1. Dàn ý yêu cầu cho một bài thơ bốn chữ hoặc năm chữ
- Phải miêu tả cảnh vật và hiện tượng một cách sinh động bằng các từ ngữ phù hợp;
- Chọn lựa từ ngữ gợi hình, tính từ hợp lý để mô tả hình ảnh, màu sắc, chuyển động, mùi vị và âm thanh của cảnh vật hoặc hiện tượng. Từ đó, thể hiện được cảm xúc cá nhân đối với những điều đó.
- Sử dụng từ láy như láy vần, láy âm, hoặc từ láy chỉ âm thanh, màu sắc, và hoạt động để dễ dàng tạo vần cho bài thơ. Thơ bốn chữ, hay còn gọi là thơ tứ ngôn, là thể thơ đơn giản nhất với quy tắc dấu câu rõ ràng: chữ thứ 2 và chữ thứ 4 phải đối nhau, chữ thứ 2 là âm trắc thì chữ thứ 4 là âm bằng và ngược lại. Ngoài ra, có thể gieo vần theo cách tiếp vần, vần chéo, hoặc vần 3 tiếng, và đôi khi kết hợp các kiểu gieo vần lưng, vần chân xen kẽ. Thơ bốn chữ thường mang tính dí dỏm, vui tươi với câu thơ ngắn và vần gieo nhịp nhàng. Thơ năm chữ, hay thơ ngũ ngôn, là thể thơ phổ biến với năm tiếng mỗi câu, phối hợp nhịp nhàng tạo cảm giác gần gũi và dễ đọc.
- Áp dụng các biện pháp tu từ như nhân hoá, so sánh, ẩn dụ, hoán dụ, điệp từ, nói quá, v.v. để diễn đạt cảm xúc và quan điểm cá nhân về sự thay đổi của hiện tượng, cảnh vật trong bài thơ;
- Lựa chọn nhịp ngắt câu phù hợp với thể thơ. Thơ bốn chữ thường có nhịp 2/2, trong khi thơ năm chữ thường có nhịp 2/3 hoặc 3/2;
- Đặc trưng của thể thơ là mỗi câu chỉ có 4 hoặc 5 chữ.
- Số lượng dòng thơ không bị giới hạn. Bài thơ có thể chia thành nhiều khổ hoặc viết liền mạch không ngắt đoạn;
- Đặt tiêu đề bài thơ sao cho phù hợp với nội dung của tác phẩm.
2. Những ví dụ về thơ bốn chữ và năm chữ
2.1 Ví dụ thơ bốn chữ miêu tả mùa xuân (Nguồn: Sưu tầm)
Đào hoa nở đỏ
Mơ hoa trắng tinh
Những nụ búp non mới nhú
Cùng đón chào mùa xuân mới
Những cánh hoa mơ đã rụng
Màu hoa đào đã phai
Những cành lá xanh mướt
Mùa xuân đến từ đâu?
À, em đã hiểu rồi!
Mùa xuân thật bí ẩn
Nắng hè rực rỡ
Ẩn mình trong chùm quả
2.2 Bài thơ miêu tả mưa (Nguồn: Mưa - tác giả: Nguyễn Diệu)
Mưa rơi lách tách
Những giọt mưa nối tiếp nhau
Không chen lấn nhau
Xếp hàng trật tự
Mưa vẽ những hình thù trên sân
Mưa trải rộng trên lá
Mưa phủ một màu trắng xóa
Bong bóng nhấp nhô
Mưa nâng đỡ cánh hoa
Mưa gọi dương liễu xanh
Mưa làm sạch mọi bụi bặm
Như em dọn dẹp nhà cửa
Mưa cứ rơi, mưa cứ rơi
Mưa là người bạn của tôi
Mưa như những nốt nhạc
Tôi hát thành giai điệu...
2.3 Bài thơ Nhớ Cha (Nguồn: sưu tầm)
Ngày cha tôi còn dạy học
Tại vùng đất Nghi Xuân, Đan trường
Lớp học dựng trên cát
Bàn ghế mang vẻ đáng yêu
Tôi thường xuyên ăn ở đó
Và ngủ lại ở đó luôn
Khi lớn lên, sờ vào sách vở
Nóng hổi trong ngăn bàn...
Ngày đến tóc đã bạc
Chẳng ai chỉ bảo mình
Nhìn bàn ghế lớp học
Là niềm vui trong lòng.
Là khao khát được ôm trọn
Ngây thơ như một đàn chim
Không biết gì về cơn bão
Trong ngăn bàn yên lặng...
2.4 Bài thơ về tình bạn (Nguồn: sưu tầm)
Tình bạn giữa chúng ta
Tinh tú như vầng trời
Trong sáng và rạng rỡ
Không bao giờ cạn dần.
Bạn bè như những đám mây
Còn tôi như Mặt Trời
Hai người cùng sánh bước
Trên con đường tình bạn
Tình bạn là mãi mãi
Dễ tìm nhưng dễ mất
Tình bạn sẽ mãi tồn tại
Tình bạn sẽ vĩnh cửu
Trong trái tim con người
Tình bạn có câu rằng:
Nếu ai đó hỏi bạn
Tình bạn có giá bao nhiêu
Bạn hãy đáp rằng
Tình bạn là vô giá.
Đi khắp mọi nơi trên thế giới
Không gì quý hơn tình bạn
Tình bạn thật vĩ đại
Chiếu sáng tận trái tim.
