Câu hỏi “Học đại học hay xuất khẩu lao động?” đang gây tranh cãi và phân định với nhiều quan điểm đa dạng, không chỉ trong cộng đồng học sinh mà còn lan rộng ra nhiều tầng lớp xã hội.
“Tháng 6 mùa thi” luôn là thời điểm đầy xúc động với học sinh và phụ huynh. Ngoài các trường đại học và cao đẳng, hiện nay còn có cơ hội tham gia “tuyển sinh” vào các doanh nghiệp để xuất khẩu lao động.
Câu hỏi “Học đại học hay xuất khẩu lao động?” đang gây tranh cãi và phân định với nhiều quan điểm đa dạng, không chỉ trong cộng đồng học sinh mà còn lan rộng ra đến nhiều tầng lớp trong xã hội.
Dĩ nhiên, “so sánh không phải lúc nào cũng công bằng”. Và vì tính “khập khiễng” nên khó mà bền vững, trừ khi được xã hội hiểu biết và chia sẻ trách nhiệm cho một tương lai tươi sáng. Bởi câu hỏi “học đại học hay xuất khẩu lao động” ở quy mô rộng lớn liên quan đến tài nguyên quốc gia và triển vọng dân tộc.
Nếu so sánh việc chi trả học phí hàng tháng cho con với việc “đem tiền về cho mẹ” ngay tại thời điểm hiện tại được coi là “tính hiếu thảo” và “đầu tư có hiệu quả”, thì rõ ràng việc cho con tham gia xuất khẩu lao động là sự ưu tiên của những gia đình khó khăn về mặt kinh tế.
Nếu suy nghĩ về việc dành 4-6 năm cho đại học chỉ để có một tấm bằng với hình áo mũ cử nhân trong tay, và trong thời gian đó, chỉ mơ mộng mà không đầu tư vào học hành, sau này ra trường gặp khó khăn tìm việc làm, sau đó lại phải chịu lương thấp, thì lựa chọn đó có thể được xem là một sự lãng phí.
Nếu bạn cố gắng đọc và suy ngẫm sâu sắc, rồi thấu hiểu về những con người đã được giáo dục và đào tạo từ xưa đến nay, cùng với cách họ sống, tư duy và đóng góp cho xã hội, bạn sẽ không thể phủ nhận giá trị của việc học hành.
Học đại học trước và sau đó mới đi làm là con đường mạch lạc và hợp lý. Ngược lại, nếu suy nghĩ về việc đi làm trước để kiếm tiền, sau đó mới quay lại học đại học, thì điều này không dễ dàng, trừ khi trong một số trường hợp đặc biệt.
Các trường hợp đặc biệt như Steve Jobs, Bill Gates... là những ngoại lệ và không thể coi là 'mô hình lý tưởng' cho tất cả mọi người trong thế hệ ngày nay.
Ở một góc nhìn khác, việc một dân tộc có văn hoá và có thể xuất khẩu lao động trí óc là một điều đáng tự hào. Điều này không chỉ làm giàu cho đất nước mà còn lan tỏa những giá trị văn hoá ra thế giới.
Tuy nhiên, nếu chỉ tập trung vào việc xuất khẩu lao động với mục đích đơn giản là “kiếm tiền về cho gia đình”, thì sự giàu có và thịnh vượng sẽ mãi là một ước mơ xa xỉ và “nghèo bền vững” là điều không thể tránh khỏi.
Học đại học khác với việc học nghề. Mục tiêu của đại học là cung cấp kiến thức, nguyên lý cơ bản để phát triển tư duy, sáng tạo; rèn luyện kỹ năng đặc biệt là kỹ năng nghiên cứu, tự học suốt đời, nhằm thích ứng với mọi biến động của xã hội và đóng góp tích cực vào sự tiến bộ của xã hội.
Một người được đào tạo một cách toàn diện, tuân thủ “tinh thần đại học” sẽ tự tin đối mặt với cuộc sống, với mọi thử thách cũng như môi trường công việc.
Thay đổi nghề hoặc lĩnh vực cũng không là vấn đề lớn, bởi vì khả năng tự học, tự nghiên cứu đã được phát triển trong quá trình học đại học.
Nếu một người có bằng đại học đích thực nhưng không may mắn không tìm được việc làm ngay sau khi tốt nghiệp, họ vẫn có thể tự mình khởi nghiệp và dẫn dắt người khác.
