Buzz
1. Định nghĩa điểm ưu tiên và điểm khuyến khích
Điểm ưu tiên là điểm cộng thêm mà Nhà nước dành cho những học sinh thuộc diện đặc biệt. Đây là số điểm được cộng vào điểm thi thực tế và là một trong những yếu tố xét tuyển của các trường. Tuy nhiên, không phải ai cũng được hưởng điểm ưu tiên; chỉ những đối tượng theo quy định pháp luật hoặc trong khu vực ưu tiên mới được áp dụng.
Điểm khuyến khích là điểm cộng dành cho thí sinh có thành tích nổi bật trong các cuộc thi và hoạt động rèn luyện theo quy định của Bộ Giáo dục. Điểm khuyến khích áp dụng cho cá nhân hoặc tổ chức đạt thành tích cao trong các kỳ thi văn hóa, thể thao… Tùy theo loại hình tốt nghiệp, số điểm khuyến khích có thể khác nhau, với mức cộng điểm tối đa là 4,0 điểm dù có nhiều giấy chứng nhận.
2. Đối tượng được cộng điểm ưu tiên và điểm khuyến khích trong kỳ thi THPT
2.1. Các trường hợp được cộng điểm ưu tiên
Diện 1: Cộng thêm 0,25 điểm cho thí sinh thuộc một trong các nhóm sau:
- Thương binh, bệnh binh, người hưởng chính sách tương đương thương binh, bệnh binh với mức suy giảm khả năng lao động dưới 81% (chỉ áp dụng cho GDTX); Con của thương binh, bệnh binh, hoặc người hưởng chính sách tương đương với suy giảm khả năng lao động dưới 81%; Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân, Anh hùng lao động; (Ký hiệu: D2-TB2)
- Con của Anh hùng lực lượng vũ trang, con của Anh hùng lao động, con của Bà mẹ Việt Nam Anh hùng (Ký hiệu: D2-CAH)
- Người dân tộc thiểu số; (Ký hiệu: D2-TS2)
- Người Kinh, người nước ngoài cư trú tại Việt Nam có hộ khẩu thường trú từ 3 năm trở lên (tính đến ngày thi) tại xã đặc biệt khó khăn, xã biên giới, xã an toàn khu thuộc chương trình 135; xã bãi ngang ven biển và hải đảo theo quy định của Thủ tướng Chính phủ; thôn đặc biệt khó khăn, xã khu vực I, II, III thuộc vùng dân tộc và miền núi theo quy định của Ủy ban Dân tộc; học tại các trường phổ thông ngoài các quận nội thành của các thành phố trực thuộc Trung ương ít nhất 2/3 thời gian học cấp THPT; (Ký hiệu: D2-VS2)
- Người bị nhiễm chất độc màu da cam; con của người bị nhiễm chất độc màu da cam; con của người hoạt động kháng chiến bị nhiễm chất độc hóa học; người được công nhận bị dị dạng, dị tật, suy giảm khả năng tự lực trong sinh hoạt hoặc lao động do chất độc hóa học; (Ký hiệu: D2-CHH)
- Con của người hoạt động cách mạng trước Tổng khởi nghĩa 19 tháng 8 năm 1945 (đối với GDTX); (Ký hiệu: D2-CCM)
- Người có tuổi từ 35 trở lên tính đến ngày thi. (Ký hiệu: D2-T35)
Diện 2: Cộng thêm 0,5 điểm cho thí sinh thuộc một trong các nhóm sau:
- Người dân tộc thiểu số, có hộ khẩu thường trú tại xã đặc biệt khó khăn, xã biên giới, xã an toàn khu thuộc chương trình 135; xã bãi ngang ven biển và hải đảo theo quy định của Thủ tướng Chính phủ; thôn đặc biệt khó khăn, xã khu vực I, II, III thuộc vùng dân tộc và miền núi theo quy định của Ủy ban Dân tộc, học tại các trường phổ thông dân tộc nội trú hoặc các trường phổ thông ngoài các quận nội thành của các thành phố trực thuộc Trung ương; (Ký hiệu: D3-TS3)
- Thương binh, bệnh binh, hoặc người hưởng chính sách tương đương với thương binh, bệnh binh có mức suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên (áp dụng cho GDTX); (Ký hiệu: D3-TB3)
- Con của liệt sĩ; con của thương binh, bệnh binh, hoặc người hưởng chính sách tương đương có mức suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên. (Ký hiệu: D3-CLS)
* Nếu học sinh đủ nhiều tiêu chuẩn ưu tiên, chỉ được cộng điểm theo tiêu chuẩn cao nhất.
2.2. Các đối tượng được cộng điểm khuyến khích
Điểm khuyến khích sẽ được cộng theo quy định của Bộ Giáo dục. Dưới đây là một số quy định cụ thể về việc cộng điểm khuyến khích trong kỳ thi đại học:
- Được cộng điểm khi đạt thành tích xuất sắc tại kỳ thi học sinh giỏi các môn văn hóa lớp 12;
- Cộng 2,0 điểm cho giải nhất hoặc nhì tại các kỳ thi cấp tỉnh hoặc quốc gia.
