Với tâm huyết dành cho ngành giáo dục, tác phẩm “Lời khuyên dành cho thầy cô” (Beyond Teaching) của giáo sư John Vu đã truyền đạt đến độc giả những lời khuyên hữu ích và góc nhìn mới mẻ về nghề dạy học trong thời đại toàn cầu hóa, cùng với những phương pháp giảng dạy mang lại hiệu quả nhằm mục tiêu kiến tạo thế hệ Việt Nam vươn cao trong tương lai.
Trong thời đại toàn cầu hóa, mức độ cạnh tranh ngày càng gay gắt, nguồn nhân lực có kỹ năng cao đóng vai trò then chốt trong sự phát triển quốc gia. Ngành giáo dục trở thành nền tảng quan trọng để hình thành những công dân linh hoạt và thích ứng tốt với thế giới hiện đại.
Với hơn 20 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực giảng dạy, giáo sư John Vu đã chia sẻ nhiều lời khuyên thiết thực giúp các thầy cô thích ứng với vai trò mới và áp dụng những phương pháp giảng dạy hiệu quả hơn trong thời đại công nghệ phát triển như vũ bão ngày nay.
Khi hình mẫu giáo dục không còn là “thầy dạy - trò học chép bài”
Song song với sự phát triển của xã hội là sự thay đổi trong vai trò của giáo viên. Ngày nay, họ không chỉ là người truyền đạt tri thức mà còn là người huấn luyện. Điều này có nghĩa là họ không chỉ giảng bài mà còn hướng dẫn học sinh và sinh viên cách khám phá và sử dụng thông tin từ internet, sách báo, ebook, tin tức, TV hoặc từ những trải nghiệm cuộc sống.
Việc thay đổi cách giáo dục từ thụ động sang chủ động tại các nước Châu Á như Việt Nam đang gặp phải nhiều khó khăn, bởi lẽ thói quen “thầy cô dạy – trò ghi chép” đã ăn sâu từ những lớp chồi, lớp lá, tiểu học. Đó là lý do tại sao giáo sư John Vu đã dành nhiều phần của cuốn sách để hướng dẫn cụ thể việc áp dụng “phương pháp học chủ động” nhằm phát triển các kỹ năng cần thiết cho học sinh, sinh viên như: kỹ năng thuyết trình, phát triển tư duy phản biện, kỹ năng giải quyết vấn đề, làm việc nhóm... Những kỹ năng này là vô cùng quan trọng để đáp ứng các yêu cầu của thị trường lao động trong tương lai.
Tiếp nối các vấn đề được đặt ra trong bộ sách hướng dẫn cho tuổi trẻ Việt Nam, trong cuốn “Lời khuyên dành cho thầy cô”, giáo sư John Vu cũng nhấn mạnh sự quan trọng của việc giúp học sinh đặt ra mục tiêu cụ thể cho tương lai từ khi họ còn ngồi trên ghế nhà trường, để tạo động lực mạnh mẽ cho việc học và phát triển kỹ năng học tập suốt đời một cách tự chủ.
Chỉ có việc nâng cao tri thức và kỹ năng là chưa đủ
“Phát triển tri thức và kỹ năng để cạnh tranh trong thị trường toàn cầu là quan trọng nhưng không đủ”, giáo sư John Vu nhấn mạnh. Một hệ thống giáo dục tiên tiến và toàn diện luôn hướng đến mục tiêu tổng thể là phát triển những công dân tốt lành và có trách nhiệm với xã hội.
Ngoài việc thay đổi phương pháp dạy học, các giáo viên cũng cần phát triển và rèn luyện phẩm chất để không chỉ là những tấm gương sáng trong việc hướng dẫn học sinh trên con đường học vấn, mà còn góp phần vào việc hình thành những cá nhân có đạo đức và tư tưởng, sẵn lòng đóng góp cho sự phát triển của quốc gia. Như giáo sư đã tóm tắt vai trò của ngành giáo dục: “Dạy học sinh trở thành con người trước khi trở thành những người thành công mới là quan trọng nhất”.
Các giáo viên cũng sẽ tìm thấy trong cuốn sách này những trải nghiệm chân thành từ giáo sư John Vu về những vấn đề mà hầu hết các giáo viên thường gặp phải, như: làm thế nào để kích thích học sinh ham học; kinh nghiệm xây dựng một môi trường học tích cực là gì; cách hướng dẫn học sinh học từ thất bại…
Hơn thế nữa, với tầm nhìn tổng quát về lĩnh vực giáo dục, giáo sư John Vu tin rằng, việc thay đổi mạnh mẽ các khía cạnh tiêu cực của hệ thống giáo dục sẽ thúc đẩy lòng ham muốn học hỏi của học sinh, và những bước tiến này cần được lãnh đạo bởi các thầy cô giáo. Thông qua cuốn sách, tác giả đã chỉ ra những vấn đề còn tồn tại trong giáo dục cũng như đề xuất giải pháp hợp lý cho mỗi vấn đề, như vấn đề về việc không dám phạt học sinh vì sợ giảm thành tích; chương trình học tập quá tải khiến thầy cô không có thời gian để quan tâm đến sự tiếp thu của học sinh; hoặc học sinh chỉ học để thi cử mà không hiểu bài.
Đặc biệt, tác giả đã dành một phần để giới thiệu các ngành học quan trọng đang cần giáo viên trong thời đại công nghệ, nhằm giúp các thầy cô giáo có thể lựa chọn ngành dạy phù hợp, đồng thời mở mang tầm nhìn ra thế giới và nhận biết những xu hướng toàn cầu đang diễn ra. Từ đó, họ có thể áp dụng các phương pháp giảng dạy và lời khuyên phù hợp nhất cho học sinh và sinh viên của mình.
Không có nơi nào dạy học là dễ dàng cả, và chọn nghề giáo viên chính là chọn một con đường đầy thách thức, nhưng cũng mang lại một sứ mệnh có ý nghĩa sâu sắc. Trong sự nghiệp dạy học của mình, mỗi giáo viên tận tâm có thể giúp hàng nghìn học sinh trở nên tốt hơn để họ có tương lai tươi sáng. Vì vậy, dù thế giới có thay đổi, dù robot có thế chức nhiều công việc, nghề giáo vẫn luôn là một nghề không thể bị thay thế.
Về tác giả:
Giáo sư John Vu, tên thật là Vũ Văn Du, còn được biết đến với tên dịch giả Nguyên Phong. Ông sang Hoa Kỳ du học từ năm 1968 và tốt nghiệp cao học hai ngành Sinh vật học và Tin học. Ngoài công việc làm kỹ sư hàng đầu tại Boeing suốt hơn hai thập kỷ, ông còn làm nghiên cứu công nghệ và giảng dạy tại Đại học Camegie Mellon và Đại học Seattle. Ông cũng đã giảng dạy tại một số trường đại học quốc tế ở Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản về công nghệ phần mềm.
Những tác phẩm nổi tiếng của Giáo sư John Vu – Nguyên Phong: “Muôn kiếp nhân sinh 1, 2”, “Hành trình về phương Đông”, bộ sách chắp cánh cho tuổi trẻ Việt Nam bao gồm “Khởi hành”, “Kết nối”, “Bước ra thế giới”, và “Kiến tạo thế hệ Việt Nam ưu việt”, cùng bộ sách dành cho cha mẹ và thầy cô giáo gồm “Lời khuyên dành cho các bậc cha mẹ”, và hiện nay là “Lời khuyên dành cho thầy cô”.