So sánh hình ảnh đoàn quân trong Tây Tiến và Việt Bắc được chọn lọc xuất sắc

1. Dàn ý chi tiết cho việc so sánh hình ảnh đoàn quân trong Tây Tiến và Việt Bắc được chọn lọc tốt nhất

1.1. Mở bài

Giới thiệu về vấn đề và trích dẫn đoạn thơ mô tả đoàn quân trong hai tác phẩm:

'Đoàn binh Tây Tiến không có tóc'

Quân đội xanh như màu lá, uy mãnh như hổ

Ánh mắt gởi mộng qua biên giới

Đêm nhớ Hà Nội với dáng vẻ duyên dáng.' ('Tây Tiến' - Quang Dũng)

'Những con đường Việt Bắc của chúng ta'

Đêm đêm vang lên âm thanh rầm rập như đất rung chuyển

Quân đội di chuyển thành từng lớp lớp, dày đặc

Ánh sao chiếu sáng đầu súng, bạn và mũ nan.' ('Việt Bắc' - Tố Hữu)

1.2. Thân bài

1. Tổng quan: Giới thiệu về hai tác giả và hai tác phẩm

• Quang Dũng là một trong những nhà thơ tiêu biểu của thời kỳ kháng chiến chống Pháp, nổi bật với phong cách thơ hào hoa và lãng mạn, đậm đà tình quân dân. Bài thơ 'Tây Tiến' được ông sáng tác vào năm 1948 tại Phù Lưu Chanh, lúc đầu có tên là 'Nhớ Tây Tiến'. Đến năm 1957, khi được xuất bản lại trong tập 'Mây đầu ô', tác giả đã đổi tên thành 'Tây Tiến'.
• Tố Hữu là một trong những người dẫn đầu trong nền thơ ca cách mạng Việt Nam. Thơ của ông là sự hòa quyện giữa chất chính trị và trữ tình lãng mạn. Bài thơ 'Việt Bắc' không chỉ là một bản tình ca về tình quân dân trong kháng chiến mà còn là một bản anh hùng ca về cuộc kháng chiến chống Pháp.

2. Cảm nhận về hai đoạn thơ

2.1. Đoạn thơ trong tác phẩm 'Tây Tiến'

a. Vẻ đẹp bi tráng của đoàn quân Tây Tiến trên đường hành quân với những hình ảnh 'Đoàn binh Tây Tiến không có tóc. Quân đội xanh như lá, dữ dằn như hổ':

- Phân tích các hình ảnh:

• Hình ảnh 'không mọc tóc' và 'xanh màu lá' phản ánh những hậu quả nặng nề của thời gian hành quân và căn bệnh sốt rét rừng, khiến người lính trở nên tiều tụy.
• 'Đoàn binh' gợi lên hình ảnh một đội quân đông đảo, đầy nhiệt huyết chiến đấu.
• 'Quân xanh màu lá' có thể hiểu là màu sắc ngụy trang hoặc là làn da xanh xao, gầy gò của các chiến sĩ do sốt rét và cuộc sống kham khổ trong môi trường rừng núi.
• 'Dữ oai hùm' tạo nên sự tương phản giữa vẻ ngoài và bản chất, thể hiện sức mạnh và tinh thần chiến đấu kiên cường của những người lính.

- Liên hệ: Hình ảnh sốt rét cũng thường xuất hiện trong thơ ca kháng chiến, như trong câu thơ: 'Tôi với anh biết từng cơn ớn lạnh. Sốt run người vầng trán đẫm mồ hôi' ('Đồng chí' - Chính Hữu)

- Nghệ thuật sử dụng từ ngữ tinh tế của nhà thơ:

• Cách miêu tả 'không mọc tóc' thay vì 'tóc không mọc' thể hiện sự hóm hỉnh và lạc quan, dù đối diện với khó khăn.
• Việc sử dụng 'đoàn binh' thay vì 'đoàn quân' nhấn mạnh sự mạnh mẽ và oai phong của đội quân. 'Dữ oai hùm' mang đến một hình ảnh oai phong lẫm liệt, khiến chất thơ vừa thực vừa lãng mạn, vừa bi vừa tráng lệ.

b. Vẻ đẹp lãng mạn và hào hoa của những người lính, như hình ảnh những chàng trai Hà thành: 'Mắt trừng gửi mộng qua biên giới. Đêm mơ Hà Nội dáng kiều thơm'

- Người chiến sĩ gửi 'mộng' từ nơi biên giới đầy giặc về quê hương, đôi 'mắt trừng' như bùng cháy ngọn lửa yêu nước, căm thù quân thù, mang theo khát vọng và quyết tâm chiến đấu đến cùng.

