Salsa là một loại sốt trong ẩm thực Mexico, được biết đến với các tên gọi salsa fresca, salsa cay hay salsa picante, được dùng để chấm. Nguyên liệu chính của salsa thường là cà chua, và có thêm hành tây, ớt và gia vị. Salsa có hương vị đặc trưng, từ vị cay nhẹ đến cay nồng. Mặc dù có nhiều loại salsa trong tiếng Tây Ban Nha, nhưng trong tiếng Anh thường đề cập đến các loại sốt tươi hoặc hơi chín.
Phát âm và nguồn gốc tên gọi
Từ tiếng Anh salsa bắt nguồn từ tiếng Tây Ban Nha salsa (sốt), được mượn từ tiếng Latinh salsus (mặn). Tiếng Tây Ban Nha được phát âm là /ˈsalsa/. Trong tiếng Anh-Anh được phát âm là /ˈsɑːlsə/, còn tiếng Anh-Mỹ là /ˈsælsə/.
Chủng loại
Salsa Mexico thường được làm bằng molcajete - một dụng cụ giống như chày và cối, mặc dù hiện nay thường dùng máy xay sinh tố hơn. Các loại salsa nổi tiếng gồm:
- Salsa roja (sốt màu đỏ), một loại gia vị phổ biến trong ẩm thực Mexico và miền Tây Nam Hoa Kỳ, thường được làm từ cà chua, ớt, hành tây, tỏi, rau mùi.
- Pico de gallo (salsa tươi), hay còn gọi là salsa fresca (salsa tươi), salsa picada (salsa băm), salsa mexicana (salsa Mexico), làm từ cà chua, nước chanh, ớt, hành tây, rau mùi và các nguyên liệu khác.
- Salsa cruda (salsa tươi) là hỗn hợp của cà chua thái nhỏ, hành tây, ớt jalapeño, rau mùi.
- Salsa verde (salsa xanh) làm từ cà chua tomatillo, nấu chín.
- Salsa negra (salsa đen) làm từ ớt khô, dầu và tỏi.
- Salsa taquera (salsa taco) làm từ cà chua tomatillo và ớt morita. Ở Mỹ thường làm từ sốt cà chua, giấm và ớt.
- Salsa criolla làm từ hành tây và các nguyên liệu khác.
- Salsa ranchera (salsa ranch) làm từ cà chua nướng, loại ớt khác và các gia vị. Salsa này đặc và sệt.
- Salsa bơ làm từ bơ, chanh, rau mùi, ớt jalapeño, tỏi, hạt thì là, dầu ôliu và muối.
- Salsa xoài có vị ngọt và cay, làm từ xoài. Thường dùng kèm nacho, gà hay cá nướng.
- Salsa dứa có vị cay ngọt, làm từ dứa, thường được dùng thay thế cho salsa xoài.
- Chipotle salsa có mùi khói thơm và cay, làm từ ớt jalapeño nướng, cà chua, tỏi và các gia vị.
- Salsa habanero cay nồng, nhờ ớt habanero.
- Salsa ngô với ngô và hành, ớt,...
- Salsa cà rốt chủ yếu từ cà rốt.
Còn có nhiều loại salsa khác như truyền thống hoặc mới được làm từ bạc hà, dứa hoặc xoài.