Buzz
Tác giả thường bị ám ảnh bởi tác phẩm của mình, và đôi khi, ám ảnh đó lan tỏa vào tác phẩm, đặt ra câu hỏi về chính nó, đặt ra câu hỏi về tác giả.
Sự ưu ái dành cho bộ phim La La Land trong mùa giải thưởng năm ngoái không có gì ngạc nhiên, vì đó là một bộ phim nói về quá trình làm phim.
Câu chuyện về quá trình sáng tạo luôn hấp dẫn với những người sáng tạo, và việc tạo ra các tác phẩm mang ám ảnh về chính nó cũng là điều tự nhiên.
Tìm Kiếm Bản Ngã của Tạ Duy Anh cũng là một ví dụ.
Tác phẩm phản ánh bản thân mình rõ ràng nhất, đặt bản thân vào câu chuyện, với nhân vật Bân. Điều này không chỉ là việc mượn tên, vì Tìm Kiếm Bản Ngã của Tạ Duy Anh kể về Chu Quý, một nhân vật ngẫu nhiên giống hệt nhân vật chính trong Tìm Kiếm Bản Ngã của Bân.
Hai tiểu thuyết, cùng tên, cùng nhân vật chính, một lồng trong một. Với Bân, Chu Quý là hiện thực, nhưng với những người đọc văn như chúng ta, anh ta chỉ là một nhân vật tưởng tượng. Nhưng sau khi bạn đọc đoạn văn trên, bạn cũng nhận ra sự mỏng manh của đường ranh giới giữa hiện thực và tưởng tượng. Và đường ranh giới đó càng trở nên mờ nhạt sau mỗi trang sách.
Ở một góc khuất hơn, Tìm Kiếm Bản Ngã cũng đã vẽ ra khung xương của mình. Bài luận mà Chu Quý trình bày về bốn câu chuyện cổ tích, Rùa Chạy Thi với Thỏ, Trí Khôn Của Ta Đây, Tấm Cám, Mị Châu - Trọng Thuỷ, như một dự báo cho quá trình biến đổi của anh, hay đúng hơn, của sự thật trong anh.
Chu Quý từng bước mất sự thật của mình qua các câu chuyện cổ tích anh trích dẫn: một quá trình biến sự khôn ngoan thành sự dối trá, rồi thành một hệ thống đạo đức giả, và cuối cùng không còn sự thật, chỉ còn tình yêu là chân lý.
Dự báo về sự biến đổi của Chu Quý bằng những lời phê phán của anh làm câu chuyện càng trở nên mỉa mai hơn. Liệu có phải cuốn sách này đang tự chế nhạo chính nó?
Nhiều câu hỏi khác về bản ngã và sự thật nảy sinh từ những tấm gương tự phản chiếu trong cuốn sách. Bản thân thực sự của ta là gì khi ta ở một mình và khi ta phải thích nghi với xã hội hàng ngày? Và nếu có một sự thật hơn trong hai cái, liệu nó có thể trụ lại khi sự dối trá phủ kín phần còn lại của ta?
Những câu hỏi đau đớn về bản thân khi Chu Quý nhận ra sự linh hoạt của bản ngã. Chỉ trong một cuộc di chuyển từ đầu phố G đến cuối phố G, mô tả về anh đã biến đổi đến mức người đọc cũng không nhận ra nhân vật trong câu chuyện của mình.
Thỉnh thoảng, anh là một kẻ điên, thỉnh thoảng lại là một kẻ lừa đảo, và người khác vẫn kể về anh với chính anh, khiến anh tự hỏi liệu mình còn là mình không. Không ai nhận ra Chu Quý, như thể anh có vạn mặt, như thể anh liên tục biến đổi thành từng con người giả dối mà anh gặp.
Nhưng nếu 'tôi' cũng không trả lời được câu hỏi 'Tôi là ai? Là tôi? Là hắn? Hay không phải là tôi?' thì hành trình tìm kiếm bản ngã trở thành một cuộc phiêu lưu vào mê cung không lối thoát. Hay có lẽ nó chỉ là một nhà gương với những con đường ngoằn ngoèo không lối ra, bởi mỗi bước đi lại nhìn thấy một hình ảnh khác nhau của bản thân, mỗi cái méo mó sai lệch so với bản ngã ta giữ trong tâm trí.
Tôi cảm thấy mỗi cá nhân giống như một mã số, một ký hiệu... luôn luôn có nguy cơ bị biến dạng, bị nhiễu, bị sai lạc về tín hiệu hoặc mất hút mà không ai cần biết lý do.
Điều tương tự cũng có thể nói về cuốn sách này, vì nó là một ẩn số biến đổi không ngừng qua mỗi lần lật trang. Trinh thám, tình cảm, hiện thực phê phán, hiện thực huyền ảo, hài hước hay bi thảm, Đi tìm nhân vật có đủ cả, nhưng thật khó nói chắc đâu mới là bản chất của cuốn sách này, cũng như bản ngã thực sự của Chu Quý.
Không thể mù quáng tin vào người kể chuyện, độc giả buộc phải nghi ngờ câu chuyện và từ đó được thúc đẩy đi tìm câu trả lời cho những câu hỏi lớn hơn: Sự thật là gì? Nếu sự thật không phải là cái mọi người khẳng định là thật, thì làm sao để tìm ra sự thật?
Có rất nhiều điều không chắc chắn về Đi tìm nhân vật, duy chỉ có điều này là tin được: Sự thật không ẩn giấu trong từ ngữ của cuốn sách này. Giống như triết gia Nietzsche từng khẳng định, sự thật không bao giờ đến được trọn vẹn với con người, vì phải thông qua từ ngữ (mà từ ngữ thì đều do con người tự đặt ra), Tạ Duy Anh đặt chuyện lồng trong chuyện để tô đậm lớp lớp những cản trở giữa người đọc và câu chuyện thực tế. Thực đến đâu thì khi tới được với bạn nó cũng đã muôn ngàn lần bị bóp méo.
.
Xin cảnh báo trước, bạn sẽ gặp nhiều khó khăn với cuốn sách này. Nhân vật Bân đã phải vật lộn biết bao nhiêu để tìm hiểu về nhân vật, và bạn cũng sẽ phải trải qua nhiều khó khăn tương tự để hiểu về tác phẩm này. Hy vọng bạn sẽ không từ bỏ giữa chừng như ông Bân, bởi có thể bạn sẽ khám phá được điều gì đó thực sự về bản ngã con người giữa những điều hư ảo.
Nguồn: news.zing.vn