- Họ không chỉ là những người chiến đấu theo tiếng gọi của tổ quốc mà còn mang trong mình một trái tim tràn đầy tình cảm, dành một phần nhớ về 'Hà Nội dáng kiều thơm'.

- Hai câu thơ, mặc dù tưởng chừng như mâu thuẫn, lại hòa quyện để tạo nên vẻ đẹp hào hùng và lãng mạn của người lính Tây Tiến. Liên hệ với câu thơ: 'Những đêm dài hành quân nung nấu, bỗng bồn chồn nhớ mắt người yêu' ('Đất nước' - Nguyễn Đình Thi)

2.2. Đoạn thơ trong bài 'Việt Bắc'

a. Vẻ đẹp mạnh mẽ của đoàn quân: 'Những con đường Việt Bắc của ta. Đêm đêm rầm rập như đất rung. Quân đi điệp điệp trùng trùng':

- Đại từ sở hữu 'của ta' vang lên tự hào, thể hiện sự khẳng định quyền sở hữu và niềm kiêu hãnh của những người dân đang giữ vững nền độc lập của đất nước.

- Các từ láy và động từ mạnh như 'rầm rập', 'điệp điệp', 'trùng trùng', 'rung' liên tiếp, kết hợp với biện pháp so sánh, giúp chúng ta hình dung rõ ràng cảnh đoàn quân ta ngày đêm hành quân, mỗi bước đi mang sức mạnh dân tộc, tinh thần yêu nước và lý tưởng cách mạng.

b. Vẻ đẹp lãng mạn của hình ảnh 'Ánh sao đầu súng bạn cùng mũ nan':

- Hình ảnh 'ánh sao' có thể hiểu là ánh sáng từ những ngôi sao trên bầu trời hoặc ánh sáng phản chiếu từ ngôi sao trên mũ cối, biểu trưng cho lý tưởng cách mạng dẫn lối cho người lính.

- So sánh với hình ảnh 'Đầu súng trăng treo' trong thơ Chính Hữu

2.3. So sánh hình ảnh đoàn quân trong hai đoạn thơ

- Điểm chung: Cả hai đoạn thơ đều khắc họa hình ảnh người lính với vẻ đẹp hào hùng và lãng mạn, thể hiện tinh thần yêu nước mãnh liệt và phẩm chất cao quý của người chiến sĩ.

- Điểm khác biệt:

• Trong 'Tây Tiến', hình ảnh đoàn quân được miêu tả với vẻ đẹp bi tráng và lãng mạn, đồng thời ẩn chứa ước mơ về một cuộc sống hòa bình.
• Trong 'Việt Bắc', hình ảnh đoàn quân được thể hiện với sự kết hợp giữa lãng mạn và hiện thực kháng chiến.
• Về phong cách thơ, Quang Dũng mang một phong thái hào hoa và lãng mạn rất đặc trưng, trong khi Tố Hữu kết hợp giữa trữ tình cách mạng và một cái nhìn lạc quan về cách mạng trong thơ của ông.

1.3. Kết luận

Nhấn mạnh giá trị và ảnh hưởng của các tác phẩm cũng như vai trò của hai tác giả trong nền văn học Việt Nam và trong lòng người đọc.

2. Bài văn mẫu gợi ý

2.1. Mở đầu

Việt Nam, với hơn 4000 năm lịch sử xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, đã có biết bao thế hệ anh hùng cống hiến tuổi trẻ và sinh mệnh cho quê hương. Những hy sinh đó đã trở thành nguồn cảm hứng cho nhiều nhà văn, nhà thơ sáng tác những tác phẩm vinh danh hình ảnh người lính trong cuộc chiến bảo vệ tổ quốc. Trong kho tàng tác phẩm phong phú ấy, mỗi tác giả đều mang đến một góc nhìn độc đáo về vẻ đẹp của người lính và quân đội. Điều này được thể hiện rõ qua hai đoạn thơ của Quang Dũng và Tố Hữu:

'Tây Tiến đoàn binh không có tóc'

Quân lính có màu xanh như lá, đầy uy nghiêm như hổ

Đôi mắt sắc lẹm mang theo ước mơ qua biên giới

Đêm về, tưởng tượng Hà Nội với hình ảnh kiều diễm.' ('Tây Tiến' - Quang Dũng)

'Những con đường của Việt Bắc của chúng ta'

Đêm tối, tiếng bước chân dội mạnh như mặt đất đang rung chuyển

Đoàn quân di chuyển trong những lớp lớp dày đặc

Ánh sao trên đầu súng và ánh sáng từ mũ nan.' ('Việt Bắc' - Tố Hữu)

