể ra mắt vài tháng hoặc vài năm sau. Độ phổ biến của phiên bản bìa cứng có thể thúc đẩy việc phát hành phiên bản bìa mềm hoặc ngược lại, tùy thuộc vào tốc độ doanh số của phiên bản bìa cứng.
Tại Vương quốc Anh, một cuốn sách bìa cứng có thể được xem là 'bestseller' với doanh số từ 4.000 đến 25.000 bản mỗi tuần. Ở Canada, sách bán chạy nhất được xác định qua thứ hạng hàng tuần trong dịch vụ theo dõi doanh số bản in quốc gia, BNC SalesData. Có nhiều 'danh sách sách bán chạy' từ 10 đến 150 đầu sách.
Nhà xuất bản hàng đầu
Tháng 4 năm 2013 đánh dấu sự ra đời của Penguin Random House, nhà xuất bản lớn nhất toàn cầu. Bertelsmann sở hữu 53% và Penguin Group sở hữu 47%, phần sau thuộc Pearson PLC.
Một số tên tuổi lớn khác trong ngành xuất bản bao gồm Thomson Reuters, Reed Elsevier, Wolters Kluwer, Hachette, McGraw Hill Financial, John Wiley and Sons, Houghton Mifflin Harcourt, HarperCollins, Simon & Schuster, Macmillan Publishers và Harlequin Enterprises.
Ý nghĩa văn hóa
Dù định nghĩa cơ bản của bestseller là 'cuốn sách bán chạy nhất', ý nghĩa văn hóa lại phức tạp hơn nhiều. Danh sách bestseller dành cho người tiêu dùng thường không cung cấp chi tiết về các tiêu chí như số lượng bán, thời gian hay khu vực bán hàng. Để một cuốn sách được coi là bestseller chủ yếu phụ thuộc vào đánh giá từ các nguồn 'có thẩm quyền'. Việc gọi một cuốn sách là 'bestseller' không ấn tượng bằng việc xếp hạng nó vào danh sách 'Bestseller của Thời báo New York'. Một cuốn sách đạt danh hiệu bestseller có thể tăng cường cơ hội bán hàng tới đông đảo độc giả. Như vậy, thuật ngữ bestseller đã trở thành một chỉ số phổ biến trong tiếp thị. Ví dụ, danh sách 'bestseller mùa hè' thường được xác định sớm trước khi mùa hè kết thúc, thể hiện sự phù hợp của tác phẩm với hàng triệu độc giả.
Nhà xuất bản Diogenes ở Zürich, Thụy Sĩ, bắt đầu đưa ra các tác phẩm bán chậm (Worstsellers) của mình vào năm 2006, và thuật ngữ này đã dần được biết đến ở các quốc gia châu Âu nói tiếng Đức.
Liên kết với ngành công nghiệp điện ảnh
Bestseller có vai trò quan trọng trong ngành điện ảnh chính thống. Hollywood có truyền thống chuyển thể các cuốn sách bán chạy nhất thành phim. Nhiều bộ phim 'kinh điển' hiện đại đều bắt nguồn từ những tác phẩm bestseller.
Nhiều tác phẩm viễn tưởng nổi bật hàng năm đã được chuyển thể thành những bộ phim nổi tiếng. Việc một cuốn tiểu thuyết trở thành bestseller ở Hoa Kỳ trong suốt bốn mươi năm qua thường là yếu tố quyết định cho việc sản xuất một bộ phim có kinh phí lớn và phát hành rộng rãi.
- Danh sách sách bán chạy
Chú thích
- Bloom, Clive (2002). Bestsellers: Popular Fiction Since 1900
- Boss, Shira (2007). 'The Greatest Mystery: Making a Best Seller', The New York Times, 13 tháng 5, 2007.
- Feather, John và Woodbridge, Hazel (2007). 'Bestsellers in the British Book Industry 1998–2005' Publishing Research Quarterly Tập 23, Số 3, trang 210–223. doi:10.1007/s12109-007-9013-3
- Miller, Laura J. (2000). 'The Best-Seller List as Marketing Tool and Historical Fiction' Book History Tập 3, trang 286–304.
- Sorensen, Alan T. (2004). Bestseller Lists and Product Variety: The Case of Book Sales.
- Sutherland, John (2007). Bestsellers: a very short introduction, Very short introductions.
- Sutherland, John (2002). Reading the decades: fifty years of the nation's bestselling books.
- Sutherland, John (1981). Bestsellers: popular fiction of the 1970s.
- Vanderbilt, Arthur T. (1999). The making of a bestseller: from author to reader.
Liên kết ngoài
- Top 150 Sách Bán Chạy - USA Today
- Danh sách Top 100 của Barnes and Noble
- Danh sách Bestseller của The New York Times (hiện tại)
- Các Danh sách New York Times Lịch sử
- Danh sách Bestseller của Publisher's Weekly (hiện tại)
- Danh sách Bestseller của Publisher's Weekly từ 1900 đến 1998
- 'The Greatest Mystery: Making a Best Seller', Shira Boss, The New York Times, 13 tháng 5, 2007
- Frank Luther Mott Collection of American Best Sellers, 1662-1945 Lưu trữ 2012-12-08 tại Wayback Machine - Đại học Missouri
- Danh sách các cuốn sách bán chạy nhất, bao gồm nghiên cứu từ Đại học Virginia, Đại học Illinois, Đại học Công giáo (DC) và Đại học Brandeis