1. Tóm tắt nội dung chính của bài thơ 'Bầm ơi'
Bầm ơi
Ai về thăm mẹ ở quê ta
Chiều nay có đứa con xa thầm nhớ quê
Bầm ơi, có lạnh không bầm ơi!
Gió núi thổi nhẹ, mưa phùn lâm thâm
Bầm ra ruộng cấy, bầm run vì lạnh
Chân lội bùn, tay cấy mạ non
Mạ non bầm cấy mấy mẻ
Ruột gan bầm thương con bao lần.
Mưa phùn làm ướt áo tứ thân
Mưa bao nhiêu hạt, thương bầm bấy nhiêu!
Bầm ơi, sớm tối không ngừng
Bầm đừng lo lắng nhiều vì thương con nhé!
Con đi qua trăm núi ngàn khe
Vẫn không bằng nỗi đau lòng bầm
Con đi chiến đấu suốt mười năm
Vẫn không bằng khổ cực của bầm sáu mươi.
Con ra tiền tuyến xa xôi cách trở
Yêu mẹ, yêu nước, trân trọng cả hai mẹ hiền.
Tố Hữu
Tóm tắt bài thơ 'Bầm ơi': Bài thơ diễn tả nỗi nhớ quê của người lính ngoài mặt trận, nhớ về mẹ già ở quê. Anh cảm động trước sự vất vả của mẹ khi trời rét, lo lắng cho đàn con đang chiến đấu. Tình yêu mẹ hòa quyện với lòng yêu nước.
2. Soạn bài tập đọc: 'Bầm ơi' lớp 5
Soạn câu 1 SGK Tiếng Việt lớp 5 tập 2 trang 131:
Điều gì khiến người lính nhớ về mẹ? Anh ấy nhớ hình ảnh nào của mẹ?
Trả lời:
Cảnh chiều đông với gió bấc và mưa phùn, trong khi các làng quê đang vào vụ cấy đông, khiến anh lính nhớ đến mẹ và cảm thương cho mẹ phải vất vả lội ruộng bùn trong thời tiết mưa gió rét buốt.
Soạn câu 2 SGK Tiếng Việt lớp 5 tập 2 trang 131:
Tìm những hình ảnh so sánh thể hiện tình cảm mẹ con sâu sắc và gắn bó.
Trả lời:
Các hình ảnh so sánh thể hiện tình cảm mẹ con gắn bó sâu nặng gồm:
Mạ non bầm cấy bao mẻ
Ruột gan bầm thương con đến mấy lần.
(Tình cảm của mẹ dành cho con)
Mưa phùn làm ướt áo tứ thân
Mỗi hạt mưa là bấy nhiêu nỗi thương của bầm
(Tình cảm của con dành cho mẹ)
Những hình ảnh so sánh trên thể hiện tình cảm mẹ con sâu sắc và gắn bó: tình mẹ thương con và tình con yêu mẹ.
Soạn câu 3 Tiếng Việt lớp 5 SGK trang 131 tập 2:
Anh chiến sĩ đã sử dụng cách nào để làm mẹ yên tâm?
Trả lời: Để làm mẹ yên lòng, anh chiến sĩ đã dùng hình thức so sánh:
Con vượt trăm núi nghìn khe
Cũng không bằng muôn nỗi đau đớn trong lòng mẹ
Mưa phùn làm ướt áo tứ thân
Mưa càng nhiều hạt, lòng thương mẹ càng sâu đậm!
Anh muốn nhấn mạnh rằng những việc con đang trải qua không thể nào so sánh với sự vất vả, khó nhọc mà mẹ phải gánh chịu ở quê, mẹ hãy yên tâm, đừng lo lắng quá nhiều về con.
Soạn câu 4 lớp 5 SGK Tiếng Việt tập 2 trang 131:
Từ những lời tâm sự của anh chiến sĩ, em cảm nhận gì về người mẹ của anh?
Trả lời:
Dựa trên những lời tâm sự của người lính, em cảm nhận rằng mẹ của anh là hình mẫu của một người phụ nữ Việt Nam: vừa chịu đựng khó khăn, hiền lành, vừa yêu thương con cái vô bờ bến.
