[Sách của tôi] Đánh giá cuốn sách “Quiet – Sức Mạnh Của Người Hướng Nội Trong Một Thế Giới Không Thể Ngừng Nói Chuyện

Bạn đã bao giờ cảm thấy bị áp đặt bởi tiếng ồn của xã hội chưa? Bạn đã từng bị đánh giá là quá kín đáo và ít nói? Bạn thích sự yên tĩnh cùng một nhóm bạn thân hơn là những buổi tiệc sôi động? Nếu vậy, Quiet là cuốn sách dành cho bạn.

Quiet của Susan Cain không giống như những cuốn sách kỹ năng thông thường. Thay vào đó, sách này thuyết phục độc giả bằng bằng chứng khoa học và câu chuyện thực tế.

Trong phần mở đầu, tác giả giới thiệu về hai khái niệm hướng nội và hướng ngoại theo quan điểm của nhiều nhà tâm lý học. Tuy nhiên, con người là phức tạp, không thể chia thành hai loại đơn giản như vậy.

Phần 1: Lý tưởng hướng ngoại

Nhắc đến tính cách hướng ngoại, ta thường nghĩ đến sự năng nổ, thu hút và tự tin. Một người hướng ngoại lý tưởng thường được mô tả là một doanh nhân sáng tạo, có khả năng thuyết phục và bán hàng tốt. Susan Cain khám phá sức ảnh hưởng của hình mẫu này trong xã hội, từ câu chuyện thiếu thời của Dale Carnegie đến Tony Robbins và Harvard Business School. Trên hành trình này, chúng ta nhìn nhận sự dịch chuyển từ cá nhân khiêm tốn đến một xã hội đánh giá cao khả năng thuyết phục và thành công.

Quan tâm của xã hội dường như dần chuyển từ phẩm chất bên trong sang bề ngoài. Hình mẫu hướng ngoại hiện đang trở thành tiêu chuẩn mà mọi người cố gắng đạt được, không chỉ để thành công mà còn vì tin rằng điều đó là tốt cho mọi người. Phong cách lãnh đạo thường được liên kết với các đặc điểm của người hướng ngoại như khả năng giao tiếp và quyết đoán.

Susan Cain, một người hướng nội, đã lên tiếng bảo vệ những phẩm chất của người hướng nội trong một thế giới đầy áp lực hướng ngoại. Cô đưa ra các ví dụ về lãnh đạo hướng nội thành công nhờ khả năng lắng nghe và suy nghĩ kĩ lưỡng. Cain cũng nhấn mạnh rằng việc làm việc độc lập vẫn là một phần quan trọng của sự sáng tạo và thành công.

Người hướng nội thích làm việc và suy nghĩ một mình, và điều này thường gặp khó khăn trong môi trường làm việc nhóm ngày nay. Tuy nhiên, những người sáng tạo thường là những người thích làm việc độc lập và có thời gian để suy nghĩ. Một ví dụ điển hình là Steve Wozniak, người đồng sáng lập Apple, thiết kế ra máy tính cá nhân đầu tiên một cách độc lập.

Phần tiếp theo của cuốn sách tìm hiểu về tính cách hướng nội sâu hơn, không chỉ qua biểu hiện bề ngoài mà còn qua cách hoạt động và phản ứng của não bộ. Susan Cain trình bày những nghiên cứu của nhà tâm lý học và nhà thần kinh học về sự khác biệt giữa người hướng ngoại và người hướng nội.

Nghiên cứu cho thấy sự khác biệt giữa người hướng ngoại và người hướng nội không chỉ nằm ở hành vi bên ngoài mà còn xuất phát từ bên trong. Một số nghiên cứu chỉ ra rằng những đứa trẻ có hướng nội thường có hệ thần kinh nhạy cảm hơn và phản ứng mạnh mẽ hơn trước những tác động bên ngoài.

Schwartz tiếp tục nghiên cứu về tính cách hướng nội với người trưởng thành và sử dụng công nghệ mới để hiểu rõ hoạt động của não bộ. Theo nghiên cứu của Schwartz, người hướng nội phản ứng mạnh mẽ hơn với các kích thích như gặp gỡ người lạ hay phải diễn thuyết trước đám đông. Từ kết quả này, Susan Cain đề xuất một số cách để cải thiện cuộc sống của những người hướng nội, như chọn nhà ở và công việc phù hợp, hoặc tập luyện nói trước đám đông để vượt qua nỗi sợ tự nhiên...