Và nếu phải thay đổi công việc vì lý do nào đó, họ vẫn có khả năng thích ứng với môi trường mới một cách dễ dàng…
Giáo dục đại học có nguyên tắc riêng, bất kể xã hội phát triển theo hình thức nào, đại học vẫn kiên định với những nguyên tắc đó, giống như một điểm cố định trong cuộc biến đổi của xã hội.
Để đạt được mục tiêu “giáo dục đại học”, người học phải tự chịu trách nhiệm với việc học, với gia đình và xã hội.
Tuy nhiên, quan trọng hơn cả là các trường đại học phải kiên định với sứ mệnh giáo dục đại học của mình.
Hiện nay, có một số trường đã lạc lõng khỏi sứ mệnh của mình, thay đổi những giá trị cốt lõi để phù hợp với thị trường, dường như họ đang chuyển từ vai trò đào tạo đại học sang hướng dẫn nghề nghiệp.
Vì tâm lý đám đông đang dần chuyển hướng muốn giàu có nhanh chóng và mong muốn có được thành công ngay lập tức, điều này khiến cho việc học không còn được ưu tiên như trước.
Kết quả của quá trình đào tạo và giá trị mà người học thu được cũng đã trải qua nhiều thay đổi đáng kể.
Do đó, câu hỏi xoay quanh “học đại học hay xuất khẩu lao động” trở nên phổ biến và có nhiều quan điểm khác nhau, điều này là điều dễ hiểu.
Mỗi người, mỗi gia đình đều phải tự lựa chọn cho mình một tương lai phù hợp với hoàn cảnh của mình.
Chúng ta không nên ép buộc hoặc đưa ra lời khuyên về con đường mà mỗi người nên chọn.
Và sau những “tháng Sáu mùa thi”, mỗi người lại mang theo những cảm xúc riêng của mình.
Có những trường hợp “nước mắt chảy ngược”. Có những người rất muốn học hành nhưng vì hoàn cảnh gia đình, không thể tiếp tục học đại học và phải dừng lại để kiếm sống, mang theo nhiều nuối tiếc...
Ngoài ra, cũng có những gia đình chỉ cần con đồng ý đi học đại học hoặc cao đẳng thì con muốn gì cũng được chấp nhận, không tiếc bất cứ điều gì...
Có những thí sinh có thành tích học tập tốt, nhưng phải đối mặt với sự phân vân giữa đam mê cá nhân và nguyện vọng của gia đình, hoặc phải đắn đo khi lựa chọn giữa các trường học, hoặc quyết định giữa du học và học ở địa phương...
Cuối cùng, em cũng quyết định mang theo chiếc va-li để sang nước ngoài tiếp tục học đại học, ước mơ về tương lai rộng mở. Gia đình và người thân tổ chức các buổi chia tay ấm áp, tràn đầy niềm tự hào.
Tuy nhiên, không ít em phải từ bỏ giấc mơ học hành để bắt đầu cuộc hành trình lao động xa nhà. Họ mong ước một ngày sẽ “kiếm được tiền để lo cho mẹ” và xây dựng một tương lai tươi sáng hơn.
Xã hội hiện đại đa dạng và phong phú. Dù là du học, học đại học hay lao động ở nước ngoài, thì nỗ lực và chân thành luôn được đền đáp.
Tất nhiên, dù du học, học đại học hay đi làm ở nước ngoài, trong tuổi trẻ, việc ưu tiên cho học vẫn cực kỳ quan trọng.
Nếu lựa chọn học đại học, cần phải dành phần lớn thời gian để tận hưởng những năm tháng đẹp nhất của cuộc đời tại trường đại học và chú trọng vào việc học hành. Ngay cả khi phải làm thêm, cũng cần phải cố gắng hết sức để học vẫn luôn là mục tiêu chính.
Đừng để việc kiếm thêm tiền trở thành ưu tiên hàng đầu và học hành chỉ là việc nhàn nhã phụ thuộc vào mục tiêu đạt điểm để nhận bằng cấp.
Có lẽ sau những năm tháng áp lực học hành ở trung học, khi đã đủ điều kiện vào đại học, ta muốn dành thời gian thư giãn, tận hưởng sự tự do và sự hỗ trợ từ gia đình trước khi quyết định tương lai.
Chọn con đường học tập như vậy có thể làm mất đi nhiều cơ hội, trong đó có cả tương lai.
