1. Khám phá tác phẩm và tác giả
1.1 Về tác giả
- Võ Thu Hương, sinh năm 1983 tại Nghệ An và hiện sống tại Thành phố Hồ Chí Minh, là một nhà văn nổi bật trong nền văn học Việt Nam. Chị tốt nghiệp Khoa Ngữ văn - Báo chí của Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn Thành phố Hồ Chí Minh, thể hiện sự học vấn vững vàng và đam mê văn chương.
- Võ Thu Hương, hội viên của cả Hội Nhà văn Việt Nam và Hội Nhà văn Thành phố Hồ Chí Minh, đã chứng minh sự công nhận và đánh giá cao đối với những đóng góp của chị trong lĩnh vực văn học. Sự tận tâm và gắn bó của chị với nghề viết được thể hiện qua thành công của những tác phẩm nổi bật của chị.
- Tác phẩm của Võ Thu Hương đã được đưa vào sách giáo trình Tiếng Việt 2 và Ngữ văn 6 trong bộ sách Chân trời sáng tạo, xuất bản năm 2021 bởi Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam. Điều này minh chứng cho ảnh hưởng và giá trị giáo dục của các tác phẩm chị.
- Võ Thu Hương nổi bật với phong cách nghệ thuật tập trung vào văn học thiếu nhi, một lĩnh vực chị đã cống hiến lâu dài. Trong tổng số 13 cuốn sách của chị, có đến 8 cuốn là dành cho thiếu nhi, chứng tỏ sự yêu mến và quan tâm của chị đối với lứa tuổi trẻ em, mang đến những câu chuyện ý nghĩa và hấp dẫn.
- Các tác phẩm tiêu biểu của Võ Thu Hương bao gồm 'Góc nhỏ yêu thương' (xuất bản năm 2018 bởi Nhà xuất bản Kim Đồng), cùng với nhiều tác phẩm khác như 'Cảm ơn một khúc bình yên' (tạp văn, Chibooks - Nhà xuất bản Văn hóa Văn nghệ), 'Qua một khúc sông' (tập truyện ngắn, Alphabook - Nhà xuất bản Hội Nhà văn), và nhiều cuốn sách nổi bật khác.
- Với những thành công và đóng góp trong văn học thiếu nhi, Võ Thu Hương đã để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng độc giả. Tài năng và tình yêu của chị đã giúp xây dựng một tên tuổi vững chắc trong cộng đồng văn học Việt Nam, mang đến cảm hứng và niềm vui cho hàng triệu độc giả, đặc biệt là trẻ em.
1.2 Tổng quan về tác phẩm
- Nguồn gốc: Truyện được xuất bản trong tập 'Góc nhỏ yêu thương' bởi Nhà xuất bản Kim Đồng vào năm 2018.
- Cách thức diễn đạt: Truyện được kể theo lối tự sự.
- Người kể chuyện: Được kể từ góc nhìn của nhân vật thứ ba.
Tóm tắt nội dung:
'Cây ổi và Ký Ức Ngọt Ngào' kể về câu chuyện của Bum và cây ổi trồng trước nhà cậu. Cây ổi này được ông nội cậu trồng với hy vọng Bum sẽ có một nơi để trèo lên khi lớn lên như ông. Tuy nhiên, cây ổi không ra trái và bị mẹ Bum quyết định chặt đi. Tuy nhiên, cây ổi cuối cùng đã cho trái ngọt sau khi mẹ cậu nhận ra sự nghiêm khắc của mình. Bum và bạn bè đã tận hưởng việc trèo lên cây và chia sẻ trái cây, trong khi ông nội ngồi dưới, nghe đài và trông coi đám trẻ.
Sau khi ông nội qua đời, Bum rời Sài Gòn để đến Vũng Tàu, phải từ biệt cây ổi và bạn bè. Trong một bài văn về ước mơ của mình, Bum đã ước được trở thành cây ổi, trèo lên cùng bạn bè và nhìn thấy ông nội ngồi dưới gốc cây. Biết được ước mơ này, bố mẹ cậu quyết định trồng một cây ổi mới và mời bạn bè cũ đến thăm. Bum không thể ngăn được nước mắt khi nhìn lại những kỷ niệm đẹp bên bạn bè và ông nội.
1.3 Cấu trúc nội dung
Phần 1: Từ đầu cho đến “cười rất hiền lành”: Những kỉ niệm tuổi thơ của Bum gắn liền với cây ổi trước nhà, ông nội và các bạn.
