Buzz
| Sếu đầu đỏ hay Sếu cổ trụi | |
|---|---|
Sếu đầu đỏ tại vườn quốc gia Tràm Chim, Đồng Tháp | |
| Tình trạng bảo tồn | |
Sắp nguy cấp (IUCN 3.1) | |
| Phân loại khoa học | |
| Giới (regnum) | Animalia |
| Ngành (phylum) | Chordata |
| Lớp (class) | Aves |
| Bộ (ordo) | Gruiformes |
| Họ (familia) | Gruidae |
| Chi (genus) | Grus |
| Loài (species) | G. antigone |
| Phân loài (subspecies) | G. a. sharpii |
| Danh pháp ba phần | |
| Grus antigone sharpii Blanford, 1895 (Indochinese or Burmese sarus crane, Sharpe's crane, red-headed crane) | |
Sếu đầu đỏ, còn được biết đến với tên là sếu cổ trụi, có tên khoa học là Grus antigone sharpii, là một phân loài của loài sếu sarus. Đây là một loài chim quý hiếm sống ở miền nam Việt Nam, được liệt vào Sách đỏ Việt Nam và Sách đỏ IUCN toàn cầu.
Kích thước và hình dạng
Sếu đầu đỏ phương Đông khi trưởng thành có chiều cao khoảng 150–180 cm; sải cánh từ 220–250 cm và nặng trung bình 8–10 kg, là loài sếu lớn nhất trong họ sếu.
Chim trưởng thành có đầu và cổ trần lông, trừ một vài đốm màu xám ở má. Vùng cổ và gáy có ít lông đen. Phần dưới cổ và toàn bộ lông còn lại màu xám ngọc trai. Lông đuôi, lông bao quanh cánh sơ cấp và lông cánh sơ cấp đều đen. Mắt chim màu cam. Mỏ chim màu xám nhạt. Chân có màu đỏ thịt. Da trần ở đỉnh đầu và phía trước mắt có màu lục xám. Da trần ở đầu và cổ có màu đỏ. Khác với loài phụ Ấn Độ (G. a. antigone) là loài nhỏ hơn và thiếu vòng trắng ở cổ. Lông cánh tam cấp của loài phụ Ấn Độ là màu trắng, trong khi ở loài phụ này là màu xám ở lông nhỏ ở chim non ở đầu và cổ.
Chế độ ăn
Sếu đầu đỏ có chế độ ăn tạp, chúng thường ăn các thức ăn thô như rễ cây, củ cây, côn trùng, động vật giáp xác và một số loài thú nhỏ, thường xuất hiện tại các đầm lầy và vùng nước nông.
Sinh sản
Sếu đầu đỏ sinh sản mỗi năm một lần, từ tháng 7 đến tháng 10 (mùa mưa). Mỗi lần sinh sản, một cặp sếu đầu đỏ đẻ khoảng hai trứng, nhưng thường chỉ nuôi được một con con. Tổ của chúng được xây dựng trên mặt đất bằng xác cây thủy sinh. Mỗi cặp sếu đầu đỏ khi đã kết đôi sẽ sống cùng nhau suốt cuộc đời. Nếu một trong hai con mất đi, con còn lại sẽ duy trì trung thành và thậm chí có thể 'tuyệt thực' để đi theo bạn đời.
Sinh thái và phân bố
Các loài sếu đầu đỏ thường sống trong các đầm lầy, vùng nước nông và đất ngập nước mặn có nhiều cỏ năn. Chúng ưa ăn củ cỏ năn kim và năn ống, sử dụng mỏ để đào củ. Ngoài ra, chúng cũng ăn các loài côn trùng nhỏ, cá bé, ếch và đôi khi là chuột. Chúng thường xây tổ dưới bóng mát của các cây thân gỗ như tràm hoặc các loại cây ngập nước khác để ấp trứng.
Loài sếu đầu đỏ phương Đông thường sinh sống trong các khu rừng khô ở khu vực trung tâm Đông Nam Á, trước đây từng phân bố rộng rãi tại Việt Nam, Lào, Campuchia, Myanmar, Thái Lan và Vân Nam. Nhưng hiện nay chỉ còn khoảng 1.000 cá thể sống trong khu vực này.
Sự đe dọa
Sếu đầu đỏ là một loài chim quý hiếm, được bảo vệ bởi pháp luật của hầu hết các quốc gia nơi chúng sinh sống, bao gồm cả Việt Nam. Mối đe dọa lớn nhất đối với loài này tại Việt Nam là mất môi trường sống do sự thu hẹp của vùng sống và giới hạn nguồn thức ăn. Biến đổi khí hậu và những tác động không lường trước đến môi trường cũng gây nguy hiểm cho sếu đầu đỏ. Ngoài ra, việc buôn bán trái phép trứng, chim non và chim trưởng thành hoặc săn bắt sếu cũng là một mối đe dọa ít được biết đến tại Việt Nam.
Bảo tồn loài chim
Gần đây, Sếu đầu đỏ đã trở lại vùng Đồng Tháp Mười rộng lớn nhờ việc phục hồi sinh cảnh đất ngập nước, giúp cho các khu vực thức ăn của chúng phát triển trở lại. Mỗi năm, khoảng 20 cá thể được ghi nhận xuất hiện tại đây.
Vùng Đồng Tháp Mười từng là nơi cư trú chính của Sếu đầu đỏ tại Việt Nam. Tuy nhiên, việc điều chỉnh chế độ thủy văn để phòng cháy chữa cháy đã làm thay đổi sinh cảnh, dẫn đến hạn chế nguồn thức ăn của loài chim này và suy giảm số lượng chúng. Từ năm 2007, WWF đã triển khai nhiều hoạt động phục hồi sinh cảnh tại Vườn quốc gia Tràm Chim, một phần của Đồng Tháp Mười, với mục tiêu tái tạo điều kiện sống tự nhiên cho Sếu đầu đỏ. Sau vài năm triển khai, nguồn thức ăn chính của chúng – cỏ năng – đã phục hồi. WWF ghi nhận sự trở lại của loài Sếu quý hiếm này trong những năm gần đây và tiếp tục triển khai các hoạt động bảo tồn tại Láng Sen, khu bảo tồn đất ngập nước còn lại của Đồng Tháp Mười.
Liên kết ngoài
(tiếng Việt)
- Chim sếu đầu đỏ trên Từ điển bách khoa Việt Nam
- Chim sếu cổ trụi Grus antigone sharpii trên SVRVN
- Chim sếu đầu đỏ ở Đồng bằng sông Cửu Long có thể đang đứng trước nguy cơ tuyệt chủng - báo Tuổi Trẻ 05/08/2006 15:05 (GMT + 7)
- Chim sếu đầu đỏ có thể sắp không còn nữa? Theo Trần Triết (Đại học Khoa học Tự nhiên TP.HCM, Hội Sếu quốc tế - chương trình VN) - báo Tuổi Trẻ 01/05/2006 07:13 (GMT + 7)