3. Lợi ích của việc trả lời câu hỏi đọc hiểu từ bài viết Bầm ơi
Câu 1. Trong hoàn cảnh nào anh chiến sĩ nhớ về mẹ của mình?
a. Vào buổi chiều đông lạnh giá với gió núi và mưa phùn, khi mùa cấy lúa đang đến gần ở quê của anh.
b. Vào buổi chiều thu với gió núi và mưa phùn nhẹ.
c. Vào buổi chiều xuân với gió núi và mưa phùn.
Câu 2. Điền vào chỗ trống hai câu thơ mô tả hình ảnh người mẹ trong hồi ức của anh chiến sĩ. ……………………………
Câu 3. Câu thơ “Mưa bao nhiêu hạt, thương bầm bay nhiêu!” sử dụng biện pháp nghệ thuật gì?
a. Ẩn dụ.
b. So sánh.
c. Nhân hoá.
Câu 4. Dựa trên những tâm sự của anh chiến sĩ về mẹ, em nhận thấy những phẩm chất nổi bật của mẹ và anh là gì? Hãy điền ý kiến của em vào từng ô trống.
a. Phẩm chất của mẹ: ……………………………………………………………………
b. Phẩm chất của anh chiến sĩ: ……………………………………………………………………
Câu 5. Dấu phẩy trong câu “Chân lội dưới bùn, tay cấy mạ non.” có vai trò gì?
a. Phân tách các bộ phận cùng loại trong câu.
b. Tách biệt trạng ngữ với chủ ngữ và vị ngữ.
c. Phân chia các vế câu.
Câu 6. Dấu phẩy trong câu thơ “Con ra tiền tuyến xa xôi, Yêu bầm yêu nước, cả đôi mẹ hiền.” có tác dụng gì?
a. Phân cách các phần trong câu.
b. Tách biệt các thành phần có cùng chức năng trong câu.
c. Phân cách trạng ngữ với chủ ngữ và vị ngữ.
Câu 7. Đoạn thơ nào dưới đây thể hiện tình cảm của mẹ dành cho con?
a. Mạ non bầm cấy mấy đon - Ruột gan bầm lại thương con mấy lần.
b. Bầm ơi, sáng sớm chiều tối - Thương con, bầm đừng lo lắng nhiều nhé!
c. Con đi qua muôn ngàn núi non - Chưa bằng nỗi lòng bầm đau đớn bao lần
d. Mưa phùn làm ướt áo bốn mùa - Mưa nhiều bao nhiêu, lòng thương bầm càng sâu bấy nhiêu!
Câu 8. Đoạn thơ nào dưới đây thể hiện tình cảm của con dành cho mẹ?
a. Con đi qua muôn ngàn núi non - Chưa bằng nỗi lòng bầm đau đớn bao lần
b. Bầm ơi, sáng sớm tối tăm - Thương con, bầm đừng lo lắng nhiều nhé!
c. Mạ non bầm cấy mấy đon - Ruột gan bầm thương con biết bao.
d. Mưa phùn làm ướt áo bốn mùa - Mưa nhiều bao nhiêu, lòng thương bầm càng sâu bấy nhiêu!
Câu 9. Theo những lời của anh chiến sĩ, bạn cảm nhận gì về người mẹ của anh ấy?
a. Mẹ của anh là hình mẫu tiêu biểu của người phụ nữ Việt Nam.
b. Mẹ của anh là hình mẫu tiêu biểu của người phụ nữ Việt Nam trong thời bình.
c. Mẹ của anh là hình mẫu tiêu biểu của người phụ nữ Việt Nam trong thời kỳ kháng chiến.
d. Tất cả các ý trên
Câu 10. Em nghĩ gì về anh chiến sĩ qua những tâm sự của anh ấy?
a. Anh chiến sĩ hiểu rõ đời sống của người dân.
b. Anh chiến sĩ vừa yêu nước, vừa đặt tình cảm với mẹ lên trên tình yêu với tổ quốc.
c. Anh chiến sĩ có sự gắn bó sâu sắc với cuộc sống của người dân.
d. Tất cả các ý trên
Đáp án:
Câu 1: a
Câu 2:
Bà ra ruộng cấy, bà run rẩy
Chân lội bùn, tay cấy mạ non.