- Cộng 1,5 điểm cho giải nhì cấp tỉnh hoặc giải khuyến khích cấp quốc gia.
- Cộng 1,0 điểm cho giải ba cấp tỉnh hoặc các giải thưởng cá nhân và đồng đội trong các kỳ thi thực hành môn Lý, Hóa, Sinh, văn nghệ, thể dục thể thao, quốc phòng, khoa học kỹ thuật, hoặc viết thư Quốc tế.
- Cộng 2,0 điểm cho giải nhất cấp tỉnh, giải nhất, nhì, ba cấp quốc gia, hoặc đạt huy chương Vàng.
- Cộng 1,5 điểm cho giải nhì cấp tỉnh, giải khuyến khích cấp quốc gia, hoặc đạt huy chương Bạc.
- Cộng 1,0 điểm cho giải ba cấp tỉnh hoặc đạt huy chương Đồng.
- Học sinh THPT và GDTX có bằng tốt nghiệp hoặc giấy chứng nhận nghề từ Sở GD&DT.
- Cộng 2 điểm cho các học sinh đạt loại xuất sắc hoặc giỏi với bằng trung cấp, hoặc loại giỏi với chứng nhận nghề.
- Cộng 1,5 điểm cho các học sinh đạt loại khá hoặc trung bình với bằng trung cấp, hoặc loại khá với chứng nhận nghề.
- Cộng 1,0 điểm cho các học sinh đạt loại trung bình với bằng trung cấp hoặc chứng nhận nghề.
- Học sinh GDTX có chứng chỉ Tin học hoặc chứng chỉ Ngoại ngữ A trở lên sẽ được cộng 1,0 điểm.
3. So sánh điểm ưu tiên và điểm khuyến khích trong kỳ thi tốt nghiệp THPT.
Điểm khuyến khích và điểm ưu tiên là hai khái niệm riêng biệt với mục đích sử dụng khác nhau trong kỳ thi THPT Quốc gia.
Điểm khuyến khích được cộng vào điểm thi của thí sinh dựa trên các thành tích nổi bật như giải thưởng quốc gia, khu vực, quốc tế trong các lĩnh vực học thuật, nghiên cứu khoa học, văn hóa, thể thao, hoặc hoạt động xã hội. Loại điểm này chỉ có giá trị trong việc xét tuyển vào một số trường đại học, cao đẳng và các chương trình đào tạo đặc biệt.
Điểm ưu tiên áp dụng cho các thí sinh trong các trường hợp đặc biệt để hỗ trợ các em từ hoàn cảnh khó khăn, gia đình chính sách, vùng sâu, vùng xa, học sinh có thành tích xuất sắc hoặc khuyết tật, nhằm tạo cơ hội học tập và phát triển. Điểm ưu tiên được tính dựa trên điểm thi và các yếu tố như khu vực, đối tượng ưu tiên của từng trường và từng năm, và giúp thí sinh có cơ hội được xét tuyển vào các trường đại học, cao đẳng trong khu vực đăng ký.
4. Những câu hỏi thường gặp
4.1. Điểm khuyến khích có phải là điểm nghề không?
Hiện nay, nhiều người vẫn còn lẫn lộn giữa điểm khuyến khích và điểm nghề. Thực chất, điểm nghề chính là một dạng của điểm khuyến khích. Điểm khuyến khích không chỉ bao gồm điểm nghề mà còn bao gồm các điểm cộng từ thành tích như giải thưởng học sinh giỏi quốc gia, viết thư quốc tế, hay các hội thao. Theo Điều 40 Thông tư 15/2020/TT-BGDĐT, học sinh THPT hoặc GDTX có Giấy chứng nhận nghề trong thời gian học sẽ được cộng điểm khuyến khích dựa trên xếp loại của Bằng.
4.2. Có được cộng điểm khi xét học bạ không?
Mỗi trường sẽ có cách tính điểm học bạ khác nhau, nhưng một số phương pháp phổ biến bao gồm:
Phương pháp một: Xét điểm tổng bằng điểm trung bình của năm học lớp 12.
Phương pháp hai: Xét tổng điểm của 5 học kỳ, bao gồm điểm của 2 học kỳ lớp 10, 11 và điểm học kỳ 1 lớp 12.
Phương pháp ba: Xét tuyển dựa trên điểm tổng của 6 học kỳ từ lớp 10 đến lớp 12.
Việc thí sinh có được cộng điểm ưu tiên khi xét học bạ hay không phụ thuộc vào quy định tuyển sinh của từng trường. Học sinh nên tìm hiểu kỹ lưỡng các phương án tuyển sinh của trường mình dự định nộp đơn để có thông tin chính xác.
