Buzz
Tác phẩm Chuyện cổ tích về con người của Xuân Quỳnh giải thích về sự ra đời của vạn vật và con người. Nó được tìm hiểu trong môn Ngữ văn lớp 6.
Mytour giới thiệu tài liệu Soạn văn 6: Chuyện cổ tích về con người, mong rằng sẽ mang lại kiến thức hữu ích về tác phẩm này.
Kiến thức về Ngữ văn.
1.1 Một số đặc điểm của thể loại thơ
- Thơ thường tuân theo các quy tắc cụ thể về số tiếng trong mỗi dòng, số dòng trong mỗi bài…
- Ngôn ngữ thơ tập trung, sử dụng nhiều hình ảnh và nhạc điệu, cùng với nhiều biện pháp tu từ như so sánh, ẩn dụ, điệp ngữ…
- Nội dung chủ yếu của thơ là tình cảm, cảm xúc của nhà thơ về cuộc sống. Thơ thường kể lại những sự việc hoặc miêu tả các đối tượng để thể hiện tình cảm của nhà thơ.
1.2 Ẩn dụ và cách sử dụng
- Ẩn dụ là biện pháp tu từ sử dụng tên sự vật, hiện tượng để gợi hình ảnh và cảm xúc cho sự diễn đạt.
- Loại ẩn dụ có thể bao gồm: hình thức, cách thức, phẩm chất, chuyển đổi cảm giác…
Soạn bài Chuyện cổ tích về loài người - Mẫu 1
2.1 Chuẩn bị trước khi đọc
1. Cho biết tên một truyện kể về nguồn gốc loài người từ văn học dân gian Việt Nam hoặc nước ngoài mà bạn biết. Trong câu chuyện đó, điều gì đặc biệt về việc loài người ra đời?
- Truyền thuyết: Con Rồng cháu Tiên
- Điều đặc biệt về sự ra đời của loài người là gì?
- Sự kết duyên giữa Lạc Long Quân (thuộc dòng họ Rồng, con trai của thần Long Nữ) và Âu Cơ (thuộc dòng họ Thần Nông, xinh đẹp tuyệt trần).
- Âu Cơ mang thai và sinh ra một bọc trứng. Bọc trứng nở ra một trăm người con xinh đẹp, hồng hào và đặc biệt.
2. Chọn đọc một bài thơ hoặc một đoạn thơ về tình cảm gia đình mà bạn biết.
Ví dụ: Con yêu mẹ (Xuân Quỳnh), Buổi sáng nhà em (Trần Đăng Khoa)...
2.2 Đọc văn bản
Câu 1. Số lượng tiếng trong mỗi dòng thơ
Gợi ý: 5 từ
Câu 2. Mô tả hình ảnh trái đất khi trẻ con mới được sinh ra.
Gợi ý: Trần trụi, không có cây cỏ, mặt trời, màu sắc.
Câu 3. Miêu tả sự biến đổi của trái đất sau khi trẻ con được sinh ra theo cách mà nhà thơ diễn đạt.
Gợi ý:
- Trẻ con nhìn thấy Mặt trời mọc.
- Màu sắc của cây cỏ và các bông hoa giúp trẻ nhận biết màu sắc.
- “Cây cao như găng tay/Lá cỏ như sợi tóc” giúp trẻ cảm nhận về kích thước.
- Âm thanh của chim hót và gió thổi giúp trẻ cảm nhận âm thanh.
- Sông: giúp trẻ có nước để tắm.
- Biển: là nơi trẻ có thể suy nghĩ, cung cấp thực phẩm và khám phá.
- Đám mây: mang lại bóng mát.
- Con đường: giúp trẻ học cách đi.
Câu 4. Các nhân vật xuất hiện trong bài thơ.
Gợi ý: Mẹ, bà, bố. Những sự kiện như sự ra đời của loài người và thiên nhiên, cũng như về gia đình và xã hội.
