Sâm bố chính là gì? Tác dụng của cây sâm bố chính

Sâm bố chính là một loại cây thân thảo, được sử dụng rộng rãi trong Đông y để chế biến thành thuốc. Loại cây này được coi là 'bí quyết vàng' cho sức khỏe. Hãy cùng Mytour khám phá sâm bố chính trong bài viết dưới đây nhé!

Tìm hiểu về sâm bố chính

Sâm bố chính là cây gì?

Sâm bố chính (abelmoschus sagittifolius), còn được gọi là thổ hào sâm, sâm báo, sâm khu năm, nhân sâm Phú Yên,... là một loại cây thân thảo thuộc họ cẩm quỳ (hay còn gọi là họ dâm bụt hoặc họ bông).

Sâm bố chính có nguồn gốc từ Việt Nam, được phát hiện tại huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình. Hiện nay, loại cây này được trồng chủ yếu ở các tỉnh Nam Trung Bộ và Tây Nguyên, như Gia Lai, Phú Yên, Bình Định,...

Đặc điểm của cây sâm bố chính

• Thân: Cây thân thảo, cao khoảng 1m, thường mọc đứng hoặc leo vào các cây khác.
• Lá: Lá có màu xanh, đầu lá hình mũi tên, bề mặt lá có nhiều lông.
• Hoa: Hoa có màu hồng nhạt hoặc đỏ, 5 cánh, nở ở kẽ lá. Cuống hoa dài và to.
• Quả: Quả hình trứng, ngoài có lông. Quả non xanh, khi chín chuyển sang màu nâu.
• Hạt: Trong quả có nhiều hạt nhỏ màu nâu.
• Rễ: Rễ giống như nhân sâm, màu trắng hoặc vàng nhạt, đường kính khoảng 1.5 - 2cm.

Bộ phận sử dụng làm dược liệu

Rễ của cây sâm bố chính là bộ phận được sử dụng để chế biến thành dược liệu. Sâm bố chính thường thu hái rễ vào mùa đông và có 2 cách sơ chế cơ bản:

• Rễ tươi: Rễ sau khi đào về sẽ được rửa sạch, loại bỏ rễ con, ngâm với nước vo gạo qua đêm. Sau đó, rửa lại và sắc uống hoặc ngâm rượu.
• Rễ khô: Rễ sau khi ngâm với nước vo gạo qua đêm, sẽ được thái mỏng và phơi hoặc sấy khô.
• Sâm bố chính sau khi thu hoạch cần được bảo quản ở nơi khô ráo để tránh ẩm mốc.

Công dụng của cây sâm bố chính

Sâm bố chính là một loại dược liệu quý được sử dụng rộng rãi trong Đông y. Sâm bố chính có nhiều tác dụng quý giá, như sau:

Theo y học cổ truyền

Sâm bố chính có vị ngọt, tính bình, có tác dụng làm mát, bổ tỳ vị, bổ huyết, an thần, nhuận phế. Trong y học cổ truyền, người ta sử dụng rễ sâm bố chính để điều trị các bệnh ho, sốt, suy nhược, rối loạn kinh nguyệt,... Sâm bố chính cũng có thể được sử dụng bên ngoài da bằng cách xát lá và hoa để điều trị tình trạng ngứa, ghẻ.

Ở Trung Quốc, rễ và lá của sâm bố chính được sử dụng để chữa bệnh lao phổi, co giật, suy nhược thần kinh và mụn nhọt. Liều lượng thông thường là từ 6 - 12g trong dạng thuốc sắc hoặc thuốc bột.

Theo y học hiện đại

Một số thí nghiệm trên động vật đã chỉ ra rằng sâm bố chính có thể ảnh hưởng đến hệ thần kinh trung ương. Khi sử dụng sâm bố chính đồng thời với các loại thuốc gây ngủ thuộc nhóm barbituric, tác dụng gây ngủ của những loại thuốc này có thể tăng lên.

Ngoài ra, một số hợp chất được phát hiện trong sâm bố chính như acyl hibiscus đã được kiểm chứng có khả năng chống lại sự phát triển của tế bào ung thư.

Một số công thức thuốc từ sâm bố chính giúp trong việc chữa trị bệnh

Sâm bố chính có thể sử dụng để điều trị nhiều loại bệnh. Dưới đây là một số công thức thuốc từ sâm bố chính mà bạn có thể tham khảo.

Lưu ý: Nội dung bài viết dưới đây chỉ mang tính chất tham khảo, trước khi áp dụng bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc chuyên gia có kinh nghiệm.

