Từ tháng 10 đến 12/2022, dù nguồn cung đã cải thiện và nền kinh tế vĩ mô đạt kết quả tăng trưởng tích cực, nhưng việc tiêu thụ xe ô tô tại Việt Nam lại đột ngột giảm. Sự suy giảm này tiếp tục kéo dài đến hết tháng 2 và được dự báo sẽ tiếp tục suy giảm cho đến hết năm, dự báo cho một năm khó khăn của thị trường xe trong nước.
Trong thời gian vừa qua, các hãng và đại lý đã áp dụng nhiều chương trình khuyến mãi như hỗ trợ trước bạ, giảm giá xe, tặng phụ kiện... để kích cầu. Tuy nhiên, theo ghi nhận của Hiệp hội các nhà sản xuất ôtô Việt Nam (VAMA) và các đơn vị nhập khẩu khác, doanh số trong tháng 2 vừa qua chỉ đạt 23.040 xe, tăng 33% so với tháng trước nhưng gần như không có sự thay đổi so với cùng kỳ năm trước.
Trong tháng 2, các hãng như Hyundai, VinFast cũng chỉ ghi nhận mức tăng nhẹ. Cụ thể, Hyundai đạt 5.467 xe, tăng 56% so với tháng trước; VinFast đạt 416 xe, tăng 16%.
Lý giải cho sự suy giảm này, các chuyên gia cho rằng nguyên nhân là do biến động của kinh tế vĩ mô, lãi suất cho vay tăng cao, khiến nhu cầu mua xe của người dân giảm từ cuối năm 2022 và kéo dài sang đầu năm 2023.
Dấu hiệu này cho thấy ngành công nghiệp ô tô sẽ đối mặt với nhiều thách thức trong năm 2023. Dựa trên thực tế, doanh số toàn thị trường xe ô tô trong năm nay (bao gồm cả xe du lịch và thương mại) dự kiến giảm khoảng 17.5% so với năm 2022, tương đương với hơn 85.500 xe.
Trong trung hạn, sự suy giảm trong năm 2023 sẽ làm chậm lại tốc độ 'ô tô hóa' tại Việt Nam so với dự kiến (trong điều kiện thị trường tăng trưởng ổn định và không bị ảnh hưởng bởi các yếu tố như kinh tế, dịch bệnh,...). Thị trường xe ô tô (bao gồm cả xe du lịch và thương mại) có nguy cơ mất 37% sản lượng bán ra trong 5 năm tới (tương đương 1.807.000 xe).
Trong dài hạn, sự phát triển của Ngành Công nghiệp ô tô Việt Nam cũng sẽ bị ảnh hưởng đáng kể, mục tiêu xuất khẩu 90.000 xe và 10 tỷ USD giá trị xuất khẩu linh kiện phụ tùng vào năm 2035 (như nêu tại Quyết định số 1168/QĐ-TTg về Chiến lược phát triển Ngành Công nghiệp ô tô Việt Nam năm 2025, tầm nhìn đến 2035) sẽ không thể đạt được nếu không có những chính sách thúc đẩy kịp thời.
Ngoài các chương trình kích cầu của hãng và đại lý, thị trường ôtô còn đợi chờ một hỗ trợ khác từ nhà nước. Chính phủ đã giao Bộ Tài chính chủ trì, phối hợp cùng các cơ quan khác nghiên cứu đề xuất ưu đãi 50% lệ phí trước bạ cho ôtô sản xuất trong nước.
Đề xuất này được đưa ra bởi VAMA, Hiệp hội Doanh nghiệp cơ khí Việt Nam (VAMI), UBND tỉnh Quảng Nam - nơi đặt nhà máy của Trường Hải (hãng lắp ráp và bán các thương hiệu Kia, Mazda, Peugeot, BMW), UBND tỉnh Ninh Bình - nơi đặt nhà máy của TC Group (hãng bán xe Hyundai).
Không chỉ các công ty lắp ráp ôtô, Hiệp hội các nhà nhập khẩu ôtô được ủy quyền tại Việt Nam (VIVA) cũng mong muốn được hưởng ưu đãi tương tự cho xe nhập khẩu nếu chính sách giảm 50% lệ phí trước bạ cho ôtô mới bán ra được áp dụng. VIVA bao gồm các thương hiệu như Audi, Bentley, Porsche, Volkswagen, Subaru...
Theo doanh nhân Võ Quốc Bình, giám đốc điều hành công ty Bình Minh, doanh nghiệp chuyên kinh doanh ôtô cũ và các dịch vụ chăm sóc xe tại TP HCM, thị trường ôtô năm nay rất khó tăng trưởng nếu không có sự hỗ trợ từ Chính phủ và các hãng xe. 'Hỗ trợ giảm lệ phí trước bạ là một biện pháp để thúc đẩy tiêu dùng nhưng không thay đổi hoàn toàn nhu cầu của người dân nếu lạm phát và lãi suất vay tiêu dùng vẫn cao như hiện nay', ông nói thêm.
Tổng kết