Câu 5. Tình cảm chăm sóc và yêu thương của mẹ dành cho con.
Gợi ý:
Câu 6. Sự quan tâm và chăm sóc của bố dành cho con.
Gợi ý: Dạy con suy nghĩ, trở nên ngoan ngoãn…
Câu 7. Phong cảnh đẹp đẽ của mái trường thân yêu.
Gợi ý: Quen thuộc với bàn ghế, lớp học, bảng đen phấn trắng…
2.3 Sau khi đọc
Trả lời câu hỏi
Câu 1. Hãy liệt kê các điểm chính để nhận biết Chuyện cổ tích về loài người là một bài thơ.
- Chuyện cổ tích về loài người được viết dưới hình thức thơ năm chữ (mỗi dòng có 5 tiếng) và được chia thành nhiều khổ thơ.
- Bài thơ sử dụng nhiều biện pháp tu từ như so sánh, nhân hóa, điệp ngữ…
- Ngôn ngữ thơ cô đọng và giàu hình ảnh.
- Nội dung của bài thơ kể về câu chuyện về nguồn gốc của loài người và bày tỏ tình cảm yêu thương với trẻ em.
Câu 2. Theo tưởng tượng của nhà thơ, thế giới đã thay đổi ra sao sau khi trẻ con ra đời?
- Sau khi trẻ con ra đời, thế giới bắt đầu xuất hiện những sự vật:
- Mặt trời hiện rõ để trẻ con nhìn thấy.
- Màu sắc của cây cỏ và các bông hoa giúp trẻ nhận biết màu sắc.
- “Cây cao như găng tay/Lá cỏ như sợi tóc” giúp trẻ cảm nhận về kích thước.
- Âm thanh của chim hót và gió thổi giúp trẻ cảm nhận âm thanh.
- Sông: giúp trẻ có nước để tắm.
- Biển: là nơi trẻ có thể suy nghĩ, cung cấp thực phẩm và khám phá.
- Đám mây: mang lại bóng mát.
- Con đường: giúp trẻ học cách đi.
Câu 3. Theo nhà thơ, món quà tình cảm nào chỉ có mẹ mới có thể mang đến cho trẻ?
- Món quà chỉ có mẹ mới có thể mang lại: tình yêu và lời ru.
- Mẹ sinh ra để bế bồng trẻ con, chăm sóc từng bữa ăn và giấc ngủ, cùng với tiếng hát ngọt ngào ru con vào giấc ngủ êm đềm.
Câu 4. Bà đã kể cho trẻ nghe những câu chuyện gì? Hãy nêu những điều bà muốn truyền đạt trong những câu chuyện đó.
- Bà đã kể những câu chuyện cổ: chuyện con cóc, nàng tiên; chuyện cô Tấm ở hiền; thằng Lý Thông ở ác…
- Những điều mà bà muốn truyền đạt qua câu chuyện: giúp trẻ em hiểu rõ hơn về cội nguồn và văn hóa của dân tộc, đồng thời hướng đến cách sống hiền lành, lương thiện.
Câu 5. Theo góc nhìn của nhà thơ, điều bố dành cho trẻ em khác biệt như thế nào so với điều mẹ và bà dành cho trẻ?
Khi xã hội trở nên văn minh hơn, trẻ em cũng bắt đầu trưởng thành hơn, bố trở thành người dạy trẻ hiểu biết về cuộc sống. Khác với bà kể chuyện cổ tích vào buổi tối hay mẹ chăm sóc cuộc sống hàng ngày, bố là người hướng dẫn trẻ về nhân cách, khuyến khích trẻ suy nghĩ và cư xử lịch sự hơn, truyền đạt kiến thức về cuộc sống.
Câu 6. Trong khổ thơ cuối cùng, bạn nhìn thấy hình ảnh của trường lớp và thầy giáo được miêu tả ra sao?
