Buzz
Bài văn Cô Tô là phần cuối của bài kí Cô Tô - tác phẩm ghi lại những ấn tượng về thiên nhiên, về con người lao động của vùng đảo Cô Tô mà nhà văn Nguyễn Tuân nhu nhận được trong chuyến đi ra thăm đảo. Văn bản được giới thiệu đến các bạn học sinh trong chương trình Tiếng Việt lớp 6, thuộc sách Kết nối tri thức, tập 1.
Hôm nay, Mytour sẽ cung cấp bài Soạn văn 6: Cô Tô. Hãy cùng theo dõi nội dung chi tiết ngay sau đây.
Kiến thức về Ngữ văn
1.1 Loại văn phẩm Kí
- Kí là một thể loại văn học chú trọng vào việc ghi chép sự thực.
- Trong kí, tác giả thường kể về các sự kiện, miêu tả về con người, cảnh vật, cung cấp thông tin và thể hiện cảm xúc, suy nghĩ của mình.
- Với một số loại kí, tác giả thường là người trực tiếp tham gia hoặc chứng kiến sự kiện. Câu chuyện thường được kể theo trình tự thời gian. Tác giả có thể sử dụng ngôi thứ nhất và có vai trò như người kể chuyện. Khi kể, tác giả kết hợp việc diễn đạt suy nghĩ, cảm xúc, quan sát, liên tưởng, tưởng tượng của mình về sự kiện đó.
1.2 Hành trình đi
Du ký là loại văn bản ghi chép về những chuyến đi đến các vùng đất, đất nước khác nhau. Tác giả kể lại hoặc mô tả những gì họ thấy và nghe được trên đường đi của mình.
1.3 Dấu ngoặc kép
Dấu ngoặc kép có nhiều ứng dụng. Ngoài việc sử dụng để đánh dấu từ ngữ, trích dẫn trực tiếp, hoặc lời thoại, hoặc đánh dấu tên của tác phẩm, tờ báo, tập san… được trích dẫn, dấu ngoặc kép còn được dùng để đánh dấu từ ngữ được hiểu theo nghĩa đặc biệt.
Soạn bài Cô Tô - Mẫu 1
2.1 Chuẩn bị trước khi đọc
1. Liệt kê những địa điểm em đã từng đến tham quan và chia sẻ một số quan sát từ những chuyến đi đó.
- Một số địa điểm em đã thăm: Lăng Bác, Hồ Gươm, Văn Miếu Quốc Tử (Hà Nội)...
- Một số quan sát từ các chuyến đi: Những địa điểm trên đã giúp em hiểu rõ hơn về Hà Nội.
2. Định vị quần đảo Cô Tô trên bản đồ Việt Nam và mô tả vị trí của nó.
Cô Tô nằm trong vịnh Bắc Bộ, thuộc tỉnh Quảng Ninh, Việt Nam. Nằm trong huyện Cô Tô của tỉnh Quảng Ninh.
2.2 Đọc văn bản
Câu 1. Em hiểu cơn bão biển như thế nào khi gặp từ “trận địa”?
Từ “trận địa” khiến em liên tưởng đến cơn bão biển như một kẻ thù nguy hiểm, sẵn sàng đấu tranh để đánh bại con người.
Câu 2. Tác giả sử dụng những giác quan nào để quan sát và cảm nhận trận bão?
Các giác quan: xúc giác (Mỗi hạt cát đập vào máy…), thính giác (gió phất lên vang vọng…, sóng đánh vào nhau vang xa xa…, nó vang lên rít lên...), thị giác (sóng cát đánh lên trời… trời đất trắng sạch…)
2.3 Sau khi đọc
Trả lời câu hỏi
Câu 1. Trong bài kí Cô Tô, nhà văn đã đưa người đọc đến những nơi nào và gặp gỡ ai?
Nhà văn đã đưa người đọc đến với: thiên nhiên trên đảo Cô Tô trong cơn bão và sau cơn bão (từ bình minh đến hoàng hôn) và gặp gỡ với những người dân sinh sống trên đảo.
Câu 2. Tìm những từ miêu tả sự dữ dội của trận bão. Các từ nào thể hiện rõ ràng việc tác giả miêu tả trận bão như một cuộc chiến.