Bồi dưỡng cơ thể

• Nguyên liệu: 1kg sâm bố chính tươi (hoặc 3kg sâm bố chính khô), 5 lít rượu trắng có độ cồn trên 40 độ.
• Cách thực hiện: Rửa sạch sâm bố chính sau đó ngâm vào rượu trong bình thuỷ tinh (ngâm trong khoảng 30 ngày). Uống 3 lần mỗi ngày trước bữa ăn, mỗi lần uống 15ml.

Điều trị rối loạn kinh nguyệt

• Nguyên liệu: 10g sâm bố chính, 10g lá ngải cứu, 10g sung úy.
• Cách thực hiện: Sắc uống trong 7 ngày liên tục.

Hạ sốt, kích thích mồ hôi

• Nguyên liệu: 20g sâm bố chính, 30g địa hoàng thán, 3g quế nhục.
• Cách thực hiện: Sắc uống mỗi ngày 1 lần.

Chữa ho

• Nguyên liệu: 10g sâm bố chính, 8g quốc lão.
• Cách thực hiện: Sắc 10g sâm bố chính và 8g quốc lão cùng với 500ml nước cho đến khi cạn hơn phân nửa thì tắt bếp. Lọc lấy phần nước uống trong vòng 2 ngày, mỗi ngày uống 1 thang.

Điều trị suy nhược thần kinh

• Nguyên liệu: 20g sâm bố chính, 12g hoàng kỳ, 8g tần quy, 8g sơn khương, 8g mộc hương, 8g hoa cúc, 8g dư dung, 8g long nhãn, 8g táo nhân, 8g phục linh, 6g tiểu thảo.
• Cách dùng: Sắc các nguyên liệu trên rồi lọc lấy nước uống. Mỗi ngày uống 1 thang cho đến hết.

Chú ý khi sử dụng sâm bố chính trong điều trị bệnh

Khi sử dụng sâm bố chính để điều trị bệnh, bạn cần chú ý đến các vấn đề sau:

• Lựa chọn sản phẩm: Nên mua sâm bố chính có nguồn gốc rõ ràng và tại các địa điểm uy tín. Sâm từ cây tự nhiên thường chất lượng tốt hơn so với các nguồn khác.
• Kết hợp đúng cách: Sâm bố chính có tính mát, do đó, khi sử dụng cho người hư hàn, bạn nên kết hợp với gừng để tăng cường sự ấm áp cho cơ thể.
• Tránh kết hợp với lê lô: Không nên dùng sâm bố chính cùng lúc với lê lô để tránh tác động của thuốc.
• Nhận biết sản phẩm: Nếu bạn muốn ngâm sâm bố chính với rượu, hãy sử dụng bình thủy tinh hoặc gốm, tránh bình nhựa để đảm bảo chất lượng của rượu sau khi ngâm.
• Tránh chất kích thích: Trong quá trình sử dụng sâm bố chính, tránh sử dụng các chất kích thích để đảm bảo hiệu quả của thuốc không bị ảnh hưởng.
• Kiểm tra tương tác thuốc: Nếu bạn đang dùng thuốc khác, hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi sử dụng sâm bố chính.
• Phù hợp với cơ địa: Các bài thuốc từ sâm bố chính chỉ có hiệu quả khi phù hợp với cơ địa của người sử dụng. Một số người có thể không phản ứng tốt với loại thảo dược này.
• Phân biệt sâm bố chính và vông vang: Cây sâm bố chính và cây vông vang có nhiều đặc điểm giống nhau, nhưng khác biệt ở màu hoa. Vì vậy, hãy kiểm tra kỹ trước khi sử dụng.

Nơi bán sâm bố chính và giá cả

Sâm bố chính có thể được mua tại các cửa hàng thuốc Đông y hoặc trên các trang web chuyên bán thảo dược và y học cổ truyền.

Giá của sâm bố chính phụ thuộc vào kích thước và nơi bán. Càng lớn, càng đắt. Thông thường, giá của loại cây này dao động từ 350.000 - 500.000 đồng/kg (sâm tươi) và từ 700.000 - 1.050.000 đồng/kg (sâm khô).

Trước khi mua sâm bố chính, hãy tìm hiểu thông tin từ các nguồn đáng tin cậy. Đề nghị tham khảo ý kiến của các chuyên gia y tế hoặc chuyên gia về thảo dược để đảm bảo an toàn và hiệu quả!

Đây là những chia sẻ về sâm bố chính và tác dụng của nó từ Mytour. Hy vọng rằng bạn đã có được những thông tin hữu ích từ bài viết này. Cảm ơn bạn đã theo dõi!

Nguồn: Trang thông tin của Bệnh viện Nguyễn Tri Phương