Phần 2: Phần còn lại: Những ước mơ của Bum về việc trở lại ký ức tuổi thơ.
2. Khám phá giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật của tác phẩm
2.1 Giá trị nội dung của tác phẩm
Võ Thu Hương, nhờ vào tài năng văn chương của mình, đã phát hiện và nâng niu những ước mơ giản dị và ngây thơ của trẻ thơ. Chị nhận ra rằng những giấc mơ ấy chứa đựng sự thuần khiết và lòng trắc ẩn của tuổi trẻ, và chính những ước mơ này cần được gìn giữ và trân trọng.
Với sự nhạy cảm và tình yêu sâu sắc dành cho trẻ em, Võ Thu Hương đã sáng tác những tác phẩm khuyến khích trẻ em giữ vững niềm tin vào mơ ước của mình. Chị khẳng định rằng việc để trẻ tiếp xúc với thiên nhiên là yếu tố thiết yếu cho sự phát triển trí tuệ và cảm xúc của chúng. Thông qua việc khám phá thế giới xung quanh, trẻ em sẽ học hỏi và phát triển toàn diện hơn.
Trong các tác phẩm của mình, Võ Thu Hương cũng tôn vinh sự hiểu biết và yêu thương mà cha mẹ và thầy cô dành cho trẻ em. Chị bày tỏ lòng biết ơn và sự kính trọng đối với vai trò của cha mẹ và giáo viên trong việc hướng dẫn và chăm sóc trẻ. Những tình cảm này được chị thể hiện qua từng câu chữ, nhấn mạnh rằng tình yêu và sự quan tâm của cha mẹ và thầy cô là nguồn động lực vô giá cho sự phát triển của trẻ.
Với những thông điệp tích cực và ý nghĩa trong các tác phẩm của mình, Võ Thu Hương đã xây dựng một thế giới văn học thiếu nhi đầy sắc màu và cảm xúc. Những câu chuyện này không chỉ giúp trẻ hiểu về thế giới xung quanh mà còn truyền cảm hứng và khơi dậy những giá trị nhân văn, nuôi dưỡng tâm hồn trẻ em và khám phá những giấc mơ tuyệt vời.
2.2 Giá trị nghệ thuật của tác phẩm
Võ Thu Hương, với tình yêu và sự hiểu biết sâu sắc về lứa tuổi học sinh, thường dùng ngôn ngữ giản dị và trong sáng trong các tác phẩm của mình. Cách viết này phù hợp với khả năng tiếp thu của trẻ em, giúp truyền đạt thông điệp một cách dễ hiểu và tự nhiên hơn.
Ngôn ngữ đơn giản của Võ Thu Hương làm cho các bài học trở nên rõ ràng và dễ tiếp thu. Chị trình bày thông tin một cách có trình tự và logic, kèm theo ví dụ sinh động, giúp học sinh dễ dàng hình dung và hiểu các khái niệm phức tạp.
Khả năng diễn đạt dễ hiểu và rõ ràng là một trong những điểm mạnh nổi bật trong tác phẩm của Võ Thu Hương. Chị truyền tải kiến thức và ý nghĩa một cách mạch lạc, giúp học sinh không chỉ tiếp thu mà còn áp dụng hiệu quả vào cuộc sống hàng ngày.
Với phong cách ngôn ngữ giản dị và dễ tiếp cận, Võ Thu Hương đã tạo ra một môi trường học tập thân thiện và thú vị cho học sinh. Các tác phẩm của chị không chỉ là bài học mà còn là những câu chuyện sâu sắc và đáng yêu, kích thích trí tuệ và sự khám phá tự nhiên của trẻ em.
3. Soạn bài 'Con muốn làm một cái cây'
3.1 Chuẩn bị đọc
Em có giữ kỉ vật hay hình ảnh nào của người thân mà em muốn lưu giữ mãi mãi không? Ý nghĩa của kỉ vật hay hình ảnh đó đối với em là gì?