Câu 3: b
Câu 4:
a. Chịu đựng vất vả, chăm sóc và yêu thương con một cách sâu sắc.
b. Hiếu kính, tràn đầy tình cảm với mẹ và yêu nước nồng nàn.
Câu 5: c
Câu 6: b
Câu 7: c
Câu 8: d
Câu 9: d
Câu 10: d
4. Các hoạt động giảng dạy và học tập trong bài 'Bầm ơi'
Hoạt động dạy | Hoạt động học |
Kiểm tra bài cũ - Kiểm tra 2 HS. H: Công việc đầu tiên anh Ba giao cho chị út là gì? H: Vì sao chị út muốn được thoát li? - GV nhận xét + cho điểm | - HS1 đọc đoạn 1 + đoạn 2 bài Công việc đầu tiên. - Đó là việc giải truyền đơn - HS2 đọc phần còn lại - Chị muốn làm việc thật nhiều cho cách mạng… |
1. Giới thiệu bài | - HS lắng nghe |
2.Luyện đọc - HS đọc toàn bài - HS đọc nối tiếp - Luyện đọc từ ngữ: mơ phùn, tuyền tuyến… - Cho HS đọc toàn bài một lượt. - HS đọc trong nhóm - GV đọc diễn cảm toàn bài Giọng trầm lắng, thiết tha, phù hợp với việc diễn tả cảm xúc nhớ thương của người con với mẹ.. | - 1 HS đọc toàn bộ bài thơ, lớp theo dõi trong SGK. - 4 HS đọc nối tiếp (2 lần). - HS đọc theo nhóm 2 (1 em đọc hai khổ đầu, một em đọc 2 khổ còn lại). - 1 HS đọc cả bài. - Một HS đọc chủ giải + giải nghĩa từ đon. |
3. Tìm hiểu bài H: Điều gì gợi cho anh chiến sĩ nhớ tới mẹ? Anh nhớ hình ảnh nào của mẹ? - GV đưa tranh minh hoạ lên và giới thiệu tranh. H: Tìm những hình ảnh so sánh thể hiện tình cảm mẹ con thắm thiết, sâu lặng. GV: Những hình ảnh so sánh ấy thể hiện tình cảm của mẹ con thắm thiết, sâu lặng: mẹ thương con, con thương mẹ. H: Anh chiến sĩ đã dùng cách nói như thế nào để làm yên lòng mẹ? H: Qua lời tâm tình của anh chiến sĩ, em nghĩ gì về người mẹ của anh? H: Qua lời tâm tình của anh chiến sĩ, em nghĩ gì về anh? | - 1 HS đọc thành tiếng, lớp đọc thầm. - Cảnh chiều đông mưa phùn, gió bấc làm anh chiến sĩ thầm nhớ tới người mẹ nơi quê nhà. Anh nhớ hình ảnh mẹ lội ruộng cấy mạ non, mẹ run gvì rét. Hình ảnh so sánh là: - Tình cảm của mẹ đối với con: “Mà non Bầm cấy mấy đon Ruột gan Bầm lại thương con mấy lần.” - Tình cảm của con với mẹ “Mưa phùn ướt áo tứ thân Mưa bao nhiêu hạt, thương Bầm bấy nhiêu!” - HS có thể phát biểu: + Anh chiến sĩ là người con hiếu thảo, giàu tình thương mẹ. + Anh là người yêu thương mẹ, yêu quê hương, đất nước… |
4. Đọc diễn cảm - Cho HS đọc diễn cảm bài thơ. - GV đưa hai khổ thơ đầu đã chép sẵn trên bảng phụ lên và hướng dẫn cho HS đọc. - Cho HS đọc thuộc lòng - Cho HS thi đọc - GV nhận xét + khen những Hs đọc thuộc, đọc hay. | - 4 HS tiếp nối nhau đọc diễn cảm bài thơ. - HS nhầm thuộc lòng đoạn, cả bài - HS thi đọc. - Lớp nhận xét |
5. Củng cố, dặn dò H: Bài thơ nói lên điều gì? - GV nhận xét tiết học - Chuẩn bị tiết sau. | - Bài thơ ca ngợi người mẹ và tình mẹ con thắm thiết, sâu lặng giữa người chiến sĩ ở ngoài tiền tuyến với người mẹ tần tảo, giàu tình yêu thương con nơi quê nhà. |