- Từ ngữ miêu tả sự dữ dội của trận bão: nhiều kính cửa sổ bị gió quật và bung tung, kính bị thổi vỡ tung bởi cơn gió cấp 11, tiếng gió vang vọng kinh hoàng mỗi khi nó đập vào…, gió rít lên rú lên như con quỷ khát máu.
- Những từ ngữ cho thấy rõ ràng việc tác giả miêu tả trận bão như một cuộc chiến: trận chiến, đạn dược mũi kim, hỏa lực, âm thanh liên tiếp.
Câu 3. Biển sau cơn bão như thế nào (qua hình ảnh của bầu trời, cây cỏ, nước biển, cát…)
- Một ngày dịu dàng, rạng rỡ.
- Cây cối thêm tươi tốt.
- Nước biển xanh biếc sâu thẳm hơn..
- Cát vàng óng ả hơn.
- Mạng lưới nặng nề hơn từ lượng cá càng nhiều.
Phần 4. Theo quan điểm của tôi, để cảm nhận được vẻ đẹp của Cô Tô, nhà văn đã quan sát cảnh thiên nhiên và hoạt động của con người trên đảo trong những thời điểm nào và từ vị trí nào?
Từ trên cao nhìn xuống: Từ đỉnh cao của căn cứ trên đảo, Nguyễn Tuân ngắm nhìn bao la của Thái Bình Dương bốn phía, xoay người 180 độ để tận hưởng toàn cảnh đảo Cô Tô.
Phần 5. Chỉ ra một câu văn thể hiện sự ấm áp của tác giả đối với Cô Tô trong đoạn văn từ “Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô” đến “theo mùa sóng ở đây”.
Câu văn: Nhìn thấy rõ Tô Bắc, Tô Trung, Tô Nam, và cảm nhận yêu thương hòn đảo như một người dân chài nào đã từng chịu khó lao động, lớn lên bên bờ biển ở đây.
Phần 6. Em tưởng tượng khung cảnh của Cô Tô sẽ ra sao nếu mất đi mô tả chi tiết về giếng nước ngọt và sinh hoạt của cộng đồng xung quanh giếng?
Khung cảnh Cô Tô chỉ còn lại vẻ đẹp thiên nhiên tuyệt vời nhưng trở nên bao la, vô tận do mất đi sự sống sôi động, hạnh phúc của con người qua việc mô tả chi tiết về giếng nước ngọt và hoạt động xung quanh giếng.
Câu 7. Kết thúc bài ký Cô Tô bằng suy nghĩ về chị Châu Hòa Mãn: “Nhìn chị Châu Hòa Mãn địu con, tôi cảm nhận được sự bình an giống như hình ảnh biển cả là mẹ hiền đang nuôi dưỡng lũ con yêu thương”. Cách kết thúc này thể hiện tình cảm của tác giả với biển và cư dân địa phương như thế nào?
Hình ảnh về chị Châu Hòa Mãn: “Nhìn chị Châu Hòa Mãn địu con, tôi cảm nhận được sự an ủi giống như hình ảnh biển cả là mẹ hiền đang nuôi dưỡng lũ con yêu thương” đã thể hiện tình yêu sâu đậm của tác giả dành cho biển cả và cộng đồng dân cư ở đó.
Liên kết với việc đọc
Trong bài ký Cô Tô, mặt trời mọc được so sánh với lòng đỏ của quả trứng thiên nhiên đầy đặn. Viết một đoạn văn khoảng (5 - 7 câu) nhấn mạnh ý nghĩa của so sánh này (có thể liên kết với cách mô tả mặt trời mọc trong các tác phẩm khác mà bạn đã biết).
