Soạn bài Chữa sai sót lập luận trong văn nghị luận
Phần I
Lời giải chi tiết:
I - LỖI KHI LIÊN KẾT VỚI LUẬN ĐIỂM
1. Phân tích các trích dẫn từ sách giáo khoa và chỉ ra sai sót khi nêu luận điểm là gì?
Trả lời:
a. Luận điểm không rõ ràng, nội dung lặp lại mà không có sự nhấn mạnh hoặc phát triển ý (“Khung cảnh.. cô đơn”, “yên tĩnh lặng lẽ”, “phong cảnh tĩnh lặng”).
b. Không nêu được luận điểm tổng quát (ý nghĩa thực sự của hai câu thơ trong bài Thuật Hoài), diễn đạt trùng lặp, phức tạp không thể diễn đạt đúng bản chất, cốt lõi của vấn đề.
c. Ở đoạn văn c, giữa luận điểm: 'Văn học dân gian ra đời từ sự phát triển', với luận cứ tiếp theo: “nhắc đến nó... đời sống' không liên kết và thiếu nội dung. Vấn đề trình bày thiếu chi tiết, cần phải mở rộng.
2. Sửa lại các đoạn văn, làm rõ luận điểm cần trình bày (xem sách giáo khoa).
Trả lời:
a. Ở đoạn văn a, nên thay từ “cô đơn' bằng một tính từ khác phù hợp với các luận cứ.
b. Ở đoạn văn, luận điểm chỉ cần ngắn gọn “người làm trai ngày xưa luôn ghi nhớ món nợ về danh dự'.
c. Ở đoạn văn c, luận điểm cần được sửa lại là: văn học dân gian là kho tài kinh nghiệm của tổ tiên được lưu giữ từ xưa.
Phần II
Lời giải chi tiết:
II - LỖI KHI LIÊN KẾT VỚI LUẬN CỨ
Chỉ rõ các lỗi đã nêu luận cứ trong các đoạn văn (sách giáo khoa) và sửa lại.
Trả lời:
a.
- Luận cứ không rõ ràng, không chính xác:
+ Trời xanh, biển mở ra.
+ Khi buổi chiều buông, không thể 'biển mênh mông ra' được.
- Sửa lại luận cứ:
+ “Nắng rơi, trời cao bao la”.
+ Khi “nắng rơi, trời cao thì biển cả, lòng sông rộng mênh mông không gì sánh bằng”.
b.
- Lỗi:
+ Luận cứ không chính xác: “Quốc gia qua hơn hai thế kỷ bị ách thống trị của phong kiến nước ngoài đã hoàn toàn giành được chiến thắng”.
+ Luận cứ chưa đầy đủ, chỉ nêu lên ví dụ về Hai Bà Trưng.
- Sửa lại: Cần thêm thông tin để hỗ trợ luận điểm: “Dân tộc ta anh dũng hào kiệt mọi thời đại”
c.
- Lỗi:
+ Luận cứ không có hệ thống, logic. Luận cứ không phù hợp với luận điểm: 'Ải Chi Lăng .... Cửa biển Bạch Đằng'.
+ Những tên này không được coi là “danh tiếng”.
- Sửa: Ngô Quyền - Trần Hưng Đạo - Lê Lợi - Nguyễn Huệ
Phần III
Lời giải chi tiết:
III - SỬA LỖI TRONG VIỆC ÁP DỤNG CÁC PHƯƠNG PHÁP LUẬN
Phát hiện và phân tích các sai sót về cách thức lập luận trong các đoạn văn (SGK) và sửa chữa.
Trả lời:
a.
- Cách trình bày luận điểm không logic, lộn xộn. Luận cứ không đủ để làm sáng tỏ luận điểm chính.
- Sửa: Từ xưa đến nay, vẻ đẹp và số phận của phụ nữ luôn là chủ đề chính trong thơ văn. Trong văn học trung đại Việt Nam, nhiều tác giả đã viết về chủ đề này như Hồ Xuân Hương, Nguyễn Dữ, Đặng Trần Côn,... Nhưng người phản ánh sâu sắc nhất về vẻ đẹp và số phận phụ nữ là Nguyễn Du.
b.
- Luận điểm không rõ ràng. Luận cứ thiếu toàn diện chỉ tập trung vào khía cạnh “đói” trong tác phẩm về đề tài nông thôn và nông dân của Nam Cao.
- Sửa: 'Nam Cao đã viết nhiều về vấn đề đói đói'.
c.
- Luận điểm không rõ ràng. Phần mở đầu không phù hợp để làm nổi bật luận điểm chính.
- Luận cứ mở rộng, tiếp tục phát triển đề tài không phù hợp với phạm vi đề tài đã được đề cập trong các câu trước: “Tinh tế và sâu lắng nhất phải kể đến cảnh thu với nỗi buồn vô tận của Đỗ Phủ” (Thu hứng).
- Sửa: Mùa thu luôn là nguồn cảm hứng cho các nhà thơ. Chúng ta biết về Đỗ Phủ với bức tranh của mình về mùa thu buồn, còn Nguyễn Khuyến - nhà thơ làng cảnh Việt Nam - đã để lại ấn tượng sâu sắc nhất với loạt thơ thu: Thu Vịnh, Thu Điếu, Thu Ẩm.