Mỗi người thường giữ những kỉ vật hay hình ảnh đặc biệt của người thân để lưu giữ mãi mãi. Đối với em, có thể là một kỉ vật quan trọng hoặc một bức ảnh quý giá mà em muốn gìn giữ, gắn bó với những kỷ niệm và cảm xúc riêng của mình. Ý nghĩa của kỉ vật hay hình ảnh đó có thể là:
- Gắn kết tình cảm: Kỉ vật hay hình ảnh từ người thân có thể là một món quà hay vật phẩm từ người đó, đại diện cho tình yêu, sự quan tâm và kết nối giữa em và người thân. Nhìn vào kỉ vật hay hình ảnh đó, em có thể nhớ lại những kỷ niệm quý báu và cảm nhận tình cảm ấm áp từ người thân trong cuộc sống của mình.
- Nguồn cảm hứng: Kỉ vật hay hình ảnh của người thân có thể là nguồn động lực và cảm hứng cho em. Nó có thể đại diện cho những giá trị, kỹ năng hoặc thành tựu của người thân mà em trân trọng. Khi nhìn vào kỉ vật hay hình ảnh đó, em có thể cảm nhận sức mạnh và động viên để theo đuổi ước mơ và trở thành phiên bản tốt nhất của chính mình.
- Kỷ niệm đáng nhớ: Kỉ vật hay hình ảnh còn có thể gợi nhớ những kỷ niệm quan trọng trong cuộc sống của em. Nó có thể là món quà từ ngày sinh nhật, bức ảnh cùng gia đình trong dịp đặc biệt, hoặc vật phẩm tưởng nhớ người thân đã khuất. Nhìn lại kỉ vật hay hình ảnh đó, em có thể ghi nhớ những kỷ niệm vui buồn và những mốc quan trọng trong cuộc sống, đánh dấu sự hiện diện của người thân.
Kỉ vật hay hình ảnh của người thân mang ý nghĩa sâu sắc và cá nhân với mỗi người. Nó là phần quan trọng trong việc kết nối với quá khứ và duy trì những liên kết tình cảm trong cuộc sống của em.
3.2 Trải nghiệm cùng văn bản
Câu 1. Ông nội đã nghĩ đến việc trồng cây ổi cho Bum từ khi còn chưa chào đời. Điều này thể hiện tình cảm gì của ông đối với cháu?
Ông nội đã từ lâu suy nghĩ về việc trồng một cây ổi cho Bum, ngay cả khi cháu còn chưa chào đời. Đây không chỉ là hành động trồng cây, mà còn là biểu hiện của tình yêu thương và sự chăm sóc mà ông dành cho Bum. Ông muốn tạo ra một không gian tràn ngập hương ổi và tình cảm, nơi Bum có thể tạo ra những kỷ niệm đáng nhớ với ông. Ý tưởng này phản ánh sự chuẩn bị chu đáo và sự quan tâm của ông nội để tạo nên một môi trường yêu thương và gắn bó cho cháu mình.
Câu 2. Em đã từng ước mơ điều gì?
Em từng ước mơ rằng: 'Con muốn trở thành một cây ổi trong sân nhà cũ của mình. Con muốn gắn bó với đám bạn trong mùa ổi chín và nhìn thấy ông con ngồi cười hiền lành bên gốc cây ổi...'. Ước mơ này thể hiện mong muốn giản dị và hạnh phúc của em khi được sống bên gia đình. Em mong có một cây ổi để chơi đùa, leo trèo và thưởng thức trái ổi cùng bạn bè, đồng thời thấy ông nội, biểu tượng của sự hiền hòa và yêu thương, ngồi bên gốc cây ổi và tạo ra những kỷ niệm vui vẻ.
Câu 3. Hành động của bố mẹ Bum khi nghe về mơ ước của Bum thể hiện điều gì về họ?
Khi biết mơ ước của Bum, bố mẹ đã ngay lập tức bàn bạc và quyết định trồng một cây ổi trong sân nhà. Điều này cho thấy sự thấu hiểu, quan tâm và yêu thương sâu sắc của họ đối với Bum. Họ nhận thức được ý nghĩa của ước mơ và không ngần ngại thực hiện nó. Hành động này phản ánh sự chăm sóc và hỗ trợ tận tình của bố mẹ, đồng thời thể hiện sự yêu thương vô điều kiện của gia đình đối với Bum.
Câu 4. Tại sao Bum vừa cười toe toét vừa nước mắt rưng rưng?