Gợi ý:
Mẫu 1
Trong đoạn trích “Cô Tô”, Nguyễn Tuân đã viết một đoạn miêu tả mặt trời mọc rất tinh tế. Đặc biệt, so sánh mặt trời sau cơn bão với “lòng đỏ quả trứng thiên nhiên đầy đặn tròn trĩnh, phúc hậu” tạo ra hình ảnh sinh động và thú vị. Mặt trời ở Cô Tô không chỉ rực rỡ mà còn tượng trưng cho sự ấm no, hạnh phúc trên đảo. So với bài thơ “Đoàn thuyền đánh cá” của Huy Cận, cũng có một hình ảnh mặt trời trên biển: “Mặt trời đội biển nhô màu mới” đầy ấn tượng. Mặt trời trong bài thơ của Huy Cận liên kết với cuộc sống lao động của người dân biển, thể hiện hy vọng về một cuộc sống ấm no, đầy đủ. Còn mặt trời ở Cô Tô cho thấy sự giao thoa hân hoan giữa con người và thiên nhiên.
Mẫu 2
Trong bài ký Cô Tô, Nguyễn Tuân sử dụng nhiều hình ảnh so sánh, nhưng đặc biệt là mặt trời mọc. Tác giả so sánh mặt trời lúc bình minh với “lòng đỏ của quả trứng thiên nhiên đầy đặn; quả trứng hồng hào trên mâm bạc; mâm lễ phẩm...”. Qua so sánh này, mặt trời ở Cô Tô hiện lên huy hoàng, rực rỡ với sự quan sát tinh tế. Trong bài thơ “Đoàn thuyền đánh cá”, Huy Cận cũng miêu tả: “Mặt trời đội biển nhô màu mới/Mắt cá huy hoàng muôn dặm phơi”. Mặt trời trong bài thơ này liên kết với cuộc sống lao động của người dân biển, thể hiện mong muốn về một cuộc sống ấm no, đầy đủ. Mặt trời ở Cô Tô thể hiện sự giao thoa hân hoan giữa con người và thiên nhiên.
Soạn bài Cô Tô - Phiên bản 2
3.1 Vài điều về tác giả và tác phẩm
Tác giả
- Nguyễn Tuân (1910 - 1987), sinh ra trong một gia đình theo triết lý Nho khi nền văn minh Hán bắt đầu suy tàn.
- Quê quán tại làng Mọc, hiện nay thuộc phường Nhân Chính, quận Thanh Xuân, Hà Nội.
- Trong thời thơ ấu, Nguyễn Tuân đã theo gia đình di cư đến nhiều tỉnh ở miền Trung.
- Ông hoàn thành bậc học cấp Thành chung (tương đương với cấp THCS ngày nay) tại Nam Định trước khi trở về Hà Nội để theo đuổi việc viết văn và làm báo.
- Sau thành công của Cách mạng tháng Tám, Nguyễn Tuân tham gia vào cách mạng và tự nguyện dùng bút để phục vụ hai cuộc kháng chiến của dân tộc.
- Từ năm 1948 đến 1958, ông giữ chức Tổng thư ký của Hội văn nghệ Việt Nam.
- Ông được biết đến như một nhà văn vĩ đại, một nghệ sĩ mãi mãi dành cả cuộc đời để tìm kiếm cái đẹp.
- Đóng góp của Nguyễn Tuân vào văn học Việt Nam hiện đại không nhỏ, nhất là trong việc thúc đẩy sự phát triển của thể loại văn tự do và bút ký, đạt đến mức độ nghệ thuật cao, làm phong phú thêm ngôn ngữ văn học dân tộc.
- Ông đã được Nhà nước trao tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật vào năm 1996 để vinh danh những đóng góp của mình.
- Một số tác phẩm nổi bật của Nguyễn Tuân bao gồm: Một chuyến đi (1938), Vang bóng một thời (1940), Thiếu quê hương (1940), Chiếc lư đồng mắt cua (1941), Đường vui (1949), Tình chiến dịch (1950), Sông Đà (1960), Hà Nội ta đánh Mỹ giỏi (1972)...
Tác phẩm
* Nguyên gốc
Bài văn Cô Tô kết thúc bài ký Cô Tô, nơi tác giả ghi lại những cảm xúc về thiên nhiên và đời sống lao động của người dân trên đảo Cô Tô, được Nguyễn Tuân trải qua trong chuyến đi thăm đảo.
* Kết cấu
Bao gồm 3 phần chính:
- Phần 1: Từ đầu đến “và lớn lên theo mùa sóng ở đây”: miêu tả cảnh Cô Tô sau cơn bão.
