Buzz
Soạn bài Chuyện cơm hến (Hoàng Phủ Ngọc Tường), Ngữ văn lớp 7 - Nối kết tri thức với cuộc sống
Soạn bài Chuyện cơm hến ngắn gọn trong sách giáo trình Ngữ Văn 7, Tập 1 - Kết nối kiến thức với thực tế
I. Trước khi đọc
1. Mỗi vùng miền trên thế giới mang đến hương vị đặc trưng trong ẩm thực. Em hãy chia sẻ kiến thức của mình về vấn đề này.
HS chia sẻ quan điểm cá nhân.
Gợi ý:
- Tại vùng núi phía Bắc, như Lạng Sơn, Cao Bằng, Hà Giang, Lào Cai, Lai Châu,... với khí hậu lạnh, người dân thường ưa thích các món ăn cay nồng để giữ ấm.
- Ở miền Nam, với khí hậu nóng, người dân thích các món có vị ngọt.
2. Nếu được yêu cầu giới thiệu về một món đặc sản ở quê em, em sẽ chọn món gì?
HS chia sẻ ý kiến cá nhân.
Gợi ý:
Quê em, Hà Nam, nổi tiếng với món cá kho làng Vũ Đại. Món ăn được chế biến tỉ mỉ từ việc chọn cá, xử lý cá cho đến khi gia vị thấm đều. Cá được lựa chọn là cá trắm đen, nhiều thịt, ít xương. Gia vị bao gồm hành khô, riềng, gừng, nước tương, muối, ớt. Nồi kho cá là nồi niêu đất, sử dụng củi gỗ nhãn để tạo hương thơm.
Soạn bài Chuyện cơm hến (Hoàng Phủ Ngọc Tường) ngắn gọn, Ngữ văn lớp 7, Tổng hợp tri thức với cuộc sống
II. Đọc văn bản
1. Theo dõi: Chú ý đặc điểm độc đáo trong khẩu vị của người Huế.
Đặc điểm độc đáo trong khẩu vị người Huế là 'sự kết hợp đầy đủ các hương vị mặn, lạt, chua, cay, ngọt, bùi, không phê phán bất kỳ hương vị nào; hơn nữa, họ thậm chí thích thú với hai hương vị mà nhiều người e ngại là cay và đắng'.
2. Suy luận: Tác giả thuộc vùng miền nào? Điều gì chứng minh điều đó?
Tác giả là người Huế bản xứ. Điều này được chứng minh qua lời tác giả: 'Tôi xin giới thiệu một ngày 'Hạnh phúc trời hành' của dân Huế tôi, khởi đầu với bữa ăn cơm hến'.
3. Theo dõi: Lưu ý đến cách tác giả bày tỏ quan điểm cá nhân về món ăn đặc sản.
Cách tác giả bày tỏ quan điểm cá nhân về món ăn đặc sản như sau: 'Đối với tôi, một món ăn đặc sản là như một di tích văn hóa, nó phải giữ nguyên như ngày xưa, và bất kỳ sự cải tiến nào đều chỉ làm nên những 'đồ giả'!'
4. Quan sát: Tập trung vào nguyên liệu làm món cơm hến.
Nguyên liệu để nấu cơm hến: mặt hến, miến, măng khô, thịt heo thái chỉ, rau sống (làm từ thân chuối hoặc bắp chuối xắt mỏng trộn với bạc hà, rau thơm thái nhỏ, giá trần), cánh bông vạn thọ vàng, cơm nguội, gia vị.
5. Quan sát: Tập trung vào hương vị thứ mười lăm của món cơm hến.
Hương vị thứ mười lăm của cơm Hến là hương vị lửa 'một bếp lửa chăm sóc, ấm ấp dưới trời mưa suốt mùa đông, kiên cố theo bước chân con người'.
III. Sau khi đọc
1. Các chi tiết nào chỉ ra rằng cơm hến là một món ăn phổ biến?
- Nguyên liệu để làm cơm hến đều là những nguyên liệu đơn giản, dễ kiếm: hến, miến, măng khô, thịt heo, rau sống.
- Cách chế biến cơm hến cũng đơn giản: ớt tương, ớt màu, ớt dầm nước mắm, ruốc sống, bánh tráng nướng bóp vụn, muối rang, hạt đậu phụng rang mỡ, mè rang, da heo rang giòn, mỡ và tóp mỡ, vị tinh.
- Nơi bán: Cơm hến bán rong trên đường phố, giá cả phải chăng, ai cũng có thể thưởng thức.
=> Đây là một món ăn thông dụng từ nguyên liệu, cách chế biến, đến nơi bán và cách ăn uống.