Bum cười toe toét và nước mắt rưng rưng vì những kỷ niệm quý giá với bạn bè và ông nội. Âm thanh của tiếng cười vui vẻ của bạn bè và hình ảnh hiền hòa của ông nội hòa quyện với hương ổi chín khiến Bum xúc động. Cảm xúc này không chỉ thể hiện niềm vui mà còn sự trân trọng những kỷ niệm đáng quý trong cuộc sống. Cây ổi và hương thơm của nó trở thành biểu tượng cho tình cảm gia đình và những khoảnh khắc hạnh phúc. Những ký ức này khiến Bum tràn đầy cảm xúc, vừa vui vừa xúc động vì tình yêu thương và những kỷ niệm quý giá.
3.3 Suy ngẫm và phản hồi
Câu 1. Câu chuyện này xoay quanh chủ đề gì?
Câu chuyện này khám phá chủ đề 'Tình yêu thương trong cuộc sống'. Nó nhấn mạnh tình cảm yêu thương giữa các thành viên trong gia đình và các hành động nhỏ nhưng đầy ý nghĩa để thể hiện sự quan tâm và chia sẻ trong cuộc sống hàng ngày.
Câu 2. Liệt kê những chi tiết nhà văn sử dụng để miêu tả ông nội và Bum. Dựa vào những chi tiết đó, hãy đưa ra nhận xét về đặc điểm của ông nội.
Trong câu chuyện, nhà văn mô tả ông nội và Bum qua các chi tiết sau:
- Ông nội dự định trồng một cây ổi giống như cây ổi sum sê trong vườn ngày xưa, để khi cháu ra đời có nơi leo trèo giống như ba cậu.
- Bum đã biết cách bắt sâu cho cây ổi từ khi còn rất nhỏ, khoảng hai, ba tuổi, và cậu rất tự hào về kỹ năng này.
- Bum và các bạn có thể nhảy từ cành này sang cành khác một cách nhẹ nhàng như sóc.
- Ông nội thường ngồi gần cây ổi, nghe đài và chăm sóc cây với nụ cười hiền lành.
Những chi tiết này cho thấy ông nội là một người nhân hậu, đầy yêu thương và luôn quan tâm đến gia đình và cháu của mình.
Câu 3. Theo em, Bum có phải là một cậu bé hạnh phúc không? Giải thích lý do của em.
Em cho rằng Bum là một cậu bé hạnh phúc. Cậu nhận được tình yêu thương từ cả ông nội và ba mẹ. Ông nội trồng cây ổi để tạo một môi trường tuyệt vời cho Bum, và ba mẹ cũng thực hiện ước mơ của cậu bằng việc trồng cây ổi theo mong muốn của Bum. Sự quan tâm và yêu thương này giúp Bum cảm thấy hạnh phúc và an lành.
Câu 4. Hình ảnh cây ổi từ đầu đến cuối câu chuyện mang ý nghĩa gì?
Hình ảnh cây ổi xuyên suốt câu chuyện thể hiện ý nghĩa sâu sắc về tình yêu thương. Cây ổi trở thành biểu tượng cho sự quan tâm và chăm sóc mà ông nội và gia đình dành cho Bum. Nó là dấu hiệu của tình cảm gia đình và sự gắn bó.
Câu 5. Tác giả muốn gửi gắm thông điệp gì qua câu chuyện này?
Tác giả muốn gửi gắm thông điệp về việc trân trọng tình yêu thương và sự chia sẻ trong gia đình. Tình cảm và sự quan tâm từ người thân là những giá trị quý báu trong cuộc sống, và việc giữ gìn những giá trị này sẽ mang lại hạnh phúc và sự gắn kết cho mỗi thành viên trong gia đình.
Câu 6. Dựa vào sơ đồ dưới đây, so sánh điểm giống và khác nhau giữa Đa-ni và Bum về hành động, suy nghĩ và tâm trạng.
Điểm giống nhau: Đa-ni và Bum đều là những đứa trẻ ngây thơ và trong sáng, nhận được tình yêu thương từ người xung quanh.
Điểm khác nhau: Đa-ni là nhân vật chính được miêu tả chi tiết hơn về hành động, suy nghĩ và cảm xúc. Ngược lại, Bum là nhân vật phụ và không được khai thác sâu như Đa-ni.
Câu 7. Em đã bao giờ làm việc gì để mang lại niềm vui cho người khác chưa? Hãy chia sẻ về những việc đó.
Các việc làm có thể đem lại niềm vui cho người khác bao gồm: giúp mẹ nấu cơm, tưới cây cho ông nội, hay trực nhật giúp bạn. Những việc này thường khiến chúng ta cảm thấy vui vẻ và hạnh phúc.