- Phần 2: Tiếp theo đến “là là nhịp cánh…”: mô tả cảnh mặt trời mọc trên đảo Cô Tô.
- Phần 3: Phần còn lại: thể hiện sinh hoạt buổi sáng của người dân trên đảo Cô Tô.
* Tóm lược
Sau trận bão, quần đảo Cô Tô tỏa sáng, trở nên tươi mới, xanh tốt hơn, nước biển đậm hơn, cát vàng óng ả hơn, lượng cá tăng lên, chân trời, đường biển trong xanh như tấm gương sáng bóng sau cơn mưa, gió. Khung cảnh mặt trời mọc trên biển rực rỡ, hùng vĩ và tuyệt đẹp. Gần giếng nước ngọt, người dân náo nức múc nước, gánh nước, chuẩn bị cho chuyến ra khơi.
3.2 Đọc - hiểu văn bản
a. Cảnh cơn bão ở Cô Tô
Tác giả trải nghiệm và cảm nhận trận bão qua các giác quan:
- Xúc giác: mỗi hạt cát đập vào da như mũi kim sắc bén.
- Thính giác: tiếng gió hú vang vọng…, sóng xô nhau tấp nập vào bờ với âm thanh rền rĩ…, tiếng rít lên vang vọng…
- Thị giác: sóng cát cuốn đi, bờ biển phủ một lớp bọt sóng, không gian trở nên mờ mịt như kẻ thù đang hơi thở mù mịt; nhiều cửa kính bị gió đẩy vỡ nát, tan thành mảnh vụn; cửa kính bị gió mạnh làm vỡ.
=> Cơn bão giống như một kẻ thù đang sẵn sàng tấn công con người.
b. Cảnh Cô Tô sau cơn bão
- Vị trí quan sát: đỉnh núi
- Trạng thái của cảnh vật sau cơn bão:
- Một ngày dễ chịu, tỏa sáng.
- Cây cối trên núi đảo thêm xanh tươi mát.
- Màu nước biển lam biếc đậm đà hơn.
- Cát trắng sáng hơn.
- Lưới đầy cá tươi sống.
=> Cảnh vật trên Cô Tô hiện ra trong sự trong lành, tươi mới, đầy sức sống sau cơn bão
c. Cảnh mặt trời mọc trên đảo Cô Tô
- Góc quan sát: từ những tảng đá ven nước
- Miêu tả cảnh mặt trời mọc:
- Chân trời, biển xanh sạch như kính lau sạch mây bụi
- Mặt trời nổi lên từng chút một
- Tròn trịa, phúc hậu như quả trứng tự nhiên tròn đầy
- Quả trứng hồng hào... nước biển ửng hồng
- Giống như một bữa lễ trang trọng
=> Hình ảnh mặt trời trên biển huy hoàng, rực rỡ với tài quan sát tinh tế, cảnh mặt trời mọc ở Cô Tô được thể hiện trong sự giao thoa hân hoan giữa con người với thế giới.
d. Cảnh sinh hoạt buổi sáng của người dân trên đảo Cô Tô
- Xung quanh giếng nước ngọt: sôi động như bến cảng và mát mẻ, dễ chịu
- Ở bãi đá: nhiều thuyền của hợp tác xã đang mở nắp sạp...
- Thùng và gánh cong cong đi đi về về liên tục.
- Cuộc sống bình yên: “Nhìn chị Châu Hòa Mãn địu con... lũ con hiền lành”.
=> Tác giả thể hiện sự kết hợp cảm xúc giữa con người và cảnh vật, đồng thời thể hiện tình yêu của mình dành cho Cô Tô.
3.2 Nội dung, nghệ thuật
- Về nội dung: qua đoạn trích về Cô Tô, Nguyễn Tuân đã mô tả khung cảnh thiên nhiên và sinh hoạt của người dân trên đảo một cách trong sáng và đẹp đẽ.
- Về nghệ thuật: sử dụng ngôn ngữ tinh tế, độc đáo; giàu hình ảnh và cảm xúc; thường xuyên áp dụng các kỹ thuật so sánh, nhân hóa, ẩn dụ…