2. Đặc điểm nổi bật trong lối ẩm thực của người Huế qua món cơm hến.
- Món ăn là sản phẩm của nghệ thuật chế biến tinh tế, tỉ mỉ, thực sự đặc trưng của người Huế.
- Món cơm hến thể hiện rõ phong cách ẩm thực cay nồng của người Huế, đến mức 'nước mắt đầm đìa, mồ hôi ròng ròng nhỏ giọt'.
3. 'Chuyện cơm hến' có phải chỉ là giới thiệu về một món ăn đơn thuần?
'Chuyện cơm hến' không chỉ đơn giản là văn bản giới thiệu món ăn vì: Nó là tác phẩm thể hiện văn hóa, phong tục của Huế, đặc biệt là món cơm hến giản dị, thân thiện, là đặc sản của người Huế. Tác giả thông qua đó, truyền đạt tình cảm yêu quê hương một cách chân thành.
4. Theo em, tại sao tác giả lại cho rằng 'một món ăn đặc sản cũng giống như một di tích văn hóa'?
Tác giả đánh giá món ăn đặc sản như một di tích văn hóa vì: Như di tích văn hóa, món ăn đặc sản cần được bảo tồn, giữ nguyên vị trí và giá trị. Tác giả bet bỏ ý định cải tiến món ăn, nhấn mạnh sự quan trọng của việc giữ gìn bản sắc truyền thống.
5. Hình ảnh chị bán hàng với gánh cơm hến và bếp lửa để lại ấn tượng gì về việc bảo tồn văn hóa cộng đồng?
Hình ảnh chị bán hàng cùng gánh cơm hến và bếp lửa gợi lên cảm xúc về việc giữ gìn bản sắc văn hóa cộng đồng:
- Chị bán hàng với gánh cơm hến:
+ Nói: 'Nói như cậu thì... còn chi là Huế'.
+ Hành động: Nhìn với ánh mắt đầy quyết tâm.
=> Cách chị bán hàng ứng xử thể hiện tinh thần giữ gìn đặc trưng văn hóa của người Huế.
- Hình ảnh bếp lửa:
+ Ngọn lửa là yếu tố quan trọng tạo nên hương vị đặc trưng của món cơm hến.
+ 'Vị' thứ mười lăm còn thể hiện tâm huyết và tình cảm của người bán cơm hến với món ăn truyền thống quê hương.
6. Cách tác giả giao tiếp thông qua từ ngữ trong bài tản văn 'Chuyện cơm hến'.
Những từ ngữ như 'đảm bảo là', 'lại còn', 'đắng một cách tuyệt vời!', 'sướng miệng', 'cay phỏng miệng', 'cay xé lưỡi', 'cay điếc mũi', 'cay chảy nước mắt',... 'Hạnh phúc trời hành của dân Huế tui', 'người 'máu' cơm hến', 'kêu cái rộp', 'xúc động tận chân răng' là cách tác giả trò chuyện thân mật với bạn đọc.
7. Cảm nhận của em về cái tôi của tác giả trong 'Chuyện cơm hến'.
Cái tôi của tác giả thể hiện sự tự hào và trách nhiệm về việc bảo tồn giá trị truyền thống, thể hiện lòng yêu quê hương, đất nước.
IV. Kết nối với trải nghiệm đọc
Viết đoạn văn ngắn (khoảng 5-7 câu) về một phong tục thể hiện nét đẹp văn hóa của cộng đồng địa phương em đang sống.
Mùa thu đến, Hà Nội trở nên rộn ràng với hương vị ngọt ngào của cốm non. Trên phố phường, những gánh hàng cốm non là điểm đến quen thuộc của người dân. Mỗi hạt cốm mang đến sự dẻo thơm của gạo, là biểu tượng cho niềm vui và sự phồn thực. Phong tục ăn cốm non đã trở thành một phần quan trọng trong văn hóa ẩm thực của Hà Nội.
Bài viết 'Chuyện cơm hến' không chỉ giới thiệu về món ăn độc đáo của Huế mà còn kết nối với tình cảm yêu thương quê hương, làm cho người đọc hiểu rõ hơn về giá trị văn hóa truyền thống.
Những bài soạn văn mẫu dành cho học sinh lớp 7 khác:
- Khám phá bài học Thực hành tiếng Việt trang 116, Ngữ văn lớp 7, một liên kết hữu ích giữa kiến thức và cuộc sống hàng ngày
- Chìm đắm trong bài học Hội lồng tồng (Trần Quốc Vượng, Lê Văn Hảo, Dương Tất Từ), Ngữ văn lớp 7, nơi tri thức gặp gỡ với cuộc sống
