1. Khám phá sự phân biệt giữa nhà giáo, giáo viên và giảng viên
Theo Khoản 1 Điều 66 của Luật Giáo dục 2019, nhà giáo là những người thực hiện nhiệm vụ giảng dạy và giáo dục tại các cơ sở giáo dục. Tuy nhiên, các cơ sở giáo dục được quy định tại Điểm c khoản 1 Điều 65 của Luật này không phải là nhà giáo.
Nhà giáo là thuật ngữ bao gồm cả giáo viên và giảng viên, cụ thể như sau:
- Giáo viên: là những nhà giáo làm việc tại các cơ sở giáo dục mầm non, phổ thông và các cơ sở giáo dục khác, giảng dạy các cấp trình độ sơ cấp và trung cấp.
- Giảng viên: là những nhà giáo chuyên giảng dạy từ trình độ cao đẳng trở lên.
Ngoài việc truyền đạt kiến thức, nhà giáo còn đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo chất lượng giáo dục và được xã hội trân trọng vì đóng góp của họ.
Trong thời đại kinh tế và công nghệ phát triển, giáo viên không chỉ là người truyền đạt kiến thức mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển kỹ năng và phẩm chất của học sinh. Họ cần tạo ra một môi trường học tập thuận lợi để học sinh phát triển toàn diện về cảm xúc, thái độ và ứng dụng kiến thức vào cuộc sống. Giáo viên phải là hình mẫu cho học sinh, có trách nhiệm xã hội và tích cực tham gia vào sự phát triển cộng đồng. Họ cần tình yêu và khả năng tương tác với học sinh, đồng thời xây dựng một môi trường học tập dân chủ và tích cực.
Vì vậy, vai trò của giáo viên không chỉ là truyền đạt kiến thức mà còn là hướng dẫn và tạo điều kiện cho học sinh phát triển toàn diện, trở thành những công dân có nhân cách và trách nhiệm với xã hội.
2. Phân biệt chính xác giữa nhà giáo, giáo viên và giảng viên
Theo Luật Giáo dục 2019, thuật ngữ 'nhà giáo' bao gồm những người thực hiện nhiệm vụ giảng dạy và giáo dục trong các cơ sở giáo dục. Dựa vào định nghĩa này, chúng ta có thể phân biệt giáo viên và giảng viên như sau:
Tiêu chí | Giáo viên | Giảng viên |
Khái niệm
| Người giảng dạy, giáo dục cho học viên tại các cơ sở giáo dục, thực hiện các tiết dạy học, thực hành và phát triển khóa học trong chương trình giảng dạy của nhà trường. Bao gồm cả việc kiểm tra, ra đề và chấm điểm thi để đánh giá chất lượng học sinh. | Người có chuyên môn đảm nhiệm việc giảng dạy và đào tạo ở bậc đại học, cao đẳng, thuộc một chuyên ngành đào tạo của trường đại học hoặc cao đẳng. |
Trình độ | Có trình độ Trung cấp, Cao đẳng, Đại học, Thạc sĩ. | Trình độ từ Đại học trở lên và có chứng chỉ bồi dưỡng nghiệp vụ sư phạm. |
Thời gian làm việc | Thời gian làm việc chia theo từng bậc học cụ thể như tiểu học, trung học, trung học cơ sở. Thời gian làm việc theo quy định là 42 tuần. | Thực hiện theo chế độ làm việc 40 giờ mỗi tuần và được xác định theo năm học. |
Định mức giảng dạy | Được tính theo tiết dạy với từng cấp khác nhau. | Được tính theo giờ chuẩn giảng dạy theo quy định. |
Nhiệm vụ | Thực hiện nhiệm vụ theo quy định của từng cấp học, như giảng dạy, hướng dẫn, chấm đồ án, khóa luận, tham gia các hội đồng đánh giá, biên soạn giáo trình, đánh giá đề án, đề tài nghiên cứu khoa học, và trình bày báo cáo khoa học. | Có các hạng (3 hạng) với nhiệm vụ phù hợp với từng hạng, bao gồm giảng dạy trình độ cao đẳng, đại học trở lên, hướng dẫn luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ, chủ trì hoặc tham gia biên soạn giáo trình, sách tham khảo, đánh giá đề án, đề tài nghiên cứu khoa học, và tổ chức trình bày báo cáo khoa học. |
Lương và hệ số lương | Mức lương cơ sở phụ thuộc vào hệ số lương của giáo viên, tùy theo trình độ và "hạng" khác nhau. Mức lương cụ thể được điều chỉnh theo từng vùng. | Mức lương có thể khác nhau tùy theo trình độ, khả năng tài chính của trường và chế độ lương cụ thể. |
Chế độ nghỉ hè | Thời gian nghỉ hè hàng năm là 2 tháng và được hưởng lương và các phụ cấp theo quy định. | Thời gian nghỉ hè có thể linh hoạt và không có quy định cụ thể. Chế độ nghỉ hè và các khoản phụ cấp được quy định bởi trường đại học hoặc cao đẳng tương ứng. |
3. Quyền lợi và trách nhiệm của nhà giáo
3.1 Quyền lợi của nhà giáo
Theo Điều 70 của Luật Giáo dục 2019, nhà giáo được cấp các quyền lợi nhất định để bảo vệ quyền lợi của họ trong quá trình giảng dạy:
Được giảng dạy theo lĩnh vực chuyên môn: Giáo viên có quyền được giảng dạy dựa trên chuyên môn mà họ đã được đào tạo và học tập.