Nếu trong những năm làm việc ở nước ngoài, bên cạnh việc kiếm tiền tự nuôi sống, ta còn có thể học được nhiều điều như cách làm việc, kỹ năng quản lý, cách sử dụng tiền bạc; điều này sẽ là nền tảng cho một tương lai tươi sáng.
Nhưng nếu chỉ vì mục đích kiếm tiền mà bỏ qua mọi thứ ở đất nước khác, thì rất khó có thể đạt được thành công ngay từ hiện tại, cũng đừng mơ về viễn cảnh thay đổi số phận ở quê hương...
Thanh niên, bất kể ở nơi nào, trong điều kiện nào cũng là nguồn lực quý báu và tài nguyên quan trọng của đất nước.
Quốc gia nào khai thác và tận dụng tài nguyên con người một cách hiệu quả thì quốc gia đó chắc chắn sẽ phát triển.
Tài năng của mỗi người cũng là một phần của tài sản quốc gia. Nếu chúng ta tiếp tục đánh giá học sinh bằng điểm số và học phí như một thị trường giáo dục, mà không quan tâm đến khả năng và phẩm chất của họ, chỉ phân biệt giữa ai có khả năng học đại học và ai không, thì có nguy cơ mất đi những tài năng quý báu đối với đất nước.
Điều này cũng là sự lãng phí tài nguyên quốc gia. Vì vậy, bên cạnh những biện pháp thông thường hiện nay, chúng ta cần những chính sách đặc biệt để đầu tư vào những người có tài năng, những người mang lại sức mạnh cho đất nước.
Ở những nơi đó, phẩm chất và tài năng của học sinh được đánh giá cao và được tìm kiếm, đào tạo và sử dụng một cách công bằng và khách quan. Khi những người tài năng được tìm thấy và phát triển, đất nước sẽ phát triển mạnh mẽ và bền vững.
Hiện nay, số lượng sinh viên tốt nghiệp đại học tăng lên mỗi năm nhưng chất lượng không phải lúc nào cũng đồng đều.
Không phải tất cả sinh viên tốt nghiệp đại học đều là những người tài năng. Nhưng rõ ràng, những người tài năng vẫn chiếm phần lớn trong số họ.
Nếu chúng ta có thể nhận biết và phát triển những tài năng từ thời trung học, cung cấp đào tạo chất lượng tại các trường đại học và tận dụng những người tài năng ngay khi họ mới ra trường, thì việc sử dụng tài nguyên quốc gia sẽ hiệu quả hơn và giấc mơ về một đất nước mạnh mẽ và thịnh vượng sẽ trở thành hiện thực.
Sự thành công của một quốc gia phụ thuộc vào việc chăm sóc cho từng cá nhân, giúp họ cảm thấy hạnh phúc trong từng khoảnh khắc của cuộc sống. Khi đó, sức mạnh của quốc gia sẽ được tăng cường bởi sự hòa hợp của mọi người.
Một quốc gia thành công không chỉ dựa vào các chỉ số tăng trưởng ngắn hạn. Thành công của mỗi người không chỉ phản ánh qua điểm số học tập, bằng cấp hay vị trí và tài sản, mà còn bằng sự hạnh phúc và ý nghĩa trong cuộc sống.
Để xây dựng một xã hội hài hòa, chúng ta cần hiểu rõ giá trị văn hóa và giáo dục.
Để đạt được hạnh phúc, mỗi người cần thúc đẩy cho bản thân một cuộc sống lành mạnh và ý nghĩa từ khi còn nhỏ, không chờ đến tuổi già mới tìm kiếm sự hạnh phúc.
Một quốc gia hạnh phúc không chỉ là quốc gia giàu có về tài nguyên vật chất, mà là nơi mà mọi công dân đều được hưởng hạnh phúc.
Mọi người đều có quyền sống trong một môi trường lành mạnh và được đối xử công bằng, đặc biệt là trong lĩnh vực y tế và giáo dục.
Ngày nay, mỗi người, mỗi gia đình đều phải cân nhắc giữa việc tiếp tục học đại học và đi xuất khẩu lao động, tuân thủ điều kiện và khả năng của bản thân.
Trên phạm vi quốc gia, chúng ta cần phải cẩn trọng phân tích để thiết lập những chính sách phù hợp, thúc đẩy mục tiêu phát triển bền vững và hướng tới sự hùng cường và thịnh vượng của đất nước.