Sau mười năm sử dụng bàn phím Dvorak thay cho Qwerty, tôi đã nhận ra những điều gì?

Một cách bố trí bàn phím được đánh giá 'tốt hơn' so với Qwerty, nhưng thực sự ra sao?

*Đây là quan điểm cá nhân của Jon Porter, biên tập viên The Verge, được dịch lại bởi chúng tôi

Trong lĩnh vực công nghệ, không gì là vĩnh cửu. Máy tính để bàn đã dần bị thay thế bởi laptop, và gần đây là smartphone cùng máy tính bảng để tăng tính di động. Giao diện USB Type-A, sau gần 1/4 thế kỷ, cũng đã bị thay thế bởi chuẩn USB-C với nhiều tiện ích hơn.

Tuy nhiên, có một yếu tố vẫn luôn tồn tại, đó là cách bố trí phím Qwerty. Dù đã trải qua nhiều thời kỳ, từ máy đánh chữ đến máy tính, và gần đây nhất là sự chuyển đổi giữa bàn phím vật lý và màn hình cảm ứng, nhưng mỗi khi nói về Qwerty, nhiều người vẫn cho rằng nó không hiệu quả như bàn phím Dvorak, được phát minh từ những năm 30 của thế kỷ trước.

Theo đó, bàn phím Qwerty có cách bố trí phím thông thường (ít nhất trong tiếng Anh) xa nhau, để tránh việc phím kẹt trong các máy đánh chữ, nhưng cũng làm cho việc di chuyển tay của người dùng nhiều hơn, gây mệt mỏi và làm giảm tốc độ đánh máy. Bàn phím Dvorak được phát minh để giải quyết vấn đề này, với các phím thông thường được sử dụng nhiều nhất được đặt gần nhau, giúp tăng tốc độ đánh máy và thoải mái hơn cho người dùng.

Tuy nhiên, phải thừa nhận rằng tất cả những lý thuyết này chỉ là lý thuyết, trong thực tế thì như thế nào? Hiện tại, sau 10 năm sử dụng bàn phím Dvorak, tôi có thể khẳng định rằng nó đã giúp tôi đánh máy nhanh hơn, nhưng vì một lí do khác chứ không phải vì cách sắp xếp chữ như đã được giải thích.

Quay ngược thời gian về năm 2009, khi đó tôi chỉ là một học sinh cấp 3. Một ngày nọ, khi lướt web, tôi tình cờ đọc được một bài viết về bàn phím Dvorak và quyết định học. Lúc đó, tôi có nhiều thời gian và công việc trên máy tính không quá quan trọng, nên việc thử nghiệm một loại bàn phím mới không là vấn đề lớn.

Ngược lại hoàn toàn với bàn phím Qwerty quen thuộc, việc học sử dụng bàn phím Dvorak là một thách thức lớn. Tôi phải học lại hoàn toàn cách gõ. Nhờ việc học layout mới, tôi học được cách đặt tay lên hàng phím chính để đánh những chữ quan trọng nhất và học cách gõ mà không cần nhìn bàn phím.

Hiện tại, sau 10 năm, tôi đã quên hầu hết quá trình học. Một số bài viết tôi có thể đánh nhanh trong vài giờ trên Qwerty nhưng mất cả buổi trên Dvorak vì tôi không nhớ vị trí các chữ. Ban đầu, tôi cảm thấy bất lực như một người già không biết cách sử dụng máy tính của mình. Tuy nhiên, sau thời gian luyện tập, tốc độ gõ của tôi đã cải thiện và tôi hoàn toàn quen với bàn phím mới. Với Dvorak, tôi có thể gõ 10 ngón mà không nhìn vào bàn phím, giúp việc học và làm việc trở nên dễ dàng hơn.

Đối với tôi, việc chuyển sang Dvorak đã đòi hỏi tôi phải học lại kỹ năng đánh máy, từ đó tăng tốc độ, chứ không phải vì cách sắp xếp chữ của nó. Cũng phải nhắc đến rằng việc sử dụng loại bàn phím này cũng có một số ưu điểm, như việc giữ mật khẩu bí mật và ngăn chặn người khác sử dụng máy tính của tôi.

Tuy nhiên, Dvorak cũng có một nhược điểm cố hữu. Hầu hết các phần mềm hiện nay đều được thiết kế dựa trên bàn phím Qwerty, nên việc sử dụng Dvorak có thể gặp khó khăn trong việc bấm các phím tắt.

Tôi không khuyến khích việc chuyển sang Dvorak cho những người đã thành thạo với Qwerty, vì họ sẽ phải học lại từ đầu và có thể không đạt được tốc độ như mong đợi.

Tuy nhiên, cho những người đánh máy chậm, nhấn từng chữ một, tôi muốn đưa ra một lời khuyên: hãy thử sử dụng Dvorak. Bạn có thể thử thách bản thân bằng cách giữ nguyên bố cục phím vật lí theo Qwerty, nhưng thay đổi layout thành Dvorak bằng phần mềm. Bằng cách học sử dụng loại bàn phím mới, có thể bạn sẽ gõ nhanh hơn.

Nhiều người hỏi liệu tôi có thể sử dụng bàn phím Qwerty hay không? Câu trả lời là có, đặc biệt là trên smartphone vì so với bàn phím vật lí, màn hình cảm ứng của smartphone phù hợp hơn với cách bố trí chữ theo Qwerty.