Người hướng nội có hệ thần kinh nhạy cảm hơn, dẫn đến nhiều lo lắng và nỗi sợ mạnh mẽ hơn so với người hướng ngoại. Tuy nhiên, điều này không phải là bất lợi mà thực tế là một phần quan trọng của sự sinh tồn. Elaine Aron gọi đặc điểm này là nhạy cảm và cho rằng nó đi kèm với những đức tính tốt như nhân hậu và lòng nhân từ. Theo Aron, tính cách hướng nội được chọn lọc tự nhiên bởi những đức tính này.

Một điểm khác biệt quan trọng giữa người hướng nội và người hướng ngoại là cách não phản ứng với dopamine, đặc biệt là sự hứng khởi. Người hướng ngoại thường phản ứng mạnh mẽ hơn với cảm giác hưng phấn, khiến họ thích tranh đua và đạt được thành công. Tuy nhiên, điều này có thể khiến họ bỏ qua những tín hiệu cảnh báo và gặp thất bại.

Phần 3: Do all cultures have an extrovert ideal? – Có phải mọi nền văn hóa đều lí tưởng hóa hướng ngoại?

Phần này tập trung vào việc Susan Cain khám phá cuộc sống của cộng đồng người gốc Á tại Mỹ. Cô lấy ví dụ của Cupertino, một nơi mà nhiều gia đình gốc Á sinh sống. Học sinh ở đây thích học hơn là xã giao, thích thư viện hơn là trung tâm mua sắm. Cain cho rằng thành công của họ đến từ quan niệm khiêm tốn của người gốc Á.

Bên cạnh đó, nhiều người gốc Á khác cũng gặp khó khăn trong việc hòa nhập với xã hội Mỹ. Họ không quen với việc thể hiện ý kiến trên lớp học hay làm việc nhóm trong công ty. Cain lý giải rằng các nền văn hóa Á, đặc biệt là những nơi chịu ảnh hưởng của Nho giáo, coi trọng tính cách hướng nội. Mặc dù gặp khó khăn ở Mỹ, nhưng những đặc điểm này giúp họ đạt được thành công.

Phần 4: Cách yêu và làm việc như thế nào?

Trong phần này, Susan Cain đề xuất những phương pháp giúp người hướng nội và người hướng ngoại cùng sống hòa thuận. Đôi khi người hướng nội cần học tập từ người hướng ngoại và ngược lại để thành công. Cain cũng đưa ra giải pháp cho vấn đề giao tiếp giữa hai nhóm này và cung cấp hướng dẫn cho cha mẹ có con hướng nội về cách giúp con vượt qua khó khăn tại trường và vượt qua nỗi sợ với điều mới mẻ.

Quiet là một cuốn sách hấp dẫn, kết hợp giữa khoa học và câu chuyện. Tác giả không chỉ trình bày kết quả nghiên cứu một cách sinh động mà còn chia sẻ những câu chuyện gặp gỡ giữa cô và các nhà khoa học. Cuốn sách cung cấp một cái nhìn sâu sắc vào tính cách của người hướng nội và một hành trình khám phá bản thân.

Cuốn sách gốc của Quiet viết bằng tiếng Anh dễ hiểu, mạch lạc và kết hợp giữa lập luận khoa học và lời kể. Nó thích hợp cho những người muốn nâng cao trình độ tiếng Anh và cung cấp nhiều từ vựng hữu ích cho việc viết luận.

Tuy nhiên, khi đọc Quiet, cần lưu ý rằng nó tập trung vào xã hội Mỹ, không phản ánh đầy đủ thực trạng xã hội Việt Nam. Mặc dù ảnh hưởng của người hướng ngoại ở Mỹ lớn hơn ở Việt Nam, nhưng vẫn có những điểm tương đồng, như việc đẩy mạnh mô hình làm việc nhóm trong trường học và công sở.

Nói về sự ưu ái của văn hóa Việt Nam đối với tính cách hướng nội, mặc dù ngày nay không còn giống như trước nhưng vẫn còn tồn tại. Tuy nhiên, Việt Nam cũng đang chịu ảnh hưởng từ văn hóa phương Tây, với việc đánh giá cao khả năng diễn thuyết và làm việc nhóm. Do đó, Quiet vẫn là một cuốn sách đáng đọc ở Việt Nam.

Trầm lặng có thể coi là một quyển sách phù hợp với thời đại, khi mà mô hình tập trung vào bên ngoài đang trở thành một ước mơ. Đó là giọng nói cứu cánh cho những người theo đuổi sự tĩnh lặng, mang lại cho họ một cách nhìn mới về bản thân. Cuối cùng, cho dù chúng ta có tính cách nội tâm hay ngoại giao hay ở đâu đó giữa ranh giới đó, chúng ta đều có những điểm mạnh riêng cần phải nhận biết và đều có thể đạt được thành công theo cách riêng của mình.

Tác giả: Hân Bùi - Sách của Tôi