Sài Gòn Ngày Xưa - 'Những Góc Nhìn Về Ông Tạ' Tập 3: Khám Phá Vùng Ông Tạ

Với vị thế đặc biệt của mình tại vùng Ông Tạ, từ nhỏ, Cù Mai Công đã nghe được nhiều câu chuyện, đã trải qua nhiều sự biến động ở khu vực này. Từ đó, anh tích lũy cho mình một kho tàng ký ức đặc biệt mà không phải ai cũng có. Những kỷ niệm ấy hiện lên trên từng trang giấy, sống động và sinh động như vừa xảy ra ngày hôm qua. Sài Gòn ngày xưa - “Dân Ông Tạ đó!” tập 3 cũng không ngoại lệ.

“Khám Phá” vùng Ông Tạ với vô số món ngon

Nếu bạn đọc đã quen thuộc với Cù Mai Công qua hai tập Sài Gòn ngày xưa - “Dân Ông Tạ đó!” thì không thể không ngạc nhiên và ngưỡng mộ trước nguồn ký ức phong phú của tác giả. Anh viết và kể, những trang sách ngày càng dày thêm, nhưng dường như số trang viết vẫn chỉ là một phần nhỏ so với những gì anh đã trải qua.

Tuy nhiên, khác biệt so với những tập sách trước về Ông Tạ, trong Sài Gòn ngày xưa - “Dân Ông Tạ đó!” tập 3, Cù Mai Công đã chọn một cách tiếp cận khác. Anh quay lại “khám phá” vùng đất trung tâm của Ông Tạ và chọn lọc những món ngon nhất để chia sẻ với bạn đọc.

Anh viết về món bánh đơn giản ở góc bánh ven đường, anh kể về hương vị phở đã nổi tiếng rộng rãi. Ẩm thực của vùng Sài Gòn - Gia Định mà anh ghi lại đã đầy đủ trên 120 trang sách, với đủ sự đa dạng.

Có những món ăn đơn giản, bình dân nhưng đã trở thành biểu tượng của vùng đất như “Ông Tạ - vị vua xôi” của bà Lai, bánh rán cô Đó ngõ Con Mắt... Có món đã vươn ra biển lớn, được xếp hạng cao trong danh sách ẩm thực thế giới như Phở 79, nhà hàng đầu tiên ở quận Cam chiến thắng giải thưởng danh giá James Beard - được xem là 'Oscar/Grammy về ẩm thực'. Hoặc như Bánh cuốn - bún mọc Ông Tạ ở San Jose, Bắc California đã lọt vào top ẩm thực Mỹ chỉ sau hai năm có mặt trên yelp.com - một trang web nổi tiếng để khách hàng đánh giá chất lượng các quán ăn, nhà hàng ở Mỹ.

Rồi cũng có những món ăn đặc biệt hơn, không phải là thức ăn hàng ngày mà dành cho những dịp đặc biệt, như mâm quả cưới, kẹo lạc... từ đó, chúng ta được trải nghiệm một buổi tiệc cưới truyền thống như thế nào.

Theo Cù Mai Công, ẩm thực ở Ông Tạ có hai điểm chung: giá cả phải chăng và hương vị thơm ngon của Bắc 54 kết hợp với hương vị đặc trưng của Sài Gòn - Gia Định, mang theo sự dân dã của miền Tây, cộng thêm chút hương vị Huế, hương vị Quảng... Những món ăn này không chỉ quyến rũ vị giác bằng hương liệu, gia vị mà còn đẹp theo một cách rất truyền thống, rất cổ điển của vùng Ông Tạ.

Như trong đoạn miêu tả về phở, tác giả viết: “Đó là sự pha trộn tất yếu, nếu muốn tồn tại và phát triển trên một vùng đất có nhiều khẩu vị khác nhau; không chỉ khẩu vị Bắc mà còn có khẩu vị Nam cổ xưa, và không ít khẩu vị Trung đến Ông Tạ còn trước cả Bắc 54. Phở chỉ là một biểu hiện tuyệt vời cho sự pha trộn ấy, vừa mang nét riêng, vừa có điểm chung. Để bất cứ ai là dân Ông Tạ đều cảm thấy hài lòng khi ăn”.

Dưới nét bút của Cù Mai Công, thế giới ẩm thực của vùng Ông Tạ hiện lên với sự phong phú của màu sắc mà mỗi món, mỗi người bán đều sở hữu những 'bí kíp' riêng để thu hút thực khách. Do đó, dù là ở bất kỳ nơi nào từ bờ biển đến góc phố, dù là những món ăn truyền thống hay đang thay đổi theo thời gian, những món ngon của Ông Tạ vẫn để lại ấn tượng sâu đậm trong lòng thực khách gần xa.

Kể về ẩm thực, Cù Mai Công tiếp tục kể về con người. 'Người Ông Tạ' đa dạng không kém. Có những người giàu có như ông chủ tiệm ảnh Á Đông với ngôi nhà cao nhất Ông Tạ - biểu tượng và động lực cho sự phát triển của vùng đất khi ấy vẫn còn đầm lầy, kênh rạch, rừng cao su và những ngôi mộ. Có những người chỉ buôn bán nhỏ nhặt như bà Rật xóm Mắm đã mất cả thanh xuân để bán xôi chè, bánh dày, bánh cam... để nuôi sống nhiều đứa trẻ Ông Tạ. Có người dành cả cuộc đời cho việc dạy học như ông giáo Dũng, có người thuộc giới võ thuật đã tham gia qua nhiều trận đấu lớn nhỏ như võ sĩ Lý Tiểu Quảng... Những câu chuyện như những lát cắt nhỏ của vùng Ông Tạ khiến chúng ta cảm thấy sâu sắc đồng cảm, thậm chí rưng rưng nhớ thương.

