Đối với tác giả và tác phẩm Số mệnh con người trong Ngữ văn lớp 12, chi tiết trình bày đầy đủ những nội dung quan trọng nhất về bài Số mệnh con người bao gồm bố cục, tóm tắt, nội dung chính, giá trị nội dung, giá trị nghệ thuật, dàn ý, phân tích, ...
Số mệnh con người - Ngữ văn lớp 12
I. Một số điều về tác giả Sô-Lô-Khốp
- Sô-lô-khốp với tên thật là Mi-khai-in A-lếch-xan-đrô-vích Sô-lô-khốp, sinh năm 1905 và qua đời năm 1984, là một nhà văn Nga nổi tiếng, đã được trao Giải thưởng Nô-ben về văn học vào năm 1965.
- Sô-lô-khốp sinh ra tại thị trấn Vi-ô-sen-xcai-a, nằm trong tỉnh Rô-xtop ở vùng thảo nguyên sông Đông.
- Ông đã tham gia vào hoạt động cách mạng từ rất sớm (làm thư ký ủy ban trấn, tham gia vào việc thu mua lương thực, tiếp tục phỉ báng,...)
- Cuối năm 1922, ông đến Mát-xco-va và làm nhiều công việc khác nhau như đập đá, khuân vác, kế toán để kiếm sống.
- Năm 1926, khi ông 21 tuổi, đã xuất bản hai tập truyện ngắn.
- Năm 1925, sau khi trở về quê hương, ông viết ra cuốn tiểu thuyết quan trọng nhất trong đời mình.
- Từ năm 1932, ông trở thành đảng viên của Đảng cộng sản Liên Xô.
- Năm 1939, ông được bầu làm Viện sĩ của Viện hàn lâm Khoa học Liên Xô. Trong thời gian chiến tranh vệ quốc chống lại xâm lược của phát xít Đức, ông theo sát Hồng quân trên nhiều chiến trường với vai trò phóng viên của báo Sự thật.
- Các tác phẩm chính của ông bao gồm tập truyện 'Truyện sông Đông', 'Thảo nguyên xanh', và tiểu thuyết 'Sông Đông êm đềm'.
- Phong cách nghệ thuật của ông nổi bật ở việc trung thực trong việc phản ánh thực tế. Ông không tránh né những sự thật khó khăn mà thường xuyên thể hiện các bức tranh về cuộc sống, những câu chuyện đau buồn và số phận của con người. Trong sáng tác, ông kết hợp một cách khéo léo giữa chất bi và hùng vĩ, sử thi và tâm lý.
II. Thông tin về tác phẩm Số phận con người
1. Hoàn cảnh sáng tác
Truyện ngắn Số phận con người được viết vào năm 1957, đây là một tác phẩm quan trọng, mở ra một trang mới trong văn học Nga. Tác phẩm này có ý nghĩa lớn về tư tưởng, một số người xem nó như một loại thơ tiểu anh hùng.
2. Tóm tắt đoạn trích
Chiến tranh kết thúc, Xô-cô-lốp được giải ngũ, nhưng anh không quay về quê nhà. Một người bạn từng cùng chiến đấu đã mời anh đến chơi, và từ đó Xô-cô-lốp nhớ về U-riu-pin-xcơ. Anh trở thành lái xe vận chuyển hàng hóa và lúa mì, thường ghé vào hiệu rượu để uống một chút. Một ngày, anh gặp bé Va-ni-a, một đứa trẻ đáng yêu và quyết định nhận nuôi nó. Tuy nhiên, sau một số biến cố, Xô-cô-lốp mất bằng lái xe và phải đi bộ cùng bé Va-ni-a để kiếm sống.
3. Bố cục (3 phần)
- Phần 1 (từ đầu đến “chú bé đang nghịch cát đấy”): Giới thiệu về nhân vật
- Phần 2 (tiếp sau đó đến “chợt lóe lên như thế”): Niềm hạnh phúc của bé Va-ni-a
- Phần 3 (phần còn lại): Số phận đau khổ của Sô-cô-lốp và niềm tin vào sức mạnh của con người Nga
4. Giá trị nội dung
Trong tác phẩm “Số phận con người” chứa đựng một nội dung triết học và thẩm mỹ sâu sắc: sức mạnh của tinh thần, tình yêu thương có thể giải cứu con người và giúp họ vượt qua đau thương và tàn phá của chiến tranh, để xây dựng cuộc sống tự do và hạnh phúc.
5. Giá trị nghệ thuật
- Cách kể chuyện đơn giản nhưng vẫn chứa đựng sức mạnh và tầm nhìn sâu sắc.
- Nhân vật được xây dựng và miêu tả rất đặc sắc, sống động.
