So sánh giữa cảnh của chữ và những trải nghiệm vượt qua thác Sông Đà

Đề bài: So sánh giữa cảnh của chữ và những thử thách vượt thác Sông Đà

Bài viết mẫu so sánh giữa cảnh của chữ và những chặng đường vượt qua thác Sông Đà

Mẫu văn: So sánh cảnh của chữ và những trải nghiệm vượt qua thác Sông Đà

1. Đặt vấn đề:

Giới thiệu về tác giả, tác phẩm và hai bức tranh trong hai tác phẩm:

- Nguyễn Tuân, một trong những văn sĩ nổi tiếng nhất của văn học Việt Nam hiện đại. Trước Cách mạng, ông được biết đến là một nhà văn lãng mạn với những tác phẩm như 'Vang bóng một thời', 'Thiếu quê hương'... Sau Cách mạng, sự cảm hứng nghệ thuật của ông chuyển từ hiện thực cuộc sống mới. Ông trở thành một nhà văn kháng chiến, một nhà văn Cách mạng, say mê tìm kiếm, khám phá và ca ngợi vẻ đẹp của non sông hùng vĩ và vẻ đẹp của con người Việt Nam trong lao động và chiến đấu: 'Tùy bút Sông Đà', 'Hà Nội ta đánh Mỹ giỏi'... Dù ở giai đoạn nào, văn Nguyễn Tuân luôn mang đến cho người đọc sự cuốn hút đặc biệt bởi ngòi bút uyên bác. Trong sự nghiệp văn chương của mình, truyện ngắn 'Chữ người tử tù' (trong tập 'Vang bóng một thời' - sáng tác trước Cách mạng) và 'Người lái đò Sông Đà' (trong 'Tùy bút Sông Đà' - sáng tác trong chuyến đi thực tế lên Tây Bắc 1958) là hai thành công nổi bật, đặc trưng cho phong cách nghệ thuật của tác giả ở hai giai đoạn sáng tác. Đặc biệt, cảnh của chữ và cảnh vượt thác được xem là những tác phẩm xuất sắc nhất trong văn học Việt Nam. Qua đó, không chỉ giúp ta cảm nhận sự tài năng uyên bác của Nguyễn Tuân mà còn thấy được sự ổn định và đổi mới trong phong cách nghệ thuật của tác giả trước và sau Cách mạng.

1. Khám phá vấn đề một cách sáng tạo:

a/ Phân tích một cách chi tiết hai tình huống trong hai tác phẩm

*Tình huống liên quan đến chữ viết:

- Tổng quan về tình huống: phần cuối của truyện ngắn Chữ người tử tù là nơi diễn ra cuộc gặp gỡ độc đáo giữa Huấn Cao - người có khả năng viết chữ nhanh và đẹp, văn võ xuất sắc nhưng lại bị kết án tử hình; và viên quản ngục - người giữ Huấn Cao trong tù, không chỉ là người thực thi pháp luật mà còn là người có tấm lòng trìu mến cái đẹp. Mặc dù xã hội đưa họ ra đối đầu, nhưng ở góc độ nghệ thuật, cả hai đều là những nghệ sĩ đích thực. Cuộc gặp gỡ giữa họ tạo nên một tình huống đầy kịch tính, đặc biệt khi viên quản ngục đột ngột nhận được thông báo và biết rằng Huấn Cao sẽ được thả tự do sáng mai. Liệu ước muốn của viên quản ngục - treo bức chữ viết của Huấn Cao trong nhà có thành hiện thực không? Tấm lòng trìu mến cái đẹp của ông có được đáp lại từ Huấn Cao? Và liệu tài năng văn chương của Huấn Cao có kịp để lại những dòng chữ cuối cùng cho thế hệ sau?.. Cảnh viết chữ đóng vai trò quan trọng như một 'cái nút' giải tỏa tension. Từ đây, nét đẹp tuyệt vời của nhân vật nổi bật, đồng thời làm nổi bật lý tưởng thẩm mỹ của nghệ sĩ Nguyễn Tuân.

+Nghệ thuật thư pháp (viết chữ đẹp) là một trải nghiệm tinh tế mang đậm nét đẹp của văn hóa Á Đông. Thường diễn ra trong không gian thư phòng hay trong khung cảnh sơn thủy hữu tình, gió mát, có trà, rượu, và hoa... Nhưng ngược lại, cảnh viết chữ ở đây diễn ra trong bóng tối của đêm, ngay trong căn nhà giam tối chật, ẩm ướt, với tường mọt nhện và sàn phủ đầy phân chuột... Nhưng giữa những điều tăm tối và bẩn thỉu đó, ánh sáng đỏ rực của đuốc bó, khói mù mịt, và tấm lụa trắng tinh, chậu mực thơm... tạo nên một tình huống, một không gian 'độc đáo chưa từng thấy'.

