Scylla

Trong thần thoại Hy Lạp, Scylla (/ˈsɪlə/; tiếng Hy Lạp: Σκύλλα) là một con quái vật biển sống ở eo biển Messina, nằm giữa Ý và Sicilia. Scylla cư ngụ bên bờ Ý, đối diện với Charybdis ở bờ Sicilia. Eo biển này rất hẹp, đến nỗi nếu các thủy thủ tránh được Charybdis bên này thì sẽ phải đối mặt với Scylla bên kia.

Câu thành ngữ tiếng Anh 'Between Scylla and Charybdis' (tạm dịch: giữa Scylla và Charybdis) tương đương với câu tránh vỏ dưa gặp vỏ dừa trong tiếng Việt, chỉ việc phải chọn giữa hai tình huống nguy hiểm tương đương.

Nguồn gốc

Scylla lần đầu tiên xuất hiện trong tác phẩm Odyssey của Homer. Các nhà thơ như Homer, Ovidius, Servius, và Apollodorus đều coi nữ thần Crataeis là mẹ của Scylla. Homer và Ovid không đề cập đến cha của Scylla, nhưng Apollodorus cho rằng cha nàng có thể là Triton, Phorcys, hoặc một thần biển nào đó. Hesiod cho rằng cha mẹ của Scylla là Apollo và Hecate, trong khi Acusilaus cho rằng nàng là con của Hecate và Phorkys. Để giải thích sự khác biệt, Apollonius của Rhodes cho rằng Crataeis chỉ là tên gọi khác của Hecate, cùng với Phorcys là cha mẹ của Scylla. Stesichorus gọi mẹ của Scylla là Lamia, con gái của Poseidon, trong khi Hyginus cho rằng Scylla là con của Typhon và Echidna.

Thần thoại

Theo John Tzetzes và Servius, Scylla là một naiad quyến rũ, được Poseidon yêu thương. Amphitrite, vợ của Poseidon, ghen tị và biến Scylla thành một sinh vật kinh khủng. Trong khi đó, Hyginus kể rằng Scylla được thần Glaucus yêu mến, nhưng phù thủy Circe lại yêu Glaucus và vì thế, Circe đã hãm hại Scylla. Cả hai câu chuyện đều cho thấy Scylla bị tấn công bởi thuốc độc trong nước tắm của nàng.

Scylla trở thành một quái vật kinh hoàng với 6 đầu dài ngoằn, mỗi đầu có 3 hàm răng sắc nhọn. Cơ thể nàng có 12 xúc tu ở chân và 6 cái đầu chó mọc xung quanh eo. Trong hình dạng này, Scylla ẩn nấp trong một tảng đá, chờ đợi những thủy thủ bất cẩn đi qua để vươn những chiếc cổ dài và bắt họ. Scylla đại diện cho các mỏm đá ngầm, trong khi Charybdis đại diện cho các vực nước xoáy.

Odyssey

của Homer

Trong Odyssey XII, Circe khuyên Odysseus nên cho tàu đi gần Scylla hơn để chỉ mất vài thủy thủ, thay vì đối mặt với Charybdis có thể nhấn chìm toàn bộ tàu và toàn bộ phi hành đoàn. Odysseus cũng được khuyên tìm nữ thần sông Crataeis, mẹ của Scylla, để xin sự giúp đỡ. Mặc dù Odysseus đã vượt qua eo biển thành công, nhưng sự lơ là do bị Charybdis đánh lạc hướng đã khiến Scylla bắt và nuốt chửng 6 thủy thủ trên tàu.

Metamorphoses của Ovid

Theo Ovidius, Glaucus bị mê hoặc bởi vẻ đẹp của Scylla, nhưng nàng từ chối vì hình dạng nhân ngư của ông. Scylla sau đó trốn đến một nơi mà Glaucus không thể theo kịp. Để chiếm được tình cảm của nàng, Glaucus đã tìm đến phù thủy Circe để xin một lọ thuốc tình yêu. Tuy nhiên, Circe lại phải lòng Glaucus và cuộc gặp gỡ không thành công. Ghen tị với Scylla, Circe đã đổ thuốc độc vào hồ tắm của nàng, biến nàng thành một sinh vật kinh tởm và đáng sợ.

Câu chuyện này sau đó được chuyển thể thành vở opera bi kịch 5 hồi, Scylla et Glaucus (1746), do nhà soạn nhạc người Pháp Jean-Marie Leclair sáng tác.

Endymion của Keats

Trong phiên bản của John Keats về thần thoại Scylla và Glaucus trong tập thơ Endymion (1818), Circe không biến Scylla thành quái vật mà đã sát hại nàng như một kẻ thù. Glaucus sau đó đưa xác Scylla đến một cung điện pha lê dưới đáy đại dương, nơi chôn cất các tình nhân đã chết trên biển. Một thiên niên kỷ sau, thần Endymion đã hồi sinh Scylla và kết nối nàng với Glaucus.

Tranh minh họa

Tại Tu viện Hoàng gia Corvey ở Đức, có một bức tranh tường độc đáo từ thế kỷ IX miêu tả trận chiến giữa Odysseus và Scylla, một hình ảnh hiếm thấy trong nghệ thuật thời trung cổ. Bức tranh của J. M. W. Turner (1841) tái hiện cảnh Scylla bỏ trốn khi đối diện với hình dạng kỳ lạ của Glaucus, hiện đang trưng bày tại Bảo tàng Nghệ thuật Kimbell.

Tranh của Eglon van der Neer tại bảo tàng Rijksmuseum ghi lại khoảnh khắc Scylla bắt đầu biến hình sau khi Circe đổ thuốc độc vào nước, dưới sự chứng kiến của Glaucus (1695). Tranh của John Melhuish Strudwick (1886) thể hiện Circe đang rót thuốc độc vào nước trong khi Scylla chuẩn bị tắm.

Ghi chú

• Apollodorus, Apollodorus, The Library, with an English Translation by Sir James George Frazer, F.B.A., F.R.S. in 2 Volumes. Cambridge, MA, Harvard University Press; London, William Heinemann Ltd. 1921. Xem trực tuyến
• Apollonius of Rhodes, Apollonius Rhodius: the Argonautica, dịch bởi Robert Cooper Seaton, W. Heinemann, 1912 Internet Archive
• Fowler, R. L., Early Greek Mythography: Volume 2: Commentary, Oxford University Press, 2013. ISBN 978-0198147411
• Hyginus, Gaius Julius, The Myths of Hyginus, biên tập và dịch bởi Mary A. Grant, Lawrence: University of Kansas Press, 1960
• Most, G.W. (2007), Hesiod: The Shield, Catalogue, Other Fragments, Loeb Classical Library, no. 503, Cambridge, MA, ISBN 978-0-674-99623-6
• Ogden, Daniel (2013). Drakon: Dragon Myth and Serpent Cult in the Greek and Roman Worlds. Oxford University Press. ISBN 9780199557325

Các liên kết hữu ích

• Scylla và Charybdis từ Encyclopædia Britannica
• Scylla và Charybdis trên Ancient History Encyclopedia