2.2. Phần nội dung chính

Bài thơ 'Tây Tiến' của Quang Dũng được viết năm 1948, ghi lại nỗi nhớ đồng đội và quá khứ khi ông công tác tại Phù Lưu Chanh. Quang Dũng mang trong mình hồn thơ hào hoa, lãng mạn, đậm tình đồng bào và đồng chí. Tác phẩm ban đầu mang tên 'Nhớ Tây Tiến', nhưng năm 1957 khi xuất bản lại trong tập 'Mây đầu ô', tên gọi đã được đổi thành 'Tây Tiến'. 'Việt Bắc' của Tố Hữu được sáng tác sau thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Pháp, khi Trung ương Đảng và Chính phủ quay trở về thủ đô. Tác phẩm không chỉ là bản tình ca về tình cảm cách mạng mà còn là bản hùng ca về kháng chiến, thể hiện hồn thơ trữ tình cách mạng của Tố Hữu. Dù viết vào những thời điểm khác nhau và với cảm hứng khác nhau, cả hai tác giả đều thành công trong việc khắc họa hình ảnh người lính và đoàn quân, để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng độc giả.

Tây Tiến là một đơn vị quân đội được thành lập năm 1947, chủ yếu gồm thanh niên trí thức từ Hà Nội, trong đó có Quang Dũng. Chính vì vậy, Quang Dũng hiểu rõ những khó khăn, thiếu thốn và gian khổ trong thời kỳ kháng chiến:

'Tây Tiến, đoàn quân với đầu trọc không tóc'

'Quân xanh như lá, dữ dằn như hổ'

Hai câu thơ mở đầu thể hiện vẻ đẹp bi tráng của người lính. Sự bi thương từ hình ảnh người lính với đầu trọc, da xanh như lá, được miêu tả chân thực. Câu thơ gợi ra hai cách hiểu: hoặc là do những ngày hành quân mệt mỏi và sốt rét rừng ác tính khiến họ mất tóc và da dẻ héo úa; hoặc là hình ảnh của sự thiếu thốn và gian khổ. Tuy vậy, từ 'đoàn binh' khắc họa một đội ngũ đông đảo, đầy khí thế, kiên cường đối đầu với kẻ thù. Hình ảnh 'quân xanh màu lá' có thể là màu ngụy trang từ lá rừng, hoặc sự xanh xao của những chiến sĩ vì sốt rét. Dù hiện thực khắc nghiệt, nhưng sức mạnh và tinh thần của họ vẫn được thể hiện qua cụm từ 'dữ oai hùm', tượng trưng cho sức mạnh của chúa tể rừng xanh, làm cho kẻ thù phải sợ hãi.

Quang Dũng đã dũng cảm đối diện với những thực tế khắc nghiệt, giống như Chính Hữu cũng đã phản ánh hình ảnh người lính trong thời kỳ chiến tranh khốc liệt chống Pháp:

'Tôi và anh đều cảm nhận từng cơn sốt lạnh'

'Sốt rét khiến người run rẩy, trán đầy mồ hôi' ('Đồng chí' - Chính Hữu)

Hai câu thơ của Quang Dũng đã thể hiện nghệ thuật ngôn từ xuất sắc: cách diễn đạt 'không mọc tóc' thay vì 'tóc không mọc' đã chuyển từ trạng thái bị động sang chủ động, không làm giảm sự kiêu hãnh của người lính Tây Tiến. Từ 'đoàn binh' thay vì 'đoàn quân' tạo ra sự mạnh mẽ, oai phong lẫm liệt. Từ đó, chất thơ không chỉ hiện thực mà còn lãng mạn, bi tráng mà không kém phần hùng vĩ.

Ngoài sự bi hùng, đoạn thơ còn phản ánh vẻ lãng mạn của những chàng trai Hà Nội đầy chất hào hoa:

'Đôi mắt trừng gửi mộng qua biên cương'

'Đêm mơ về Hà Nội với hình dáng kiều diễm'.

Người chiến sĩ đã gửi những 'giấc mộng' từ xa, nơi biên cương của Tổ quốc, thể hiện khát vọng về hòa bình và một ngày không còn quân thù. Đôi 'mắt trừng' như cháy lên ngọn lửa yêu nước, lòng căm thù giặc, đồng thời thể hiện ý chí quyết chiến, quyết thắng. Những 'đêm mơ' trở về quê hương, nơi có hình bóng yêu thương, 'dáng kiều thơm' trở thành ánh sáng lung linh trong ký ức các chàng lính Tây Tiến. Hình ảnh này gợi nhớ đến câu thơ của Nguyễn Đình Thi trong bài 'Đất nước': 'Những đêm dài hành quân nung nấu. Bỗng bồn chồn nhớ mắt người yêu'.

Những người lính không chỉ cầm súng theo tiếng gọi của Tổ quốc mà còn mang trong mình trái tim dạt dào tình cảm. Khi chiến đấu, họ dũng cảm, nhưng khi trở về với những phút lặng, họ lại trở nên đầy tình cảm. Hai phương diện tưởng như đối lập này lại hòa quyện, tạo nên vẻ đẹp hào hùng và hào hoa của người lính Tây Tiến.