Trường lớp là nơi mà trẻ em đến để học và vui chơi. Thầy giáo là người dạy dỗ trẻ trong trường. Sự xuất hiện của trường lớp cho thấy xã hội đang trở nên văn minh hơn ngày càng. Đồng thời, nó cũng là minh chứng cho vai trò quan trọng của giáo dục đối với trẻ em.
Câu 7. Tiêu đề 'Chuyện cổ tích và loài người' gợi cho bạn suy nghĩ gì?
Tiêu đề “Chuyện cổ tích về loài người” nhắc đến những câu chuyện cổ tích mà bà thường kể về một thời xa xưa. Điều này làm cho câu chuyện trở nên kỳ ảo và hấp dẫn hơn đối với người đọc.
Câu 8. Câu chuyện về Nguồn gốc của loài người trong thơ của tác giả Xuân Quỳnh khác biệt như thế nào so với những câu chuyện khác về nguồn gốc của loài người mà bạn biết? Ý nghĩa của sự khác biệt đó là gì?
- Câu chuyện về nguồn gốc của loài người của Xuân Quỳnh được tập trung vào trẻ em (Trời sinh ra trước nhất/Chỉ toàn là trẻ con), sau đó mới là sự xuất hiện của các sự vật khác.
- Sự khác biệt này thể hiện tình yêu thương của Xuân Quỳnh dành cho trẻ em và gửi gắm thông điệp về việc chăm sóc và yêu thương trẻ em.
Kết nối với việc đọc
Viết một đoạn văn (khoảng từ 5 đến 7 câu) thể hiện cảm xúc của tôi về một đoạn thơ trong bài Chuyện cổ tích về loài người mà tôi yêu thích.
Gợi ý:
Mẫu 1
“Chuyện cổ tích về loài người” của Xuân Quỳnh đã khiến tôi say mê với khung cảnh đầu tiên trong bài thơ. Tác giả đã tạo ra một bức tranh hoàn hảo về cuộc sống ban đầu của loài người, khi mà trái đất vẫn còn hoang sơ và trần trụi, mặt trời chưa mọc, không gian chìm trong bóng tối, và màu sắc chưa được hình thành.
“Trời sinh ra trước nhất
Chỉ toàn là trẻ con
Trên trái đất trụi trần
Không dáng cây ngọn cỏ
Mặt trời cũng chưa có
Chỉ toàn là bóng đêm
Không khí chỉ màu đen
Chưa có màu sắc khác”
Trong bài thơ, tác giả mô tả một thế giới ban đầu hoang sơ, khi trái đất chưa có cây cỏ, ánh sáng mặt trời chưa tỏa sáng, chỉ toàn là bóng đêm. Trẻ em đầu tiên được sinh ra, khởi nguồn cho mọi sự tồn tại khác. Tác giả diễn tả sự xuất hiện của mọi vật trên trái đất thông qua góc nhìn của trẻ em, từ việc nhìn thấy ánh sáng đến sự nhận biết màu sắc và âm thanh, cũng như vai trò quan trọng của các yếu tố tự nhiên như sông, biển, đám mây và con đường trong cuộc sống của trẻ con. Từ đó, người đọc cảm nhận được tình yêu thương sâu sắc của tác giả dành cho trẻ em.
Mẫu 2
Trong bài thơ Chuyện cổ tích về loài người, tôi ấn tượng nhất với đoạn thơ nói về sự ra đời của bố:
“Muốn cho trẻ hiểu biết
Thế là bố sinh ra
Bố bảo cho biết ngoan
Bố dạy cho biết nghĩ
Rộng lắm là mặt bể
Dài là con đường đi
Núi thì xanh và xa
Hình tròn là trái đất…”
Trong xã hội hiện đại, bố đóng vai trò quan trọng trong việc giáo dục con cái, giúp chúng trở nên ngoan ngoãn và biết suy nghĩ. Bố không chỉ giúp trẻ em hiểu biết về thế giới xung quanh mà còn dạy chúng những kỹ năng sống cần thiết. Từ đó, đoạn thơ tôn vinh vai trò của bố trong việc nuôi dưỡng và giáo dục con cái.