2.4 Bài thơ về tình yêu (Bài thơ đầu tiên - tác giả: Hoàng Mai - Nguồn: sưu tầm)
Anh âu yếm gửi tặng em
Những bài thơ nhỏ bé
Ký ức ngày đầu gặp gỡ
Chiều thu lá rơi rụng
Ngồi bên đèn đọc thơ của anh
Lời nói giản dị mộc mạc
Nỗi lòng người nhớ quê
Em cảm thấy buồn vô hạn
'Mười năm lưu lạc
Lạc lõng nơi xứ người'
Ôm nỗi sầu xa quê
Giữa dòng đời vất vả
Đôi mắt không thấy núi
Sao biển lấp lánh rối bời
Em sống nửa đời yên ả
Chia sẻ nỗi niềm riêng lẫn chung
Ngày mai trở về trong ánh nắng
Hãy nhớ mùa khô hanh
Hoa tình yêu rực rỡ
Dưới ánh chiều xôn xao.
2.5 Bài thơ về tình cảm dành cho thầy/cô:
* Bài thơ Nhớ mãi lời cô - Tác giả: Phan Thị Tuyết Vân - Nguồn: sưu tầm
Rời xa ngôi trường yêu quý
Đã bao lâu rồi nhỉ
Những lời cô dịu dàng
Vẫn nhớ mãi đến giờ.
Ngày đó tuổi trẻ mộng mơ
Hay ngẩn ngơ xúc động
Trái tim trẻ rộn ràng
Mùa phượng đỏ sân trường.
Những bài giảng yêu thương
Đọng lại bao bụi phấn
Cô như ánh trăng sáng
Dẫn đường cho em đi.
Nghe tiếng gió thầm thì
Lòng luôn xao xuyến mãi
Trên con đường vất vả
Luôn khắc ghi lòng ân nghĩa...!!!
* Bài thơ: Thầy cô – Kỷ niệm đẹp (Nguồn: sưu tầm)
Viên phấn luôn trong tay
Tỉ mỉ từng nét chữ
Truyền lửa cảm hứng cho chúng em
Để em sớm đạt thành công
Những tháng ngày trôi dạt
Bụi phấn còn vương tóc
Thầy cô giờ đã tuổi cao
Thời gian thấm thoát trôi nhanh
Mỗi ngày em càng trưởng thành
Từng bước trưởng thành trong tư duy
Chứa chan bao kỷ niệm đẹp
Dưới mái trường thân thiết
Em rất yêu quý thầy cô
Người dẫn đường chỉ lối
Dạy dỗ em trở thành người
*Bài thơ về thầy cô (Nguồn: sưu tầm)
Rời xa mái trường yêu dấu
Bao năm đã trôi qua, cô nhỉ?
Trong tâm hồn em mãi lưu giữ
Những lời khuyên của cô
Những ngày thu năm ấy
Những bước chân em vui vẻ...
Cô không kịp nói lời chia tay
Từ khi nào xa trường
Em cảm thấy như trong giấc mơ
Cô đi đâu, không rõ ?
Lời thiết tha vẫn còn vang vọng
Từ giọng nói dịu dàng của cô
Thời gian trôi qua không ngừng
Cô vẫn chưa trở lại lần nào
Chúng em luôn nhớ về cô
Mong chờ ngày cô trở lại
Ngày xưa cô đã vỗ về...
Hôm nay chúng em đã trưởng thành
Ngày chia tay trường sắp đến
Khi nào mới gặp lại cô?!
* Bài thơ về ngôi trường (Nguồn: sưu tầm)
Bao mùa thu đã trôi qua
Hành trang trở nên nặng nề hơn
Rời khỏi ngôi trường yêu dấu
Đã bao năm trôi qua rồi nhỉ?
Mái tóc thầy giờ đã bạc trắng
Hòa cùng ánh nắng của thời gian
Những khó khăn vất vả
Lòng biết ơn thầy không thể đong đếm
Rộng lớn như biển cả
Vững chãi như những ngọn núi
2.6 Bài thơ về thiên nhiên:
* Bài thơ về cơn gió (Nguồn: sưu tầm)
Gió ơi, từ đâu mà đến?
Gió thổi từ phương trời nào?
Tại sao khi gió đến
Tôi không thấy bạn ở đâu?
Gió ơi, bạn đến từ đâu?
Sao bạn không nói một lời?
Hay gió chỉ muốn thổi?
Để mọi người thêm vui vẻ?
Gió ơi, nguồn gốc của bạn là gì?
Có phải từ bầu trời xanh?
Gió không mang hình dáng
Hay gió hiện hữu nhưng không thấy?
Gió ơi, bạn từ đâu tới?
Hay từ những vùng biển xanh?
Gió như chiếc quạt khổng lồ
Thổi cho thuyền di chuyển nhanh
* Bài thơ về các loài vật (Nguồn: sưu tầm)
Hãy lắng nghe các bạn ơi
Có rất nhiều câu chuyện thú vị
Có những điều ngược đời lạ lùng
Ăn kem lại làm bỏng lưỡi
Mơ mà cảm giác cay xè
Vịt uống nước mà say sưa
Nên tỉnh dậy mà làm việc
Thế cũng là điều may mắn
Trâu bò lại yếu đuối
Suốt ngày chỉ đòi ăn chuối
Chó học hành suốt ngày
Chăm chỉ đến mức quên giữ nhà
Rất nhiều chuyện xảy ra với con gà này
Ngày nào cũng kêu gọi để đẻ trứng
Mọi thứ đều thật sự phù hợp
Với cái tên Ba Hoa.