Được tham gia đào tạo và bồi dưỡng nâng cao: Giáo viên có cơ hội tham gia các khóa đào tạo và bồi dưỡng để nâng cao trình độ chính trị, chuyên môn và nghiệp vụ, từ đó cải thiện kỹ năng giảng dạy và đáp ứng yêu cầu công việc.
Được hợp đồng giảng dạy và nghiên cứu tại các cơ sở khác: Giáo viên có quyền ký kết hợp đồng để giảng dạy hoặc nghiên cứu tại các cơ sở giáo dục khác hoặc cơ sở nghiên cứu, giúp chia sẻ kiến thức và trao đổi kinh nghiệm.
Được tôn trọng và bảo vệ danh dự: Giáo viên có quyền được tôn trọng nhân phẩm, danh dự và thân thể, đảm bảo an toàn tinh thần và sức khỏe trong quá trình công tác.
Được nghỉ hè và các ngày nghỉ theo quy định: Giáo viên có quyền được nghỉ hè hàng năm theo quy định của Chính phủ, cũng như các ngày nghỉ khác theo quy định pháp luật.
Theo quy định, pháp luật đảm bảo các quyền cơ bản cho giáo viên để hỗ trợ họ trong quá trình giảng dạy. Điều này nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển nghề nghiệp của giáo viên và nâng cao chất lượng giáo dục.
3.2 Trách nhiệm của nhà giáo
Dựa theo điều 69 của Luật Giáo dục 2019, nhà giáo có những trách nhiệm quan trọng để đảm bảo chất lượng giáo dục và thể hiện vai trò mẫu mực trong công tác giảng dạy:
Giảng dạy và giáo dục theo mục tiêu và nguyên tắc giáo dục, đảm bảo thực hiện chương trình giáo dục đầy đủ và chất lượng: Nhà giáo cần truyền đạt kiến thức và kỹ năng cho học sinh phù hợp với mục tiêu giáo dục. Họ phải đảm bảo chương trình giảng dạy được thực hiện đầy đủ và tổ chức các hoạt động giảng dạy hiệu quả, đáp ứng yêu cầu của học sinh và xã hội.
Gương mẫu thực hiện nghĩa vụ công dân và các quy định của nhà trường: Nhà giáo cần là hình mẫu trong việc thực hiện nghĩa vụ công dân, tuân thủ quy định của nhà trường và các quy tắc ứng xử. Họ phải thể hiện tinh thần trách nhiệm và đạo đức trong công việc và cuộc sống, góp phần tạo dựng môi trường học tập tích cực.
Nhà giáo cần duy trì phẩm giá, uy tín và danh dự của bản thân; đối xử công bằng với học sinh và bảo vệ quyền lợi hợp pháp của họ. Để giữ vững phẩm chất cá nhân và danh tiếng, giáo viên phải tôn trọng và đối xử công bằng với học sinh, không phân biệt giới tính, tôn giáo, sắc tộc hay bất kỳ yếu tố nào khác. Họ cũng cần bảo đảm quyền lợi chính đáng của học sinh trong suốt quá trình giảng dạy và hỗ trợ sự phát triển toàn diện của các em.
Nhà giáo nên không ngừng học hỏi và rèn luyện để nâng cao đạo đức, trình độ chính trị, chuyên môn và kỹ năng nghiệp vụ. Họ cần cập nhật và ứng dụng các phương pháp giảng dạy hiện đại và sáng tạo, phù hợp với xu hướng giáo dục hiện đại. Đồng thời, giáo viên cần là hình mẫu tốt, truyền cảm hứng và động lực cho học sinh trong quá trình học tập và phát triển.