III. Phân tích Số phận con người
I. Mở đầu
- Giới thiệu về tác giả Sô-lô-khốp (tiểu sử, các tác phẩm chính, phong cách sáng tác…)
- Giới thiệu về tác phẩm Số phận con người (hoàn cảnh ra đời, giá trị nội dung và nghệ thuật…)
II. Nội dung chính
1. Hoàn cảnh và tâm trạng của Xô-cô-lốp và bé Va-ni-a sau chiến tranh
a) Xô-lô-khốp
- Vợ và hai cô con gái bị bọn phát xít giết hại từ giữa năm 1942
- Đứa con trai – hy vọng cuối cùng cũng bị bắn chết vào ngày 9/5/1945
- Nỗi đau và sự mất mát luôn ảnh hưởng đến anh trong mọi giấc ngủ, khi tỉnh dậy, gối vẫn ướt nước mắt
- Trong công việc, anh phải đối mặt với nhiều nguy hiểm, khó khăn, và luôn sống trong cảm giác thất vọng, cô đơn, như người không hồn, 'cặp mắt u buồn đong đầy đau thương', mỗi ngày anh tìm đến quán rượu, gần như trở thành kẻ nghiện rượu.
⇒ Số phận đầy đau thương và mất mát. Anh trở thành người không gia đình, không nơi nương tựa, và rơi vào bi kịch của cuộc đời.
b) Bé Va-ni-a
- Ngoại hình:
+ Tóc rối bù xù
+ Mặt như nước dưa hấu, nhão nhem, đầy bụi bặm, như ma lem
+ Tóc bù xù, matted
+ Đôi mắt tỏa sáng như những ngôi sao
- Gia đình:
+ Cha hy sinh trên chiến trường
+ Mẹ qua đời trên chuyến tàu
+ Vô quê hương, vô bè bạn thân thiết
⇒ Đứa trẻ lang thang, không nơi trú ngụ, sống một mình.
2. Cuộc gặp giữa Xô-cô-lốp và bé Va-ni-a
- Xô-cô-lốp cảm thông với số phận của Va-ni-a, quyết định nhận bé làm con nuôi.
→ Tấm lòng nhân ái, nhạy cảm trước nỗi đau của người khác.
- Thay đổi trong tư tưởng và hành động của Va-ni-a:
+ Nhận được sự chấp nhận của Xô-cô-lốp, Va-ni-a rất hạnh phúc và xúc động: nhảy lên ôm chặt, hôn cổ, môi, trán, gần gũi với người,...
+ Cậu bé rất đáng yêu, vui vẻ, mãi quyến luyến bố không bao giờ xa
- Sự thay đổi trong tâm hồn của Xô-cô-lốp:
+ Cảm xúc đầy nghẹn ngào, Xô-cô-lốp không ngờ việc nhận Va-ni-a làm con lại mang lại hạnh phúc tột cùng cho cậu bé
+ Anh tìm lại được cân bằng trong cuộc sống, cảm nhận được sự an yên, hạnh phúc và không khí gia đình dù vẫn có những khó khăn, những vấn đề trong việc chăm sóc con
⇒ Các nhân vật đã dựa vào nhau để sống, tình yêu thương chân thành đã giúp họ vượt qua nỗi cô đơn và những mất mát, bi kịch của số phận
3. Số phận bi thảm của Xô-cô-lốp và niềm tin vào sức mạnh của con người Nga
- Số phận đầy đau thương của Xô-cô-lốp:
+ Gặp khó khăn trong công việc: Xe anh chạy nhẹ nhàng nhưng anh bị tước bằng, mất việc, phải đi phiêu bạt để sống.
+ Thể chất anh cũng đang suy yếu: 'trái tim tôi đã rệu rã lắm rồi, có khi tự nhiên nó nhói lên, thắt lại và giữa ban ngày mà tối tăm mặt mũi'
+ Nỗi đau ám ảnh anh không dứt: Anh cứ phải chịu đựng nỗi đau không dứt của mình, thời gian cũng không làm dịu đi.
→ Anh đã và đang chịu đựng những nỗi đau không gì bù đắp được, thời gian cũng không xoa dịu được lòng. Anh cứng cỏi nuốt nước mắt để cho bé Va – ni – a không phải khóc.
- Đoạn kết tác phẩm và niềm tin vào sức mạnh của con người Nga:
+ Tác giả bày tỏ nỗi lo lắng về tương lai của 2 nhân vật 'Hia con người côi cút…phía trước?' Nhưng nghĩ đến tính cách con người Nga, nhà văn cũng thể hiện niềm tin: 'Thiết nghĩ…có thể đương đầu với thử thách'.
→ Nhà văn khẳng định sức mạnh tiềm ẩn và những đóng góp thầm lặng của một thế hệ Xô Cô Lốp cũng như nhân dân Nga nói chung trong việc xây dựng và bảo vệ tổ quốc.
+ Lời nhắn gửi của tác giả mang nhiều ý nghĩa và hướng đến nhiều đối tượng: “Chính điều quan trọng ở đây là…hãy tránh làm tổn thương trái tim của trẻ em…”
III. Tóm tắt
Tổng kết lại giá trị nội dung và nghệ thuật của tác phẩm