Những phát hiện này đã mở ra một chân trời mới cho ngành khảo cổ học.
Giữa bối cảnh đầy thách thức của khoa học không gian, một dự án khảo cổ độc đáo đã được thực hiện ngoài Trái Đất. Các nhà khảo cổ học đã áp dụng kỹ thuật của mình trên Trạm Vũ trụ Quốc tế (ISS), nơi đã tiếp nhận hơn 270 phi hành gia từ 23 quốc gia kể từ năm 1998. Môi trường nhân tạo với điều kiện sống khắc nghiệt do vi trọng lực đã trở thành đối tượng nghiên cứu khảo cổ độc đáo. Cụ thể, các nhà khảo cổ đã biến ISS thành địa điểm khai quật khảo cổ học đầu tiên ngoài hành tinh.
Trạm Vũ trụ Quốc tế (ISS) đã chào đón hơn 270 phi hành gia từ 23 quốc gia kể từ năm 1998. (Ảnh: NASA)
Dự án này do Justin St. P. Walsh của Đại học Chapman và các cộng sự thực hiện, với mục tiêu nghiên cứu 'xã hội vi mô' trên ISS. Họ áp dụng các nguyên tắc khảo cổ học để tìm hiểu cách phi hành gia sử dụng không gian trên trạm. Họ cũng xem xét cách thức sử dụng không gian sống và làm việc của phi hành gia, coi tất cả các vật dụng hàng ngày như là hiện vật khảo cổ. Mục tiêu là không chỉ hiểu rõ hơn về đời sống trên ISS, mà còn phát triển các kỹ thuật khảo cổ học có thể áp dụng cho các môi trường khắc nghiệt và xa xôi khác.
Khu vực Square 05. (Ảnh: NASA)
Nhiệm vụ đầu tiên được thực hiện vào năm 2022. Thay vì đào bới như trên Trái Đất, nhóm nghiên cứu đã điều chỉnh phương pháp và nhờ phi hành đoàn ghi lại hình ảnh của 6 khu vực trên ISS hàng ngày trong suốt 60 ngày. Phân tích các hình ảnh này đã tiết lộ cách thức sử dụng không gian và các vật dụng trên trạm, cho thấy sự khác biệt giữa mục đích thiết kế ban đầu và thực tế.
Kết quả phân tích, được công bố trên tạp chí PLOS One, cho thấy 5.438 'hiện vật' với nhiều mục đích sử dụng khác nhau, từ bút viết, giấy ghi chú đến tai nghe thực tế ảo. Các chuyên gia nhận thấy sự khác biệt lớn giữa mục đích dự kiến và thực tế sử dụng của một số khu vực trên ISS. Ví dụ, Square 05, một phần tường đã được sử dụng để lưu trữ máy tính xách tay và túi vệ sinh cá nhân, thay vì chỉ bảo trì thiết bị như dự định.
Khu vực Square 03. (Ảnh: NASA)
Nghiên cứu này không chỉ mở ra những cách tiếp cận mới trong khảo cổ học mà còn cung cấp thông tin giá trị cho việc thiết kế và lập kế hoạch các nhiệm vụ không gian trong tương lai, từ đó giúp cải thiện cuộc sống và công việc của phi hành gia trên ISS và các trạm vũ trụ khác.
*Nguồn: IFL Science