Soạn bài Truyện cổ tích về nhân loại - Mẫu 2
3.1 Đôi điều về tác giả
- Xuân Quỳnh sinh vào năm 1942 và ra đi vào năm 1988, tên đầy đủ là Nguyễn Thị Xuân Quỳnh.
- Quê ở làng An Khê, bên cạnh thị xã Hà Đông, tỉnh Hà Tây (hiện thuộc Hà Nội).
- Bà là một trong những nghệ sĩ nữ thơ tài của Việt Nam, được gọi là nữ hoàng thơ tình yêu của đất nước.
- Thơ của Xuân Quỳnh thường khắc họa những cảm xúc đơn giản, gần gũi trong cuộc sống gia đình và hàng ngày, thể hiện những ước mơ và mong muốn của một người phụ nữ chân thành, sâu sắc và ngọt ngào.
- Xuân Quỳnh đã được vinh danh bằng Giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật vào năm 2011.
- Một số tác phẩm tiêu biểu:
- Các tập thơ: Bông hoa xanh (1963), Hoa rơi chiến trường (1968), Tiếng ru từ đất mẹ (1978), Đợi chờ trăng (1981), Tiếng hát tự do (1984). Trong đó có một số bài thơ nổi tiếng: Thuyền trên biển, Sóng biển, Tiếng gà gáy buổi trưa, Thơ tình mùa thu cuối cùng…
- Một số tác phẩm dành cho trẻ em: Mùa xuân trên thảo nguyên (truyện dành cho thiếu nhi, 1981), Khám phá bầu trời trong quả trứng (thơ văn dành cho thiếu nhi, 1982)...
3.2 Hiểu và phân tích văn bản
1. Sự hình thành của loài người
- Ban đầu, chỉ có trẻ em mới sinh.
- Cảnh vật từ thời kỳ ban đầu:
- Chưa xuất hiện cây cỏ.
- Mọi thứ đều trong bóng tối vô tận.
- Không có sự đa dạng về màu sắc.
2. Sự hình thành của tự nhiên
- Ánh nắng mặt trời: giúp trẻ nhỏ nhận biết rõ ràng.
- Cây cỏ và hoa: giúp trẻ nhỏ nhận diện màu sắc và kích thước.
- Tiếng chim và làn gió: giúp trẻ nhỏ cảm nhận âm thanh.
- Dòng sông: giúp trẻ nhỏ có nước để tắm.
- Đại dương: giúp trẻ nhỏ suy nghĩ, cung cấp thức ăn và là nơi để tìm hiểu, khám phá.
- Những đám mây: tạo ra bóng mát cho môi trường.
- Con đường: giúp trẻ con rèn luyện kỹ năng đi lại.
=> Thiên nhiên không chỉ là nơi cư trú, mà còn là nguồn tài nguyên phục vụ cho cuộc sống của con người.
3. Sự hình thành của gia đình
- Mẹ: mang lại tình thương, sự chăm sóc và lời ru cho con.
- Bà: kể những truyện cổ tích, truyền đạt những giá trị văn hóa quý báu.
- Bố: truyền đạt kiến thức, giúp trẻ em có hiểu biết sâu sắc.
=> Gia đình là nơi luôn bảo vệ và yêu thương con người.
4. Sự hình thành của xã hội
- Vật dụng học tập như chữ viết, bàn ghế, cục phấn, cái bảng, trường học… đều là cần thiết cho quá trình học tập và phát triển của con người.
- Thầy cô là những người truyền đạt kiến thức và dạy dỗ.
=> Giáo dục đóng vai trò quan trọng trong cuộc sống của con người.
