Buzz
(Tổ Quốc) - Sức mạnh của vụ nổ này khủng khiếp đến mức, nó phát ra ánh sáng mạnh gấp 10 lần so với bất kỳ vụ nổ siêu tân tinh nào từng được ghi nhận, và diễn ra liên tục trong 3 năm thay vì chỉ trong một khoảng thời gian ngắn.
Các nhà thiên văn học vừa phát hiện vụ nổ lớn nhất từng xảy ra trong vũ trụ, theo thông tin được đăng tải trên trang Space.com. Được đặt tên là AT2021lwx, vụ nổ này có độ sáng 'đáng kinh ngạc', hơn gấp mười lần so với bất kỳ vụ nổ siêu tân tinh nào từng được ghi nhận. Thông thường, các vụ nổ siêu tân tinh xảy ra khi các ngôi sao lớn chết, và chỉ kéo dài vài tháng, tỏa ra ánh sáng có thể soi rọi cả dải thiên hà. Tuy nhiên, vụ nổ AT2021lwx này thậm chí đã diễn ra trong ít nhất 3 năm.
Quy mô của AT2021lwx lớn hơn khoảng 100 lần so với Hệ Mặt trời, và sáng gấp hai nghìn tỷ lần so với Mặt trời ở cực điểm. AT2021lwx cũng sáng hơn ba lần so với ánh sáng phát ra khi các ngôi sao bị xé toạc và nuốt chửng bởi các lỗ đen siêu lớn - sự kiện được gọi là 'sự kiện gián đoạn thủy triều' hay 'TDE'. Theo ước tính, nơi xảy ra vụ nổ AT2021lwx cách Trái Đất khoảng 8 tỷ năm ánh sáng trong chòm sao Vulpecula, tức khi vũ trụ mới 6 tỷ năm tuổi.
Sức mạnh của vụ nổ AT2021lwx khủng khiếp đến mức, nó phát ra ánh sáng gấp 10 lần so với bất kỳ vụ nổ siêu tân tinh nào từng được ghi nhận, và diễn ra liên tục suốt 3 năm mà vẫn chưa chấm dứt hoàn toàn. Ảnh: Internet
AT2021lwx lần đầu tiên được phát hiện bởi chương trình khảo sát bầu trời Zwicky Transient Facility ở bang California (Mỹ) vào năm 2020, và sau đó được theo dõi bởi Hệ thống cảnh báo cuối cùng về tác động của thiên thạch đối với mặt đất (ATLAS) có trụ sở tại Hawaii (Mỹ).
Cả hai hệ thống này đều được thiết kế để khảo sát bầu trời đêm để tìm các sự kiện thiên văn có mức độ thay đổi nhanh chóng về độ sáng theo thời gian. Sự thay đổi này có thể là do một siêu tân tinh hoặc một vụ nổ tia gamma (GRB) nằm sâu trong vũ trụ, hoặc một thứ gì đó gần Trái Đất hơn như sao chổi hoặc tiểu hành tinh.
Có điều đáng chú ý, mặc dù AT2021lwx được các đài thiên văn phát hiện từ ba năm trước, nhưng quy mô và sức mạnh tuyệt đối của vụ nổ này vẫn chưa được biết cho đến bây giờ.
'Chúng tôi đã tình cờ phát hiện ra điều này, vì thuật toán tìm kiếm của chúng tôi đã ghi nhận nó khi đang tìm kiếm một loại siêu tân tinh', nhà nghiên cứu Philip Wiseman của Đại học Southampton, người đứng đầu nhóm nghiên cứu, chia sẻ.
'Hầu hết các vụ nổ siêu tân tinh và TDE chỉ tồn tại trong vài tháng trước khi tan biến. Đối với một hiện tượng sáng liên tục trong hơn hai năm, chúng tôi đã nhận thấy điều này rất không bình thường.'
Wiseman và các nhà thiên văn học cho rằng AT2021lwx có thể là kết quả của lỗ đen 'tàn phá' một đám mây khí lớn hơn Mặt trời hàng nghìn lần.
Trong những sự kiện như vậy, lỗ đen nuốt chửng các mảnh của đám mây khí và gửi sóng xung kích vào cả phần khí còn lại và một vòng bụi hình xuyến xung quanh nó, tạo ra bức xạ điện từ có độ sáng cực mạnh.
Mặc dù đã từng chứng kiến những sự kiện tương tự trước đây, chúng rất hiếm khi xảy ra và không có trường hợp nào có quy mô như AT2021lwx được ghi nhận trước đó.
So với vụ nổ tia gamma GRB 221009A được các nhà thiên văn học phát hiện vào năm 2022, AT2021lwx không thực sự sáng bằng. Mặc dù khoảng thời gian tồn tại của GRB khá dài, nhưng AT2021lwx đã tạo ra nhiều năng lượng hơn trong vòng đời của nó so với vụ nổ tia gamma này.
Sau khi khám phá ban đầu, nhóm các nhà nghiên cứu tiếp tục nghiên cứu AT2021lwx bằng các kính viễn vọng khác nhau.
Sau các quan sát này, các nhà nghiên cứu đã phân tích phổ ánh sáng từ sự kiện và chia thành các bước sóng, đo lường cách ánh sáng được phát ra và hấp thụ xung quanh. Điều này giúp tính toán khoảng cách đến AT2021lwx.
Có một điểm duy nhất trong vũ trụ có độ sáng tương tự như AT2021lwx, đó là các lỗ đen siêu nặng. Khi chúng 'ăn' các khí từ sao với tốc độ cao, chúng có thể tạo ra các 'khí thải' cực kỳ sáng được gọi là chuẩn tinh.
'Với chuẩn tinh, chúng tôi thấy độ sáng biến đổi theo thời gian,' Mark Sullivan, một thành viên trong nhóm nghiên cứu và giáo sư tại Đại học Southampton, nói thêm.
'Nhưng sau hơn mười năm không thấy AT2021lwx, rồi bất ngờ nó xuất hiện với độ sáng cao nhất trong vũ trụ, điều đó thật không thường.'
Bây giờ, nhóm nghiên cứu sẽ quan sát vụ nổ ở các bước sóng khác nhau bao gồm cả tia X. Dữ liệu thu được từ các quan sát này có thể tiết lộ nhiệt độ của sự kiện và quá trình thúc đẩy nó.
Họ cũng sẽ thực hiện các mô phỏng trên máy tính để khám phá xem mô hình đám mây khí lớn bị phá vỡ bởi lỗ đen có thể giải thích AT2021lwx hay không. Nghiên cứu của nhóm được công bố trên tạp chí Monthly Notices của Hiệp hội Thiên văn Hoàng gia Anh.
