Theo PGS.TS Nguyễn Đức Minh, Phó hiệu trưởng trường Điện - Điện tử, Đại học Bách khoa Hà Nội, ngành Điện tử - Viễn thông là một trong những ngành tiên tiến nhất của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 và là một trong những lĩnh vực có nhu cầu nhân lực cao tại Việt Nam và trên toàn cầu.
Đặc biệt, Việt Nam được đánh giá là thị trường tiềm năng trong ngành công nghiệp bán dẫn, với nhu cầu cần khoảng 1.000 kỹ sư chất lượng mỗi năm. Kỹ sư trong lĩnh vực Điện tử - Viễn thông là một trong những nguồn nhân lực được đào tạo nhiều nhất.
Ở Việt Nam, hầu hết các trường đại học kỹ thuật đều có chương trình đào tạo ngành này. Tuy nhiên, nội dung học không hoàn toàn giống nhau.
Chương trình đào tạo
Thầy Minh tại Đại học Bách khoa Hà Nội cho biết sinh viên sẽ được học sâu về nhiều lĩnh vực khác nhau.
Trong đó, một phần là về mạch điện tử và vi mạch (thiết kế và sản xuất chip bán dẫn), cũng như cấu trúc máy tính (máy tính nhúng - tích hợp trong các thiết bị điện tử như tivi, tủ lạnh, camera, cũng như các thiết bị viễn thông như trạm phát 4G, 5G, wifi).
Phần khác là về lập trình, từ phần cứng đến phần mềm ứng dụng như website, ứng dụng di động, cơ sở dữ liệu, máy chủ. Sinh viên cũng được học về hệ thống thông tin di động (4G, 5G), mạng máy tính; thiết bị y tế; trí tuệ nhân tạo/máy học và xử lý tín hiệu âm thanh, tiếng nói, ảnh, video, đa phương tiện, sóng điện tử từ trường.
Tại trường Đại học Bách khoa, Đại học Quốc gia TP HCM, chương trình đào tạo bao gồm các môn học liên quan đến công nghệ tiêu biểu như thông tin di động và không dây, các hệ thống kết nối Internet of Things (IoT), sóng siêu âm và anten, mạng viễn thông và mạng máy tính, phát thanh truyền hình, xử lý số tín hiệu, vi mạch số, vi mạch tín hiệu tương tự và kỹ thuật số hỗn hợp, MEMS, thiết kế hệ thống nhúng sử dụng vi điều khiển, FPGA, DSP và SoC.
Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông phân chia ngành này thành ba chuyên ngành là Mạng và dịch vụ Internet, Thông tin không dây và di động, Hệ thống Internet of Things (IoT).
Thời gian đào tạo
Thời gian học ngành Kỹ thuật Điện tử - Viễn thông ở các trường thông thường là 4 năm với hệ cử nhân và 4,5-5 năm với hệ kỹ sư.
Tại Đại học Bách khoa Hà Nội, sinh viên có thể tham gia chương trình cử nhân (4 năm), kết hợp cử nhân - kỹ sư (5-5,5 năm), kết hợp cử nhân - thạc sĩ (5,5 năm). Nếu tiếp tục học lên tiến sĩ, thời gian đào tạo khoảng 8,5 năm.
Học phí
Ngành Kỹ thuật Điện tử - Viễn thông tại hầu hết các trường đại học có mức học phí dao động từ 20 đến 50 triệu đồng một năm.
Ví dụ, tại Đại học Bách khoa Hà Nội, học phí cho chương trình chuẩn trung bình khoảng từ 22 đến 28 triệu đồng một năm. Với chương trình tiên tiến, học phí dao động từ 40 đến 45 triệu đồng, và chương trình liên kết với Đại học Leibniz Hannover (Đức) có mức học phí từ 55 đến 65 triệu đồng.
Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông thu phí trung bình từ 27 đến 34 triệu đồng một năm cho chương trình đại trà.
Tại Đại học Bách khoa TP HCM, học phí khoảng 15 triệu đồng một học kỳ, một năm có 2-3 học kỳ.
Mở ra cơ hội việc làm
Thầy Minh lưu ý học sinh không nên lắng nghe những thông tin sai lệch về công việc của kỹ sư điện tử viễn thông như phải đi kéo cáp, sửa chữa TV. Công việc này thực sự dành cho công nhân kỹ thuật.
Kỹ sư sau khi tốt nghiệp ngành Điện tử - Viễn thông sẽ tham gia vào các lĩnh vực công việc như: thiết kế và sản xuất vi mạch bán dẫn, mạch in; phát triển phần mềm; lập trình các máy tính nhúng; thiết kế và vận hành mạng máy tính và mạng truyền thông; phân tích dữ liệu, trí tuệ nhân tạo/máy học; phát triển và vận hành các thiết bị y tế điện tử (y sinh).
Các công ty thường tuyển dụng kỹ sư điện tử viễn thông bao gồm:
- Các công ty sản xuất vi mạch bán dẫn: Samsung, Intel, Infineon, Bosch, Qorvo, CoAsia, Renesas, Marvel, Qualcomm, Mediatek, TSMC...
- Các công ty phát triển phần mềm nhúng: FPT Software, Viettel High Tech, VNPT Technology, Samsung, Toshiba, Panasonics, Nissan, LG Electronics...
- Các công ty phát triển phần mềm như FPT Software, Zalo, VNG...
- Các doanh nghiệp cần phân tích dữ liệu như các ngân hàng, công ty bảo hiểm.
- Các bệnh viện.
- Các công ty viễn thông như Viettel, VNPT, Mobifone, Vinaphone, FTel.
Theo khảo sát của Đại học Bách khoa Hà Nội, mức lương của kỹ sư Điện tử viễn thông mới ra trường dao động từ 12 đến 20 triệu đồng một tháng, sau 5 năm có thể lên đến khoảng 30 triệu đồng.
Trong lĩnh vực bán dẫn, theo Cộng đồng Vi mạch Việt Nam, mức lương trung bình sau thuế của kỹ sư thiết kế chip trong năm đầu làm việc là khoảng 220 triệu đồng, tức là trung bình hơn 18 triệu đồng mỗi tháng. Với 5 năm kinh nghiệm, thu nhập của họ có thể lên đến 330 triệu đồng mỗi năm. Con số này tăng dần lên hơn 800 và 1,3 tỷ đồng nếu có 15-20 năm kinh nghiệm.
Nếu không muốn đi làm ngay sau khi tốt nghiệp, sinh viên có thể nộp đơn ứng tuyển các học bổng thạc sĩ, tiến sĩ tại Pháp, Hàn Quốc, Đức, Đài Loan, Nhật Bản. Ở Bách khoa Hà Nội, 95% sinh viên sẽ làm việc tại các doanh nghiệp sau khi tốt nghiệp, còn 5% sẽ chọn du học.