Từ ẩm thực đến con người, từ cuộc sống hàng ngày đến những câu chuyện lớn,

Dưới góc nhìn của Cù Mai Công, vùng Ông Tạ không hề nhỏ bé, chúng ta được chứng kiến vô số câu chuyện từ ẩm thực, cuộc sống hàng ngày đến con người, câu chuyện lớn. Có cảm giác rằng dấu chân của tác giả đã in sâu khắp vùng Ông Tạ, cho phép anh ấy quan sát và thu thập từng chi tiết trong những câu chuyện dường như bình dị nhưng rất sâu sắc.

Cuối cùng, vượt lên trên những món ăn, những câu chuyện đó, chúng ta thấy một nét đẹp của cuộc sống của cư dân Ông Tạ, rộng hơn là cuộc sống của người miền Nam xưa. Đó là sự giáo dục nghiêm túc của cha mẹ dành cho con cái, lòng yêu thương của người thầy dành cho học trò, tình đoàn kết của hàng xóm và tình yêu với quê hương qua hương vị của món phở, món bánh cuốn... mà giờ đây đã trở thành một phần của biển lớn.

Khi đọc Sài Gòn một thuở - “Dân Ông Tạ đó!” tập 3, bạn sẽ phát hiện ra sự đẹp đẽ của tình người hiện hữu, dồi dào và tràn ngập trên mỗi trang sách. Đó chính là tình cảm đã liên kết mọi người dân Ông Tạ với nhau. Và tinh thần ấy đã tạo ra bản sắc riêng biệt của vùng Ông Tạ, tô điểm cho bức tranh của nơi này với những gam màu đặc biệt, đời thường, không thể lẫn vào đâu.

Ngày nay, giữa cuộc sống hối hả của thời đại, những kí ức về Ông Tạ dường như đã trở thành quá khứ, nhưng qua lời kể của Cù Mai Công, chúng ta vẫn cảm nhận được những hình ảnh, câu chuyện về vùng đất ấy vẫn tỏa sáng, vẹn nguyên trong ký ức.

Với khả năng quan sát của một nhà báo, cộng với tình yêu, lòng trung thành của một người con Ông Tạ chính hiệu, Cù Mai Công đã tường tận vẽ nên một bức tranh của quá khứ gian di, gần gũi và tuyệt đẹp. Vì vậy, người đọc - dù đã quen với Cù Mai Công từ lâu, đã từng sống ở Ông Tạ ngày xưa, hoặc thậm chí chỉ là một người xa lạ tình cờ tìm đến tác phẩm của anh - vẫn sẽ thấy mình đắm chìm trong đó và trải qua những cảm xúc thân quen.

Nhìn chung, viết về một vùng đất, ai cũng có thể làm được. Nhưng viết sao cho vùng đất ấy luôn sống động, đầy màu sắc và hương vị thì không phải ai cũng có khả năng. Vì phải có tình yêu, phải có tình cảm sâu đậm với một vùng đất cực kỳ dữ dội, mới có thể quan sát và ghi lại những điều đó một cách tỉ mỉ, chi tiết và cẩn trọng như vậy.

Mặc dù đã ra đến tập sách thứ ba về Ông Tạ nhưng có cảm giác như vốn kiến thức, ký ức và tình cảm của Cù Mai Công với vùng đất này là vô tận, vô hạn, kể đi kể lại vẫn không bao giờ kết thúc câu chuyện hay và ý nghĩa.

Tuy nhiên, khi viết với Cù Mai Công, điều quan trọng không chỉ là kể chuyện về quá khứ, mà còn là ghi lại kí ức của một vùng đất, để những trang sách đó có thể được mở ra nhiều lần, cho cả hôm nay và ngày mai.

Giới thiệu về tác giả

Cù Mai Công là cựu sinh viên xuất sắc của khoa Ngữ văn Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh, đạt hạng 4 trên gần 200 sinh viên khóa học từ 1980 đến 1984.

Từ năm 1985 cho đến nay, ông đã làm việc như phóng viên, biên tập viên, và thư ký tòa soạn cho các tờ báo như: Khăn Quàng Đỏ, Mực Tím, Tuổi Trẻ, Tuổi Trẻ Cười, Tuổi Trẻ Online. Ông đã ghi nhận và phản ánh những hoạt động của Đoàn, Đội, Hội và lối sống của giới trẻ thành phố Hồ Chí Minh.

Hai lĩnh vực nổi tiếng nhất trong sự nghiệp báo chí của Cù Mai Công là khi ông sáng tạo ra nhân vật 'Anh Cỏ Cú', quản lý một chuyên mục trên báo Mực Tím từ số 1 đến số 89 (1988 - 1993), và viết gần 200 bài viết, phóng sự về cuộc sống về đêm của giới trẻ TP.HCM trên báo Tuổi Trẻ từ 1994 đến 2004. Với những đóng góp tích cực trong lĩnh vực báo chí, vào năm 2005, Cù Mai Công đã được vinh danh là một trong 30 'Gương mặt trẻ của thành phố 30 năm' tại Đại hội Thanh niên tiên tiến Thành phố Hồ Chí Minh.

Danh sách các tác phẩm đã được phát hành: “Sài Gòn khi đêm buông xuống” tập 1, 2, 3, 4, 5, 6; “Những trang sách Mực Tím Sài Gòn”; “Hồi ức về Gia Định, tình yêu dành cho Sài Gòn” tập 1, 2; “Hành trình về quá khứ: Những con người của Ông Tạ” tập 1, 2, 3.