Nhà thơ Tố Hữu, với tâm hồn trữ tình chính trị, đã lấy cảm hứng từ cuộc chia tay đầy tình cảm giữa cán bộ, chiến sĩ và nhân dân Việt Bắc. Những kỷ niệm ùa về như vẫn hiện hữu trong hiện tại, và được diễn tả qua những câu thơ đậm chất ca dao, phản ánh khí thế ra trận của quân dân ta:

'Những con đường Việt Bắc của ta'

'Đêm đêm rầm rập như đất rung'

Đại từ sở hữu 'của ta' vang lên mạnh mẽ như một lời khẳng định chủ quyền và niềm tự hào của dân tộc. Tố Hữu đã sử dụng các động từ mạnh và từ láy liên tiếp để vẽ nên hình ảnh đoàn quân hùng vĩ trong cuộc kháng chiến chống Pháp: 'rầm rập', 'điệp điệp', 'trùng trùng', 'rung' kết hợp với biện pháp so sánh, làm nổi bật sức mạnh và tinh thần đoàn kết của toàn dân tộc Việt Nam. Đó chính là sức mạnh của quân đội nhân dân Việt Nam.

'Quân đi điệp điệp trùng trùng'

'Ánh sao đầu súng bạn cùng mũ nan'

Tố Hữu đã khắc họa một cách tinh tế sự trưởng thành của quân đội từ đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân chỉ với 34 thành viên, đến khi chiến dịch Điện Biên Phủ diễn ra với đoàn quân 'điệp điệp trùng trùng'. Đây không chỉ là sự phát triển về số lượng mà còn là hình ảnh của những đoàn dân công góp sức vào cuộc kháng chiến. Những đoàn quân nối dài trên con đường Việt Bắc tạo nên một hình ảnh hùng vĩ, thể hiện sức mạnh, tinh thần yêu nước và niềm tin vào Đảng, Bác Hồ và lý tưởng cách mạng.

Hình ảnh đoàn quân ra trận được thể hiện bằng một cách lãng mạn với hình ảnh 'ánh sao đầu súng', vừa thực tế vừa mộng mơ. Đây có thể là ánh sao trên bầu trời hoặc ánh sáng từ ngôi sao trên mũ cối, tượng trưng cho lý tưởng cách mạng, dẫn lối cho người lính. Hình ảnh người lính hành quân dưới bầu trời sao, ánh sao chiếu vào đầu súng tạo nên một vẻ đẹp lãng mạn và tự hào.

Từ hình ảnh này, nhà thơ đã vẽ nên trước mắt người đọc một bức tranh hùng vĩ của đoàn quân ra trận, như dòng sông ngân hà lấp lánh chảy về phía tiền phương. Hình ảnh này gợi nhớ đến câu thơ 'Đầu súng trăng treo' của Chính Hữu, tạo nên một hình ảnh kỳ diệu giữa người lính và thiên nhiên, thể hiện khát vọng hòa bình trong bối cảnh kháng chiến chống quân xâm lược.

Qua phân tích, ta thấy cả hai bài thơ đều khai thác hình ảnh người lính trong kháng chiến chống Pháp với phong cách sử thi và lãng mạn. Sự kết hợp của những câu thơ lãng mạn và cách dùng từ điêu luyện đã tạo nên tầm vóc lớn lao của người lính, tương đương với sao trời, làm nổi bật vẻ đẹp hào hùng và vĩ đại của họ.

Tuy nhiên, mỗi nhà thơ đều có những dấu ấn riêng biệt. Hình ảnh người lính Tây Tiến của Quang Dũng mang đậm nét bi tráng và hào hoa giữa hoàn cảnh khắc nghiệt, thể hiện sự phi thường trong điều kiện khó khăn. Ngược lại, hình ảnh người lính trong Việt Bắc của Tố Hữu, viết sau chiến thắng Điện Biên Phủ, mang đậm chất trữ tình và tự hào, phản ánh phong cách thơ trữ tình cách mạng và vẻ đẹp của thể thơ 6-8 truyền thống, luôn lạc quan và tin tưởng vào cách mạng.

2.3. Kết bài

Dù cùng lấy cảm hứng từ người lính trong kháng chiến chống Pháp và miêu tả hình ảnh đoàn quân ra trận, Quang Dũng và Tố Hữu đã thể hiện theo hai phong cách thơ khác nhau, với sự sáng tạo và khắc họa riêng biệt. Cả hai đã để lại dấu ấn sâu đậm và ấn tượng mạnh mẽ trong lòng người đọc về hình ảnh người lính đẹp và vĩ đại.