+Tư thế của người viết chữ và người nhận chữ càng trở nên 'độc đáo chưa từng thấy': Người viết chữ là kẻ tử tù, sáng sớm mai sẽ được thả tự do, vẫn đeo gông, chân vướng xiềng, đang châm tô những nét chữ vuông tươi tắn trên tấm lụa trắng tinh nguyên vẹn. Những chiếc gông xiềng độc đáo ấy làm nổi bật vẻ đẹp kiêu kỳ, hành động anh hùng và thiêng liêng của người viết chữ. Ngược lại, người nhận chữ - viên quản ngục khúm núm, thầy thơ gầy gò, cầm chậu mực run run.

+Trong cảnh này, có nhiều điều ngược với trật tự thông thường, nhà tù - nơi của bóng tối và cái xấu, bất ngờ trở thành nơi sinh sôi nghệ thuật - nơi tạo ra Đẹp; người tù vượt lên trên sự trói buộc của gông xiềng, trở thành nghệ sĩ với nguồn cảm hứng sáng tạo mãnh liệt, hiện diện với vẻ uy nghi, đĩnh đạc và cao quý. Đó chính là thắng lợi của Đẹp, của tinh thần cao cả và thanh lịch trước những điều xấu, đen tối và thấp kém.

+Hai cá nhân đối lập trở thành bạn tri âm, hòa mình trong vẻ đẹp của tâm hồn. Đẹp đã kết nối họ, xóa bỏ ranh giới giữa tù nhân và người giam ngục, biến thành trái tim đáp lại trái tim. Cho chữ xong, Huấn Cao nhẹ nhàng đỡ quản ngục đứng dậy, chia sẻ những lời khuyên chân thành và tận tâm: '...Thầy Quản nên trở về quê hương, hãy thoát khỏi công việc này trước khi nghĩ đến chơi chữ. Ở đây không dễ giữ gìn thiên lương, và rồi cuộc sống sẽ mòn mỏi điều lành. Người quản ngục cảm động, gật đầu kính trọng tù nhân: Kẻ mê chữ nên bắt đầu lại từ đầu. Thái độ của Huấn Cao thể hiện vẻ đẹp văn hóa và tâm huyết nghĩa hiệp, lời khuyên mang ý nghĩa sâu sắc: Đẹp không thể sống chung với xấu, và chữ nghĩa chính là thiên lương; người nghệ sĩ yêu thích vẻ đẹp đầu tiên phải giữ vững thiên lương. Trước khi rời khỏi cuộc sống, Huấn Cao để lại bài giảng đó với hy vọng con người hiện tại vẫn giữ giá trị đó. Nguyễn Tuân đề cao sự đồng nhất giữa TRÁI TIM và TÀI NĂNG, giữa TỐT LÀNH và HỨA HẸN.

TÓM LƯỢC:

Đoạn văn thể hiện tài năng của Nguyễn Tuân trong việc tạo nên cảnh tượng, tạo ra không khí, ngôn ngữ trang trọng, phục trang và khai thác mối quan hệ tương phản một cách sâu sắc, tạo nên một cảnh tượng chưa từng thấy. Cảnh viết chữ là một trong những điểm đẹp nhất của văn học Việt Nam hiện đại, đóng góp không nhỏ vào thành công của tác phẩm Chữ người tử tù. Cảnh này mang đến một kết thúc hạnh phúc, làm cho độc giả yêu mến thêm một khía cạnh đẹp của văn hóa dân tộc, kính trọng trước tài năng và tính cách cao quý, truyền tải niềm tin vô tận vào chiến thắng của thiên lương.

-Phân tích cảnh vượt thác trong Người lái đò sông Đà

+Người đưa đò trong tác phẩm là một bậc thầy lao động, hình ảnh sống động của con người Tây Bắc trong hành trình xây dựng cuộc sống mới, đồng thời là một nghệ sĩ tài năng vượt thác leo dốc.

+Để hiểu rõ tài năng phi thường của người đưa đò, trước hết, chúng ta phải nói về sông Đà - đối tượng mà người đưa đò vượt lên. Tác giả mô tả người đưa đò trong bức tranh tương phản với sức mạnh mênh mông của sông Đà - một nhân vật sống động, mang vẻ ngoại hình và tâm hồn của kẻ thù hàng đầu đối với con người (vẻ đẹp này xuất hiện qua địa hình khắc nghiệt: Vách đá, dòng ghềnh, xoáy nước,... Điều đáng kinh ngạc là tâm hồn của nó được thể hiện qua chiến thuật khôn ngoan với vô số chiêu trò: Bẫy dụ chìm, hệ thống pháo đài đá nổi, và ba tầng đá trập trùng nhau.

+Để đối mặt với một đối thủ khôn tài như vậy, người lái đò cần phải có sự từng trải, nhiều kinh nghiệm, lòng gan dạ can trường, tinh thần thông minh và đặc biệt là tài năng xuất chúng...

Hiểu biết sâu sắc về đối tượng là yếu tố quyết định giúp người lái đò giữ vững tư thế chủ động trong cuộc chiến với sông Đà. Cảnh vượt thác trở thành trận đấu đỉnh cao, một cuộc chiến nước quyết liệt, căng thẳng, tràn đầy bầu không khí của chiến trận, qua đó làm nổi bật vẻ đẹp của người lao động - nghệ sĩ tài ba.

(Phân tích cảnh vượt thác: Đánh tan 3 lớp trùng vi thạch trận)

+Bầu không khí trận chiến ngay từ câu đầu tiên của cảnh vượt thác:

'Sau khi triển khai thạch trận, chiếc thuyền xuất hiện. Hòa mình với đá, tiếng thác nước vang vọng như dàn nhạc nền. Cảnh chiến đấu khốc liệt bắt đầu. ' Bề mặt nước hỗn loạn, đánh gãy cán chèo, sóng nước như quân đội dũng mãnh tấn công, 'đá trái' và 'thúc gối' vào thuyền... Sóng thác như đòn đánh kinh hoàng, làm thuyền méo móp mặt, biến dạng khuôn mặt. Mặc dù nguy hiểm, người lái đò vẫn giữ vững, chặt chẽ lái, bình tĩnh 'hai tay giữ mái chèo tránh sóng'. Nghe lời chỉ huy ngắn gọn, tỉnh táo, người lái đò kịp thời thoát khỏi hiểm nguy, phá vỡ trùng vi thạch trận đầu tiên.

+Tuy nhiên, trận đấu chưa dừng lại, trở nên quyết liệt hơn mỗi giây. Không nghỉ ngơi, phải phá vỡ vòng vây thứ hai và thay đổi chiến thuật. Nhờ sự khôn ngoan từ kinh nghiệm lâu nay, người lái đò hiểu rõ bí mật của sông đá, nắm vững luật lệ phục kích của lũ đá trong vùng nguy hiểm này:

Trùng vi thứ hai tăng thêm nhiều thách thức khiến con thuyền bị lừa, cửa sinh chuyển hướng về bờ hữu ngạn: 'Dòng thác hùng hồng tận sông đá'. Người lái đò tấn công bằng cách 'nắm chặt bờm sóng theo luồng' và đưa thuyền 'phóng nhanh vào cửa sinh, điều chỉnh hướng chéo về cửa đá'. Bọn tướng đá có người 'lướt thoát nước chèo lên', người bị 'kẹp chặt và chia đôi để mở đường'. Kết quả, người lái đò chiến thắng và đối thủ đá thất bại, 'mặt xanh lè thất vọng'.

+Trùng vi thứ ba, cả hai hướng bên trái và bên phải đều là 'luồng chết cả'. Bên cạnh đó, có luồng sống chính giữa bọn đá hậu vệ'. Người lái đò thông minh 'phóng thẳng vào cửa giữa', đâm thủng và đưa thuyền 'vượt qua cổng đá mở đóng'. 'Thuyền như mũi tên tre xuyên qua nước, điều chỉnh hướng tự động khi vượt qua'. Cuối cùng, thách thức thác nước đã được vượt qua. Điều này thực sự là một tài nghệ vượt thác xuất sắc, không giống ai từ trước đến nay! Đọc đến đây, ta cảm thấy như được giải phóng, nhẹ nhõm.

-TÓM LƯỢC:

-Đoạn văn sử dụng sức mạnh của quan sát, tưởng tượng, liên tưởng, các phép nhân hóa, so sánh, tương phản, với ngôn ngữ phong phú, giàu hình tượng, và kết hợp nhiều kiến thức nghệ thuật, đặc biệt là quân sự và võ thuật, để tạo ra một cảnh chiến đấu đầy kịch tính, hùng vĩ. Sông Đà, một thế lực hung ác, đầy kế sách, nhưng con đò bé nhỏ trung tâm của sự đối đầu này lại có tinh thần và kỹ năng phi thường. Các hành động của sông Đà, như rống lên, nhổm dậy, vồ lấy, đánh khuýp, quật, túm lấy, thúc gối, đá trái, đội, lật ngửa, bóp chặt... đều thể hiện sự cuồng nhiệt. Ngược lại, người lái đò đối mặt với chúng bằng sự mạnh mẽ, giữ chặt, ghì cương, phóng nhanh, lái miết, đè sấn, chặt đôi, phóng thẳng, xuyên nhanh, chọc thủng... Mật độ động từ dày đặc tạo ra một chuỗi hành động liên tục, mạnh mẽ, khiến người đọc cảm thấy hồi hộp và thở phào nhẹ nhõm khi kết thúc. Cảnh vượt thác có thể coi là điểm đặc sắc nhất trong bức tranh anh hùng ca tôn vinh lòng dũng cảm của con người lao động.

b/ So sánh hai cảnh trên để phát hiện sự ổn định và sự đổi mới trong phong cách nghệ thuật của Nguyễn Tuân trước và sau CM:

-Sự ổn định:

Phong cách tài năng của Nguyễn Tuân qua hai cảnh này:

+Khám phá văn hóa thẩm mỹ và tài năng nghệ sĩ của con người. Cả hai nhân vật, Huấn Cao và ông đò, đều là những tài năng nghệ sĩ. Dù ở giai đoạn và tầng lớp khác nhau, thực hiện công việc độc lập, nhưng đều là những biểu tượng của cái đẹp trong nghệ thuật (Huấn Cao trong cảnh cho chữ hiện lên với vẻ đẹp của tài thư pháp, thiên lương, và khí phách; ông đò trong cảnh vượt thác thể hiện tài năng lái đò tinh tế).

+Nguyễn Tuân thể hiện sự uyên bác qua việc áp dụng kiến thức rộng lớn về văn hóa, lịch sử, địa lý, điện ảnh, hội họa, quân sự, võ thuật... Cả hai cảnh đều mang lại cho độc giả kiến thức hấp dẫn và bổ ích.

+Đặc biệt, ông là nhà văn của những tình cảm sâu sắc và cảm xúc mạnh mẽ. Trong cả hai cảnh, Nguyễn Tuân tận dụng thủ pháp tương phản để làm nổi bật những hình ảnh gây ấn tượng mạnh mẽ. Cảnh cho chữ thể hiện sự đối lập khi chữ nghệ thuật xuất hiện trong môi trường tù đen tối, trong khi cảnh vượt thác thể hiện sự chiến thắng của chiếc đò bé trước sức mạnh hung bạo của sông Đà.

+Với ngôn ngữ phong phú, chính xác và sự sáng tạo, Nguyễn Tuân tạo ra những câu văn đầy hình tượng và lôi cuốn. Ông được biết đến như là thầy phù thủy của ngôn ngữ. Cả hai cảnh đều là minh chứng cho tài năng sáng tạo ngôn ngữ của ông.

-Sự Đổi Mới:

+ Trong hình dung của ông, vẻ đẹp kiêu sa một thời đã rơi vào dĩ vãng, hiện nay chỉ còn trong những tầng lớp siêu phàm. Trong hành trình vượt qua những thác nước cuộc đời, ông khám phá và ca ngợi vẻ đẹp ẩn chứa trong cuộc sống hàng ngày, trong lao động và cuộc sống của nhân dân. Ngày trước, ông sử dụng tài năng của mình để phản đối, phủ nhận thực tế tối tăm; nhưng bây giờ, ông dùng nó để khám phá và khẳng định những vẻ đẹp mới trong xã hội (vàng).
+ Trước đây, ông tuyệt đối hóa cái đặc biệt, nhưng bây giờ ông nhận ra sự đồng nhất giữa cái đặc biệt và cái bình thường.
+ Ngôn ngữ trước đây cổ kính, uy nghi, ngôn từ kiêu sa, bây giờ trở nên hiện đại và gần gũi với cuộc sống hàng ngày.
-> Sự thay đổi đó làm cho văn Nguyễn Tuân vẫn giữ được tài năng và sự duyên dáng mà không trở nên kiêu căng, vẫn là người nghệ sĩ tài hoa mà có lòng tin và sự hiểu biết sâu sắc về cuộc sống.

- Mở rộng - nâng cao: (giải thích về sự thay đổi, ý nghĩa?)

+ Sự thay đổi trong hiện thực cuộc sống mang lại cái nhìn mới cho nhà văn, mở ra nguồn cảm hứng mới, đặc biệt là trong bối cảnh lãnh đạo của Đảng. Ông xác định nhiệm vụ của mình như một người viết lời bút.
+ Tình yêu quê hương, niềm hạnh phúc từ niềm tin vào cuộc hành trình xây dựng cuộc sống mới, tất cả hòa quyện trong đam mê sáng tạo nghệ thuật.
-> Tất cả cùng tạo nên một Nguyễn Tuân nghệ sĩ tài năng - niềm tự hào của Văn hóa Việt Nam.

""""""HẾT""""""

Sau khi tận hưởng So sánh giữa bức tranh thơ và hình ảnh vượt thác Sông Đà, hãy chú ý đến Bí quyết sử dụng kỹ thuật lãng mạn trong Chữ người tử tù hoặc tham khảo Ấn tượng về cảnh Huấn Cao cho chữ viên quản ngục cuối truyện để làm giàu hiểu biết của bạn.